Wkład przedstawicieli szkoły
matematycznej w rozwój teorii ekonomii
M
istrzem szkoły został uznany M. E. L. Walras (1834-
1910), który w latach 1870-1892 kierował katedrą
ekonomii politycznej uniwersytetu w Lozannie.
Sławę szkoły lozańskiej ugruntował Włoch V. Pareto
(1848-1923).
L
ozańska szkoła w ekonomii, kierunek ekonomiczny,
zwany też szkołą równowagi ogólnej lub szkołą
matematyczną, powstały w latach 70 XIX w. na
politechnice w Lozannie, w ramach neoklasycznego
nurtu w ekonomii.
Marie Esprit Leon
Walras
P
oczątek twórczości Walrasa był związany z problemami reformy
społecznej. W rozprawie Ekonomia polityczna a sprawiedliwość
rozwijał
idee
budowy
lepszego
społeczeństwa,
dzięki
nacjonalizacji ziemi, bogactw naturalnych i kolei. Po objęciu
katedry
w
Lozannie,
główne
zainteresowania
Walrasa
skoncentrowały się na czystej ekonomii politycznej. W latach
1874-1877 ukazało się dzieło jego życia – Elementy czystej
ekonomii politycznej, w którym zaprezentował zręby słynnej teorii
równowagi ogólnej.
Marie Esprit Leon
Walras
O
biektem badań nauki ekonomicznej, zdaniem Walrasa, jest gospodarstwo
społeczne, rozumiane jako zbiór rzeczy materialnych i niematerialnych, które
są rzadkie, użyteczne, i dostępne w ograniczonych ilościach. Ekonomia dzieli
się na:
ekonomie polityczną stosowaną - zajmuje się produkcją i stosunkiem ludzi
do rzeczy
ekonomia społeczna - bada proces podziału bogactwa i relacje gospodarcze
miedzy ludźmi;
ekonomię polityczną czystą – relacje wymiany, stosunki między rzeczami.
Pierwsze dwa człony ekonomii mają normatywny charakter i nie dają się
sformalizować. Natomiast ekonomia czysta ma charakter ilościowy i może
być również ścisła jak matematyka. Walrasa interesuje wartość wymienna
jako taka cecha rzeczy która uniemożliwia ich oddawanie lub otrzymywanie
za darmo, ale wymusza kupno i sprzedaż. Stosował ujęcie statyczne,
zakładając jednoczenie występowanie zjawiska i pewien stan badanego w
danym momencie układu. Jako stan uprzywilejowany w analizie występuje
stan równowagi procesów i systemów gospodarczych.
Teoria równowagi
Walras’a
W
edług Walrasa głównym zadaniem ekonomii jest badanie relacji
między popytem a podażą przy cenie, która zapewnia ich równość i
prowadzi do ustalenia równowagi przy najlepszej możliwej alokacji
zasobów. Nie zajmował się problemami produkcji i reprodukcji, a
wyłącznie związkami funkcjonalnymi między popytem, podażą i ceną.
Wyznaczenie ceny pozwala wyznaczyć równowagę popytu i podaży.
Efektywny popyt i podaż określa iloczyn ilości wymienianych dóbr
przez ich ceny. Ponieważ wielkością podstawową, w pewnym sensie
przyczynową jest popyt przeto wystarczy się zająć ustaleniem
zależności funkcjonalnej popytu i ceny. Popyt na dane dobro jest
funkcja jego ceny. Podobnie definiujemy zależności funkcjonalne
podaży danego dobra i odpowiednio warunek równowagi, że popyt na
dane dobro równa się jego podaży.
Vilfredo Pareto
V
ilfredo Pareto zainteresował się twórczością Walrasa, który
przekazał mu swoją katedrę w 1873 roku. Spośród jego
licznych publikacji największe uznanie zdobył podręcznik
ekonomii politycznej.
W ramach ekonomii czystej zaprezentował niezwykle istotne
podejście metodologiczne
– rozróżnienie użyteczności
kardynalnej i ordynarlnej (porządkowej). W zwykłym pomiarze
kardynalnym określa się ile razy cos jest większe od pewnego
wzorca, natomiast w porządkowym nadajemy pewien
wskaźnik aby odpowiedzieć tylko ze jest to większe, wyższe
lub niższe.
Teoria wyborów Pareta
P
areto opracował teorię wyborów, która jest obecnie
istotnym elementem teorii myśli ekonomicznej. Punktem
wyjścia jest obserwacja zjawiska wyboru dokonywanego
przez konsumenta i producenta. W tym akcie
przedkładają oni pewne dobro nad inne. Oczywiście
wybór odbywa się w warunkach ograniczeń rynkowych,
czyli przy danych cenach i dochodach. Pareto
wprowadził pojęcie „krzywe obojętności”, które są
graficznym
odbiciem
zachowań
konsumenta
i
producenta w sytuacji wyboru kombinacji dwóch dóbr.
Optimum w sensie
Pareto
O
kreślenie sytuacji, w której każda akcja mająca na
celu
poprawienie
położenia
jednostki,
jego
zadowolenia, użyteczności, nie może nastąpić bez
pogorszenia położenia innego podmiotu.
Bibliografia
W. Stankiewicz, Historia myśli ekonomicznej, PWE,
Warszawa 2000.
www.biznes.pwn.pl