EKONOMIA I SYSTEMY

OCHRONY ZDROWIA

dr Janusz Jaroszyński

[e-mail]

Katedra i Zakład Zdrowia Publicznego

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Systemem ochrony zdrowia nazywa się
całość działań, których podstawowym
zadaniem jest:
• promowanie
• poprawa
• zachowanie dobrego stanu zdrowia członków
populacji

SYSTEM FINANSOWY OCHRONY ZDROWIA

System finansowy to zespół powiązanych ze sobą

logicznie

form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji
finansowych i innych elementów umożliwiających
podmiotom nawiązywanie stosunków finansowych

zarówno

w sektorze realnym, jak i w sektorze finansowym.

STRUKTURA SYSTEMU OPIEKI
ZDROWOTNEJ W POLSCE

Świadczeniobiorcy

- pacjenci

Instytucja

ubezpieczenia

zdrowotnego

pełniąca funkcję

Płatnika (Narodowy

Fundusz Zdrowia)

Świadczeniodawcy

(podmioty

lecznicze, apteki,

inni

świadczeniodawcy

)

Organy kontroli i

nadzoru

Ministerstwo

Zdrowia

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA



Powszechność (dotyczy wszystkich grup populacji
oraz wszelkiego rodzaju problemów zdrowotnych)



Dostępność (kulturowa, finansowa, geograficzna,
czasowa)



Wszechstronność (promocja zdrowia, zapobieganie
chorobom, diagnostyka, leczenie, rehabilitacja)



Ciągłość (w życiu i chorobie)



Interdyscyplinarność (zespołowość pracy,
koordynacja)



Wysoka jakość świadczonych usług

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE

POWIATOWE KASY CHORYCH



istniały 243 do 1931 r.



samorządne instytucje

ubezpieczeniowe,



ich zadaniem była opieka nad

chorymi oraz orzekanie o zdolności
do pracy ubezpieczonych.

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE



1933 r. – ustawa z dnia 8 marca o

ubezpieczeniach społecznych



zniesienie Kas Chorych



pojawiają

się

Ubezpieczalnie

Społeczne.

Instytucja

Kasy

Chorych

zostaje

wyeliminowana z systemu ochrony
zdrowia na okres 66 lat (pojawia się
w 1999 r.)

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE



Po II wojnie światowej wprowadzono
w Polsce model opieki zdrowotnej ,
który polegał na tym ,że to państwo
przejmuje

na

siebie

całą

odpowiedzialność

za

opiekę

zdrowotną.

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE

Początki reformy zdrowia po 1989 r.



Reforma ustrojowa państwa = reforma
służby zdrowia



wprowadzeniem w 1990 roku samorządu
gminnego.



Do 1999r. obowiązuje system SIEMASZKI

Rozwiązania wprowadzone w

latach 1991-1998

*publiczne zakłady opieki zdrowotnej zostały

przekształcone w samodzielne publiczne zakłady
opieki zdrowotnej(sp zoz-y)

*rachunek kosztów w publicznych zakładach opieki

zdrowotnej,

* samorząd terytorialny przejmuje część zadań z

zakresu ochrony zdrowia

*powstają niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,

zwłaszcza
w

podstawowej

opiece

zdrowotnej

i

specjalistycznym lecznictwie ambulatoryjnym,

Rozwiązania wprowadzone w

latach 1991-1998

*zawieranie kontraktów na świadczenia

zdrowotne między władzą

państwową i samorządowe, a publicznymi i

niepublicznymi

zakładami

opieki

zdrowotnej,

*instytucja lekarza rodzinnego,
* prywatyzacja aptek i hurtowni leków.

REFORMA OPIEKI

ZDROWOTNEJ W 1999 r.



Od dnia 1 stycznia 1999 r. dotychczasowy
system

budżetowy

finansowania

ochrony

zdrowia zostaje przekształcony w system
ubezpieczeniowo-budżetowy.



