WIRUSOWE

Zaoczna Policealna Szkoła „Cosinus III”

ELŻBIETA GARWACKA-CZACHOR

CHOROBY SKÓRY

i nie tylko



Definicja chorób wirusowych jest chyba

znana każdemu – to wszystkie choroby i
schorzenia występujące u ludzi, które
wywoływane są przez wirusy. Do
zarażenia się może dojść przykładowo
drogą kropelkową, powietrzną, poprzez
zjedzenie zakażonego pokarmu. Na
większość z tych chorób istnieją na
szczęście skuteczne lekarstwa i
szczepionki.

WIRUSY

•

Skomplikowane cząsteczki organiczne nie mające struktury
komórkowej, zbudowane z białek i kwasów nukleinowych.
Zawierają materiał genetyczny w postaci RNA (wirusy RNA)
lub DNA.

•

Mikroskopowe czynniki zakaźne, zdolne do namnażania
wyłącznie wewnątrz komórki żywiciela.

•

Wirusy powodują zarówno poważne jak i niegroźne choroby.

•

U człowieka wywołują poważne choroby takie jak: ospa
prawdziwa, wirusowe zapalenie mózgu i wątroby.

•

Wiele infekcji pospolitych: grypa, ospa wietrzna, odra itp.

•

Wirusy nie wywołują wyłącznie chorób zakaźnych,
przyczyniają się także do powstania niektórych
nowotworów jak: HPV – rak szyjki macicy, mięsak
Kaposiego czy też HIV wywołujący chorobę AIDS.

Wrażliwość na czynniki fizyczne

i chemiczne



Poza organizmem, w temperaturze

środowiska, wiele wirusów jest wyjątkowo
labilna i mogą przeżyć tylko kilka godzin.



Wirusy podobnie jak bakterie mogą

wytrzymać skrajne zimno do -70°C, jak i
wysoką temperaturę 100°C (np. WZW).



Środkami chemicznymi odkażającymi są

przede wszystkim czynniki utleniające (woda
utleniona, nadmanganian potasu).

OPRYSZCZKA ZWYKŁA



Główną przyczyną wywołującą opryszczkę

jest pierwotne zakażenie wirusem o nazwie
herpes simplex. Do zakażenia dochodzi
najczęściej w okresie wczesnego
dzieciństwa, ale wówczas jest ono
niezauważalne.

OPRYSZCZKA ZWYKŁA

Typowe objawy to:

świąd

rumień

lekki obrzęk

liczne pęcherzyki

OPRYSZCZKA ZWYKŁA



Opryszczka pospolita rozprzestrzenia się

bezpośrednio. Podanie ręki może oznaczać
zakażenie wirusem opryszczki. Należy
zachować szczególną ostrożność w
kontaktach z osobą zarażoną, nie można
używać tego samego ręcznika, nie mówiąc
już o całowaniu. Powinniśmy także unikać
kontaktów płciowych lub stosować
prezerwatywy, gdyż wirus opryszczki
właśnie tą drogą szerzy się najczęściej.

OPRYSZCZKA NARZĄDÓW

PŁCIOWYCH



KOBIETY – zmiany występują na błonie

śluzowej warg sromowych i w pochwie



MĘŻCZYŹNI – zmiany obejmują błonę

śluzową żołędzi, napletka oraz okolice
odbytu



Objawy i leczenie: podobne jak w

opryszczce wargowej. Dodatkowo
stosowanie leków odkażających i
osuszających w pielęgnacji skóry i błon
śluzowych zajętych zmianami
chorobowymi.

BRODAWKI ZWYKŁE



Wywołuje je wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
typu 2. Duża zaraźliwość.



Występują na dłoniach i stopach (w obrębie
palców) oraz w okolicach wałów paznokciowych, a
czasami pod płytką paznokciową.



Objawy: wyniosłe zmiany w kolorze skóry,
(przerośnięcie warstwy rogowej naskórka). Nie
powodują objawów bólowych ani świądu.



Leczenie: środki złuszczające (kwas salicylowy 40-
60 %, kwas mlekowy 10%, itp. Ponadto usuwanie
laserowe, wymrażanie, łyżeczkowanie,
elektrokoagulacja.

BRODAWKI PŁASKIE



Wywołane przez brodawczaka ludzkiego
(HPV) typu 3.



Występują najczęściej na grzbietach rąk i
twarzy ludzi młodych i dzieci.



