MAŁGORZATA PIETRZYK

RODZAJE ĆWICZEŃ W

PISANIU I ICH OCENA

POD WZGLĘDEM

ORTOGRAFICZNYM

W zależności od funkcji ćwiczeń i ich
związków z innymi ćwiczeniami
możemy wyróżnić trzy kryteria:

1)Opracowywania zagadnień

ortograficznych

2)Integracji tematycznej ortografii z

innymi działami nauki jęz. polskiego

3)Organizacji nauki pisania

Opracowywanie zagadnień ortograficznych,
wskazujące etapy pracy:

1. Ćwiczenia wprowadzające:

• Zapoznanie z nowymi zagadnieniami

ortograficznymi

• Eksponujemy trudność, której poświęcone będą

dalsze ćwiczenia np. pisownia wyrazów z „Ó”

• Sformułowanie zasady lub reguły pisowni (jej

zrozumienie i zredagowanie jest możliwe po
wykonaniu odpowiedniej liczby ćwiczeń
ukazujących nową trudność)

• Nie wymagamy pamięciowego recytowania

zasad.

2. Ćwiczenia utrwalające

• opanowanie umiejętności i automatyczne

wykorzystywanie ich podczas pisowni wyrazów
z daną trudnością

• systematyczne utrwalanie – planowe,

wielokrotne ćwiczenie pisowni wyrazów ale w
różnych sytuacjach edukacyjnych i z
wykorzystaniem innych środków
dydaktycznych.

• okolicznościowe utrwalanie - występuje przy

okazji innych ćwiczeń językowych (zwracamy
uwagę na trudności ortograficzne, objaśnienia
zapisu)

3.Ćwiczenia sprawdzające:

• Dają informację zwrotną dzieciom i

nauczycielowi o poziomie poprawności
ortograficznej, pozwala zdiagnozować
trudności

• Obejmują utrwalony materiał

ortograficzny, jeśli pojawi się nowy należy
wyjaśnić ich pisownię.

• Powinny być zorganizowane w interesujący

i różnorodny sposób – gry i zabawy
ortograficzne, układanie różnych form
wypowiedzi z pewną grupą wyrazów.

Ćwiczenia ortograficzne zintegrowane tematycznie z
innymi ćwiczeniami językowymi:
1. ORTOGRAFICZNO-ARTYKULACYJNE

• Ćwiczenia ortograficzne z ćwiczeniem poprawnej

wymowy

• Ćwiczenia z zakresu oznaczani spółgłosek

miękkich, zapisu spółgłosek dźwięcznych lub
wyrazów z ą,ę

• Ćwiczenia z poprawnej artykulacji uświadamiają

dzieciom różnice w pisowni i wymowie oraz
pomagają w zrozumieniu zasad ortograficznych i
opanowania umiejętności poprawnej pisowni

.

2.ORTOGRAFICZNE ZWIĄZANE Z CZYTANIEM

• Teksty jako wzór pisowni

• Wykorzystujemy dwa rodzaje tekstów: do

ćwiczeń oraz literackie

• Teksty do ćwiczeń z dużą ilością

materiału ortograficznego ukazują różne
trudności i służą do kojarzenia i utrwalania
prawidłowej pisowni.

• Czytanie jest ukierunkowane na

zapamiętywania pisowni ale także na
prawidłową interpunkcję.

• Teksty literackie służą do organizowania

ćwiczeń profilaktycznych oraz
utrwalających.

3.ĆWICZENIA ORTOGRAFICZNO –

GRAMATYCZNE

• Ustalanie zapisu wyrazów na podstawie

ich formy gramatycznej oraz znaczenia

• Gramatyczne uzasadnienie pisowni i

sformułowanie zasady

• Zagadnienia gramatyczne możemy użyć

jako wyjaśnienie pisowni: wyróżnianie
spółgłosek i samogłosek, tworzenie rodzin
wyrazów, odmiana przez liczby, czasy,
osoby, rozpoznawanie części mowy.

4. ĆWICZENIA ORTOGRAFICZNO – SŁOWNIKOWE

• Kojarzenie znaczenia wyrazu z poprawnym

zapisem

• Grupowanie wyrazów z określoną trudnością wg

znaczenia: jaskółka, żółw, królik.

• Zastępowanie wyrazów i związków

frazeologicznych innymi: odważni harcerze –
dzielni harcerze.

• Dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwnym:

odważny – tchórzliwy, dłuższy – krótszy.

• Układanie słowniczków tematycznych.

• Gromadzenie słownictwa potrzebnego do

określonych form wypowiedzi

.

5.ĆWICZENIA ORTOGRAFICZNO –

STYLISTYCZNE

• Polegają na utrwalaniu pisowni

określonego materiału w poznanych,
różnych formach wypowiedzi (np.
utrwalenie pisowni wielką literą w
korespondencji – pisanie listu)

• Utrwalamy materiał ortograficzny w

nowej dla uczniów sytuacji, pozwalając na
praktyczne zastosowanie opanowanego
materiału.