Zasadniczym filarem finansowania ochrony
zdrowia staje się powszechne ubezpieczenie
zdrowotne



Od tego dnia przekształceniu ulegają wszystkie
publiczne zoz-y i zostają włączone w system
kontraktowania

usług

zdrowotnych

jako

samodzielne

publiczne

zakłady

opieki

zdrowotnej



Wprowadzenie

ustawy

o

powszechnym

ubezpieczeniu zdrowotnym

Zmiana organizacyjna Płatnika w 2003

roku

1 kwietna 2003 r. weszła w życie ustawa z 23 stycznia 2003 r. o

powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w Narodowym Funduszu

Zdrowia

Narodowy
Fundusz
Zdrowia z 16
oddziałami
Wojewódzkimi
utworzonymi na
bazie
dotychczasowy
ch
regionalnych
kas chorych

16 Kas Chorych, 1kasa

branżowa

16 Kas Chorych, 1kasa

branżowa

Źródło: M. Kleszczewski, Ochrona
zdrowia w Polsce

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Ubezpieczenie

zdrowotne w NFZ

Budżet państwa

Ubezpieczenie

indywidualne w

komercyjnych

instytucjach

• składka ubezpieczeniowa

stanowiąca 9%

dochodów osobistych

(7,75% odliczane jest od

podatku dochodowego,

zaś 1,25% pokrywa

ubezpieczony)

• niektóre świadczenia

wysokospecjalistyczne

• Od 1 stycznia 2007 r.

przedszpitalne ratownictwo

medyczne

• Odpłatność za koszty

leczenia pokrywa

ubezpieczyciel

ŚWIADCZENIOBIORCA

UBEZPIECZONY:

Podmiot uprawniony do
korzystania ze świadczeńz
zdrowotnych

PŁATNIK:

- NFZ

- - BUDŻET PAŃSTWA

- BUDŻETY

SAMORZĄDÓW

ŚWIADCZENIODAWCY:

podmioty, który w świetle
obowiązujących
przepisów udzielają świadczeń
zdrowotnych

PUBLICZNI

NIEPUBLICZNI

Alokacja środków finansowych

w ramach ubezpieczenia zdrowotnego

Składka
ubezpieczeniowa

Kontraktowan
ie świadczeń
zdrowotnych

Udzielanie
świadczeń
zdrowotnyc
h

Konkurencj
a

Źródło: M.
Kleszczewski,
Ochrona
zdrowia w
Polsce

PRZEPŁYWY

FINANSOWE

Art. 68 Konstytucji RP

1.Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2.Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji
materialnej, władze publiczne zapewniają
równy dostęp do świadczeń opieki
zdrowotnej finansowanej ze środków
publicznych. Warunki i zakres udzielania
świadczeń określa ustawa.

3.Władze publiczne są obowiązane do
zapewnienia

szczególnej

opieki

zdrowotnej

dzieciom,

kobietom

ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i
osobom w podeszłym wieku

ZASADY SYSTEMU UBEZPIECZENIA

ZDROWOTNEGO

Podstawowe zasady systemu ubezpieczenia

zdrowotnego w Polsce:

1) Solidarność społeczna
2) Samorządność
3) Samofinansowanie
4) Prawo wolnego wyboru lekarza
5) Zapewnienie równego dostępu do świadczeń
6) Gospodarność i celowość działania

MOŻLIWOŚCI

FINANSOWE

PAŃSTW

MOŻLIWOŚCI

FINANSOWE

PAŃSTW

WYDATKI

WYDATKI

Starzenie się

społeczeństw

Starzenie się

społeczeństw

Wzrost

demografizcz

ny

Wzrost

demografizcz

ny

Postęp

Postęp

Budżet na

ochronę

zdrowia

Budżet na

ochronę

zdrowia

STRUKTURA SYSTEMU

Świadczeniobiorc

y

(pacjenci)

Świadczeniobiorc

y

(pacjenci)

instytucja

ubezpieczeni

a

zdrowotnego

pełniąca

funkcję

Płatnika

instytucja

ubezpieczeni

a

zdrowotnego

pełniąca

funkcję

Płatnik

a

Świadczeniodawcy

- zakłady opieki

zdrowotnej
(publiczne sp zoz-
y, niepubliczne
nzoz)