Objawy: płaskie, połyskujące grudki bez
objawów bólu, objaw Koebnera (po urazie
naskórka w wyniku np. zadrapania po kilku
dniach pojawiają się nowe zmiany)



Leczenie: stosowanie preparatów
złuszczających na okolice objęte zmianami, a
także laseroterapia i krioterapia.

BRODAWKI STÓP



Wywołane przez brodawczaka ludzkiego

(HPV) typu 1.



Występują na skórze stóp.



Objawy: wyniosła, zrogowaciała, głęboko

osadzona i bolesna grudka.



Leczenie: środki złuszczające oraz

krioterapia i laseroterapia.

BRODAWKI PŁCIOWE CZYLI

KŁYKCINY KOŃCZYSTE



Wywołuje je wirus brodawczaka ludzkiego

(HPV) typu 6 i 11.

Jest to grupa wirusów

onkogennych, które powodują powstanie
raka szyjki macicy.



Występują na narządach płciowych i w

okolicach odbytu.



Objawy: przerosłe ciemnoróżowe grudki.



Leczenie: laseroterapia, krioterapia,

łyżeczkowanie oraz preparaty pobudzające
działanie systemu odpornościowego
organizmu.

MIĘCZAK ZAKAŹNY



Wywołuje go wirus mięczaka zakaźnego

(MCV).



Występują na tułowiu, twarzy, pośladkach i

narządach płciowych.



Objawy: twarde guzki koloru perłowego lub

różowego z widocznym zagłębieniem
pośrodku, wypełnione kaszkowatą treścią.



Leczenie: laseroterapia,

krioterapia, łyżeczkowanie,
elektrokoagulacja.

PÓŁPASIEC



Choroba wywołana przez wirusa ospy wietrznej



Pojawia się w wyniku kontaktu z osobą chorą na ospę
wietrzną lub u osób, które przechorowały ospę
wietrzna (reaktywacja wirusa utajonego w nerwach
czuciowych)



Objawy: pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem
zgrupowane w jednej części skóry, zmiany te dotyczą
jednej strony ciała, bez przekraczania linii środkowej,



Duży ból zmienionej chorobowo okolicy ciała, pojawia
się na ok. 2 tyg. Przed wystąpieniem zmian skórnych i
może utrzymywać się nawet kilka miesięcy.



Leczenie: leki przeciwwirusowe, przeciwbólowe oraz
witaminy z grupy B (B1 i B2).

OSPA WIETRZNA



Należy do chorób zakaźnych wieku

dziecięcego. Wywołana jest wirusem VZV -
Herpes virus varicellae.

OSPA WIETRZNA



Objawia się gorączką od 37-40°C,

bólem głowy, ogólnym pogorszeniem,
tj. przy grypie, pojawienie się
czerwonych plamek, krost, swędzenie,
zamieniają się te krostki w grudki
wypełnione płynem, po wyschnięciu
powstaje strupek i odpada.

OSPA WIETRZNA



Przebyte zakażenie wirusem organizmu

daje odporność na zawsze. Jednakże może
pojawić się częściowo podobna choroba o
nazwie półpasiec.

ODRA



Odrę wywołuje wirus, który atakuje tylko

ludzi. Bardzo łatwo się nim zakazić, ale
jednocześnie jest wrażliwy na
promieniowanie UV i ginie w temperaturze
56°C w ciągu 30 minut. Zakażenie
następuje drogą kropelkową. Najbardziej
narażone na zakażenie są niemowlęta tuż
przed planowanymi szczepieniami
przeciwko odrze.

ODRA



Odra jest dosyć ciężko przebiegającą

chorobą z wysypką oraz innymi
objawami, takimi jak gorączka,
zapalenie spojówek, światłowstręt i
katar. Objawem charakterystycznym
dla odry są

plamki Koplika

, malutkie

białe plamki na wewnętrznej stronie
policzka, na wysokości zębów
trzonowych.

ODRA



Dla zapobiegania zachorowaniom stosuje

się szczepienia dzieci atenuowanym
wirusem odry w osobnej szczepionce lub w
szczepionce MMR. Można zastosować
ludzką gammaglobulinę w okresie do 6 dni
od ekspozycji lub szczepionkę w okresie do
3 dni od ekspozycji w celu zapobieżenia
wystąpienia lub złagodzenia przebiegu
choroby.

RÓŻYCZKA



Przyczyną różyczki jest zakażenie wirusem

różyczki. Wirus ten szerzy się drogą
kropelkową, przez kontakt bezpośredni z
chorym człowiekiem oraz przez łożysko, co
oznacza, że istnieje niebezpieczeństwo
zakażenia płodu. Wirus występuje we krwi,
w moczu i w śluzie nosa i gardła.