KRYTERIUM ORGANIZACJI NAUKI PISANIA

1. Przepisywanie

• Ma na celu głownie: rozumienie treści poleceń oraz

materiału do przepisywania

• Poprawne i wyraźne wymawianie tekstu

• Dokonywanie analizy gramatycznej i ortograficznej

zdania

• Opanowanie umiejętności samodzielnego

przepisywania to podstawa do pisania z pamięci oraz
poprawnego zapisu we wszystkich innych
ćwiczeniach pisemnych

2. Pisanie z pamięci

• Głównie wykorzystywane w ćwiczeniach

utrwalających

• Najpierw tekst jest odczytywany, następnie

dokonywana jest analiza gramatyczna i
ortograficzna, odczytanie lub próba opowiedzenia z
pamięci, sprawdzenie ze wzorem

.

3. AUTODYKTANDO

• Pośrednia forma dwóch poprzednich ćwiczeń służąca

do utrwalania pisowni.

• Polega ona na: uzupełnianiu luk w tekście,

zapisywaniu wyrazów lub zdań z tablicy lub książek.

• Pisaniu wyuczonych z pamięci zagadek, rymowanek

lub wierszy.

• 4. PISANIE ZE SŁUCHU

• Klasyczne dyktando, ma zastosowanie głównie w

utrwalaniu lub sprawdzaniu materiału.

• Duży wpływ na wyniki tych ćwiczeń ma umiejętność

słuchania, rozumienia i zapamiętywania dyktowanego
materiału po pierwszym przeczytaniu. Dlatego już
wcześniej należy zwrócić uwagę na wyrabianie tych
umiejętności.

• Ważna jest technika dyktowania: zgodnie z

obowiązującą wymową, nie mówić hiperpoprawnie,
naturalna intonacja, powoli i głośno. Dyktujemy
zdaniami a an koniec jeszcze raz czytamy cały tekst.

DYKTANDO

WPROWADZAJĄCE

UTRWALAJĄCE

WYBRANYCH REGUŁ I
FORM

TWÓRCZE

Z
OBJAŚNIENIEM

SWOBODNE

SPRAWDZANIE PRAC PISEMNYCH

PRZY SPRAWDZANIU I OCENIANIU PRAC PISEMNYCH
WYRÓŻNIAMY ELEMNETY:

1)SPOSOBY POPRAWIANIA PRAC
2)ANALIZA BŁĘDÓW
3)DOKONYWANIE OCENY
4)PROJEKTOWANIE ĆWICZEŃ WYRÓWNAWCZO-

UTRWALAJĄCYCH

SPRAWDZANIE PRAC PISEMNYCH:

• Usuwanie błędów z apomoca korektora i w powstałe luki wpisujemy
poprawne odposiwedzi (zabawa w korektorów).

• Przekreślanie błędnych zapisów i zapisywanie nad nimi
poprawnych.

• Znaki umowne – uczniowie sami poprawiają błędy.

ANALIZA BŁĘDÓW

• Arkusze ewidencyjne pozwalają ustalić wnioski do dalszej pracy
indywidualnej i zbiorowej.

DOKONYWANIE OCENY

• Trudność w dokonywaniu oceny wynika z braku jednoznacznych,
odgornych kryteriów, ale ocena powinna wyrażać aktualny stan
wiedzy jak i postępy poszczególnych uczniów.

• Częste stawianie ocen niedostatecznych nie wpływa wcale
motuwująco na uczniów, wręcz przeciwnie.

• Podczas analizy prac musimy zwrócic uwagę na indywidualny
postep ucznia oraz poziom całej klasy.

• Przy ocenianiu całej klasy nauczyciel powinien kierowac się
kryteriami które pozwola mu wystawić obiektywną ocenę.

•Podstawowym warunkiem tej obiektywności jest tak konstrukcja aby
każde zadanie miało jedna właściwą odpowiedź.

SPOSÓB OCENIANIA SPRAWDZIANÓW WG

M. JAWORSKIEGO

% trafnych

odpowiedzi

% błędnych

odpowiedzi

ocena

70 - 74

26 – 30

DOSTATECZNY

75 – 79

21 – 25

DOSTATECZNY PLUS

80 – 84

16 – 20

DOBRY

85 – 89

11 – 15

DOBRY PLUS

Powyżej 90

Do 10

BARDZO DOBRY

PRZYKŁAD

W

m

i

asteczku zabawek działy się r

óż

ne dziwne rzeczy. Strojne lale

śmiały się i tańczyły walca. Pl

u

szowy miś fikał koziołki. Słoń, konik,

p

i

esek i inne zwie

rz

ęta siedziały p

rz

ed g

ó

rą ciasteczek, poziomek i

pysznych rogalik

ów

. Tajemniczy zegar cich

u

tko

ś

piewał piosenkę.

Przy założeniu że w tym tekście można było popełnić 12 błędów a
uczeń popełnił 3 to obliczamy procent, jaki stanowi liczba
popełnionych błędów w stosunku do możliwych:

3 x 100 : 12 = 25%

Otrzymana wartość przyporządkowana do tabeli ocen powyżej daje
nam ocenę

dostateczną plus

.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