- praktyki

lekarskie,
lekarsko-
dentystyczne,
pielęgniarskie
oraz położnych

- inni

świadczeniodawc
y

Świadczeniodawcy

- zakłady opieki

zdrowotnej
(publiczne sp zoz-
y, niepubliczne
nzoz)

- praktyki

lekarskie,
lekarsko-
dentystyczne,
pielęgniarskie
oraz położnych

- inni

świadczeniodawc
y

Ministerstwo Zdrowia wytycza kierunki polityki zdrowotnej

Źródło: M. Kleszczewski, Ochrona zdrowia w Polsce

Zakład Opieki Zdrowotnej

PUBLICZNY (SP ZOZ)

tworzy:

- minister
- centralny organ

administracji
rządowej

- państwowa uczelnia

medyczna

- państwowa uczelnia

prowadząca
działalność
dydaktyczną i
badawczą
w dziedzinie nauk
medycznych

- jednostka samorządu

terytorialnego

NIEPUBLICZNY tworzy:

- kościół lub związek

wyznaniowy

- pracodawca
- fundacja
- związek zawodowy
- samorząd zawodowy
- stowarzyszenie
- inna krajowa lub

zagraniczna osoba
prawna lub fizyczna

- spółka nie mająca

osobowości prawnej

Źródło: M. Kleszczewski, Ochrona zdrowia w Polsce

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA W

POLSCE W LATACH 2006-2012

Źródło: Ustawa o działalności leczniczej- podsumowanie dwóch lat funkcjonowania 2010-2012

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA



1)System ochrony zdrowia w Polsce ma charakter

ubezpieczeniowo – budżetowy i finansowany jest
głównie ze składek zdrowotnych obywateli



2)Ich suma zależy od procentowej wysokości

składki, poziomu aktywności zawodowej oraz
poziomu wynagrodzeń

Dlatego, wynikające z dobrej koniunktury
korzystne zmiany na rynku pracy oraz
wzrost wynagrodzeń skutkują wzrostem
środków na ochronę zdrowia (UMOWY O
DZIEŁO)

Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie pracy (Dział X),
podmioty

gospodarcze

(pracodawcy)

finansują

następujące

świadczenia z zakresu służby medycyny pracy:

badania wstępne,

okresowe, kontrolne oraz opiekę profilaktyczną niezbędną z uwagi na
warunki pracy

na zasadach określonych w Kodeksie pracy, realizowane przez
jednostki podstawowe służby medycyny pracy oraz wojewódzkie
ośrodki medycyny pracy:



ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na zdrowie,



sprawowanie opieki profilaktycznej,



prowadzenie ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej,



organizowanie pierwszej pomocy



promocja zdrowia,



analizy stanu zdrowia,



gromadzenie informacji o narażeniu i ryzyku zawodowym

Finansowanie ochrony zdrowia przez

pracodawców

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

NADWYKONANIA

WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO – IZBA

CYWILNA

Z DNIA 4 STYCZNIA 2007r.

V CSK 396/2006

Zródło: Opracowanie własne Sequence HC Partners na podstawie informacji z róznych zródeł (PIU, NFZ, GUS,
Diagnoza społeczna 2007)

KOSZYK ŚWIADCZEŃ

GWARANTOWANYCH

„Wykaz

świadczeń

i

procedur

zdrowotnych

finansowanych

ze

środków publicznych wykonywanych
przez świadczeniodawców na rzecz
pacjentów

ubezpieczonych

w

powszechnym

systemie

ubezpieczenia zdrowotnego”

IDEA KOSZYKA GWARANTOWANEGO

Koszyk świadczeń powinien być

tworzony nie dla idei, ale by
zapewnić:



Pacjentowi - poczucie bezpieczeństwa

zdrowotnego i odpowiedni dostęp do
informacji i usług,



Płatnikowi - bezpieczeństwo

finansowe.



Świadczeniodawcy - zakres usług



Sąd – informacje o świadczeniach

Świadczenia Gwarantowane

Gwarantowane to takie, które

zdaniem ekspertów powinny być w

całości lub w części finansowane ze

środków publicznych.

Niegwarantowane to te, które

mogą być w całości finansowane z

wykorzystaniem innych form

finansowania np. za pośrednictwem

systemu ubezpieczeń

dodatkowych.