RÓŻYCZKA



Występuje gorączka, a z czasem małe

plamki zlewają się w jedną, również
pojawić się może bladoróżowa
wysypka, która występuje po krótkim
okresie objawów nieżytowych, wiele
osób w czasie przeziębienia jest
szczególnie narażonych na zarażenie
się różyczką. Różyczce nieodłącznie
towarzyszy również powiększenie
węzłów chłonnych.

RÓŻYCZKA



Aby zapobiec różyczce stosuje się

odpowiednie szczepienia dzieci w wieku 13
m-cy i 13 lat ze szczególną uwagą na
dziewczynki, bo to im kiedyś ta choroba
może zagrażać najbardziej, przy ciąży.

ŚWINKA



Świnka to choroba zakaźna wywołana

wirusem świnki. Zazwyczaj atakuje dzieci w
wieku szkolnym. Zarażamy się drogą
kropelkową lub przez kontakt ze śliną
chorego – pijąc z jednej butelki itd. Wirus
dostaje się do naszego ciała przez drogi
oddechowe, następnie atakując wybrane
miejsca w organizmie. Najczęściej są to
ślinianki przyuszne, czasem podżuchwowe i
podjęzykowe.

ŚWINKA



Ból w okolicy uszu, ból gardła przy

przełykaniu, utrata apetytu, trudności
z otwieraniem ust oraz żuciem i
połykaniem pokarmów, gorączka ( w
pierwszych dniach dość wysoka),
dreszcze, ból głowy, ogólne rozbicie i
w końcu charakterystyczny bolesny
obrzęk jednej lub dwóch ślinianek
przyusznych (niekiedy również
ślinianek podżuchwowych lub
podjęzykowych).

ŚWINKA



Zapobieganie polega na podaniu

szczepionki. Ma ona przeważnie trojakie
działanie - uodparnia przeciwko odrze,
śwince i różyczce. Najczęściej podaje się ją
dzieciom już w wieku dwóch lat. Także
starsze, wcześniej nie szczepione, mogą ją
otrzymać.

HIV/ AIDS



Ludzki wirus niedoboru odporności, HIV – wirus z

rodziny retrowirusów. Atakuje głównie limfocyty T.
Wiriony mają budowę kulistą i otoczone są otoczką
lipidową, zawierającą liczne białka. Pod osłonką znajduje
się płaszcz białkowy, czyli kapsyd, kryjący materiał
genetyczny wirusa (RNA) i enzymy. Wywołuje AIDS.



Może być przenoszony drogą płciową, lub poprzez

transfuzję zakażonej krwi, używanie igieł
zanieczyszczonych krwią zakażonych osób oraz łożysko
lub krew w trakcie porodu (zakażenie okołoporodowe), a
także z mlekiem matki.



Okres inkubacji wynosi od 0,5 do 3 lub nawet więcej lat.

Swoiste przeciwciała pojawiają się już po 3-8 tygodniach,
niekiedy dużo później. Są one wykorzystywane do
diagnozowania AIDS i nosicielstwa HIV.

Ilustracja przedstawiająca wirus HIV

AIDS

Podejrzenie zachorowania na AIDS stawia się
na podstawie m.in. następujących objawów,
zwanych chorobami wskaźnikowymi dla AIDS:

•

zapalenie płuc,

•

grzybica układu pokarmowego,

•

nowotwory,

•

mięsak Kaposiego.

Z kolei podejrzenie zakażenia wirusem HIV
można postawić wyłącznie poprzez wykonanie
specjalistycznych testów:

•

na przeciwciała wirusa we krwi

, tzw. test

przesiewowy lub ELISA – najczęściej wykonywany.

WZW

Wirusowe zapalenie wątroby, WZW

(łac.

Hepatitis) – choroba wątroby wywołana
zakażeniem wirusowym. Często potocznie
nazywana "żółtaczką", jest to jednak
określenie nieprawidłowe i niemedyczne (w
medycynie termin ten oznacza jedynie objaw
zażółcenia powłok skórnych) oraz nieścisłe, z
uwagi na różnorodny przebieg wirusowych
zapaleń wątroby (które mogą przebiegać
także bez zażółcenia skóry).

Typy WZW

HAV

HBV

HCV

Główna droga zakażenia pokarmowa

pozajelitowa

Okres inkubacji choroby 15–60 dni

30-180 dni

15 – 360 dni

Następstwa choroby

(marskość wątroby,

nowotwór złośliwy

wątroby)

nie występują częste

bardzo częste

Odporność po

przechorowaniu

swoista,

prawdopodob

nie całe życie

swoista,

prawdopodobni

e całe życie

brak danych

Swoista profilaktyka

surowica

odpornościow

a, szczepienia

ochronne

surowica

odpornościowa,

szczepienia

ochronne

brak surowicy

odpornościow

1. Wirus zapalenia wątroby

typu A



HAV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby

typu A, tzw. żółtaczki pokarmowej.



Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy,

przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami
zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na
uwagę zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas
utrzymywać się w środowisku przy dużej wilgotności.
Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni).



Wirus namnaża się najpierw w przewodzie

pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii, po
czym (prawdopodobnie) dochodzi do zakażenia
wątroby i powstania objawów chorobowych.

W wyniku

tego zakażenia dochodzi do zapalenia wątroby.

Epidemiologia i objawy

•

Zachorowania występują głównie latem i
wczesną jesienią. Do grup ryzyka należą:
osoby wyjeżdżające na wakacje w rejony
endemiczne, zatrudnione na oddziałach
dziecięcych w szpitalach, przedszkolach,
laboratoriach medycznych, pracownicy
kanalizacji.

•

Objawy wywoływane przez wirusa to
osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu,
wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka,
pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka.

Profilaktyka

Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się
szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie
zalecane dla osób podróżujących po świecie.
Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania
rozpowszechnianiu się HAV jest higiena.
Dostępne w Polsce szczepionki:

•

AVAXIM 160 U

•

Havrix 720 Junior

•

Havrix Adult

Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub
innych metod, wykorzystujących swoiste względem
wirusa przeciwciała.

2. Wirus zapalenia wątroby
typu B



Choroba w ostrej postaci powoduje

zapalenie wątroby, wymioty, żółtaczkę i –
rzadko – śmierć.



Chroniczne zapalenie wątroby typu B może

ewentualnie prowadzić do marskości wątroby
i raka wątroby, który jest nieuleczalny wobec
małej skuteczności obecnej chemioterapii.



Szczepienie zapobiega przejściu infekcji

wirusem zapalenia wątroby typu B w
aktywne wirusowe zapalenie wątroby typu B.

Czynniki ryzyka



Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas

kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi
zawierającymi krew, i nie tylko podczas znacznie rzadszego
kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela, jaki przenosi wirusa
zapalenia wątroby typu C.



Możliwe formy przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu

B obejmują, m.in.:



Naruszenie ciągłości skóry skażonymi narzędziami
(tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie,
stomatologiczne)



Zakażenie płodu i noworodka od matki nosicielki



Przetoczenia krwi i jej produktów



Kontakty seksualne z nosicielem wirusa

3. Wirus zapalenia wątroby
typu C



HCV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu

C. Uznaje się go za przyczynę raka i marskości wątroby.
Wirus HCV jest zdolny do wywołania nosicielstwa.
Wykazuje dużą wrażliwość na środki i metody
dezynfekcyjne, większą niż HBV, mniejszą niż HIV.



Większość (96%) zakażonych nie jest świadoma swojego

stanu, ponieważ zazwyczaj przewlekła infekcja jest
skąpoobjawowa i trwa latami. Średni czas trwania
zakażenia HCV, od momentu wniknięcia wirusa do ustroju
do poważnych problemów zdrowotnych, jest zazwyczaj
dłuższy niż w przypadku HIV i trwa 5 do 35 lat. Choroba
często kończy się marskością i rakiem wątroby.

Drogi i mechanizm
zakażenia



Źródło zakażenia stanowią ludzie chorzy na WZW i nosiciele

. HCV

przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela. Potencjalnie
zakaźny jest każdy materiał zawierający krew. Wirus przenosi się w czasie
zabiegów medycznych: pobierania i transfuzji krwi, zabiegów
operacyjnych i innych, a także przez zabiegi niemedyczne, takie jak
wykonywanie tatuażu, wstrzykiwanie narkotyku niesterylną igłą lub
strzykawką itd.

Można się też zakazić podczas:

•

manikiuru, pedikiuru;

•

wizyty u fryzjera (zranienie brzytwą, żyletką, nożyczkami);

•

akupunktury;

•

używania tych samych przyborów kosmetycznych przez członków
rodziny;

•

robienia tatuaży;

•