CZY SĄ MOŻLIWE ZMIANY ?

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

NADWYKONANIA

WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO – IZBA

CYWILNA

Z DNIA 4 STYCZNIA 2007r.

V CSK 396/2006

www.korektorzdrowia.pl

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

NADWYKONANIA

WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO – IZBA

CYWILNA

Z DNIA 4 STYCZNIA 2007r.

V CSK 396/2006

PLAN FINANSOWY



W połowie roku, Prezes NFZ, na posiedzeniu Komisji
Zdrowia

Sejmu,

przedstawia

projekt

planu

finansowego

Narodowego

Funduszu

Zdrowia

na kolejny rok rozliczeniowy



Środki

na pokrycie

kosztów

finansowania

świadczeń opieki zdrowotnej dla ubezpieczonych są
dzielone

pomiędzy

oddziały

zgodnie

z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17
listopada 2009 r. w sprawie szczegółowego trybu
i kryteriów podziału środków pomiędzy centralę
i oddziały wojewódzkie NFZ



Zatwierdzony

przez

Ministra

Zdrowia

w porozumieniu

z Ministrem

Finansów

plan

finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia jest
ogłaszany na stronie Centrali NFZ



W ostatnim kwartale roku oddziały NFZ ogłaszają
konkurs na realizację świadczeń



Propozycje finansowe przedstawiane
świadczeniodawcom są liczone na podstawie
analizy sprawozdawczości pierwszego półrocza
oraz analizy listy oczekujących na świadczenie



Po przeprowadzeniu negocjacji, zostają zawarte
umowy, finansowania i realizacji świadczeń

CO TO JEST

CHEMIOTERAPIA

NIESTANDARDOWA?

Świadczenie

„chemioterapia

niestandardowa”

jest

procedurą

podania leku w terapii nowotworów
realizowaną

z

wykorzystaniem

substancji, które nie znajdują się w
wykazie

substancji

czynnych

stosowanych

w

chemioterapii

nowotworów

KOGO MOŻNA LECZYĆ

1) Leczenie chorych przy wykorzystaniu

najnowszych produktów onkologicznych w
ramach ich wskazań rejestracyjnych. Są
one już

zarejestrowane , ale nie

refundowane

2) Leczenie chorych przy wykorzystaniu

produktów poza ich zarejestrowanymi
wskazaniami, ze względu na specyficzną
sytuację kliniczną

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

NADWYKONANIA

WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO – IZBA

CYWILNA

Z DNIA 4 STYCZNIA 2007r.

V CSK 396/2006

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

NADWYKONANIA

WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO – IZBA

CYWILNA

Z DNIA 4 STYCZNIA 2007r.

V CSK 396/2006

PODSTAWY PRAWNE

Dwie podstawowe ustawy:



Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o

świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
z 2004 r., nr 210, poz. 2135 ze zm.)



Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o

działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 r., nr 112,
poz. 654 ze zm.)

PODSTAWY PRAWNE

Inne akty prawne o charakterze ogólnym dotyczące

całej służby zdrowia lub najbardziej znaczących jej
aspektów:



Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach
pacjenta

i Rzeczniku Praw Pacjenta



Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza

i lekarza dentysty



Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach
pielęgniarki

i położnej



Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo
farmaceutyczne



Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych

Literatura

• M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Prawo publiczne

ochrony zdrowia, Wolters Kluwers Polska,
Warszawa 2013

• J. Leowski, Polityka zdrowotna a zdrowie

publiczne. Ochrona zdrowia w gospodarce
rynkowej. CeDeWu. Warszawa, 2004

• E. Nojszewska, System ochrony zdrowia w Polsce,

Wolters Kluwers Business, Warszawa 2011

• K. Ryć (red.), Ochrona zdrowia na świecie, Lex

2011

• J. Suchecka, Finansowanie ochrony zdrowia,

Wolters Kluwers Business, Warszawa 2011

• E. Nojszewska, System ochrony zdrowia –

Problemy i możliwości ich rozwiązań - Wolters
Kluwers Business, Warszawa 2011

BIBLIOGRAFIA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ 