PROBLEM LUDNOŚCIOWY W

STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

Karolina Lis

Historia problemu ludnościowego

• Problem ludnościowy jest centralnym

problemem globalnym

• Starożytność: spisy ludności i odniesienia

w pracach wybitnych filozofów

• XVIIw.: narodziny demografii jako

oddzielnej dyscypliny naukowej

• 1798r. : Thomas Malthus An Assay on the

Principle of Population as it Affects the
Future Improvement of Society

Historia problemu ludnościowego 2

• Późniejsze badania K. Marksa, F.

Engelsa, W. Thompsona – charakter
wizjonerski i prognostyczny

• Lata ‘60 XX. – problem ludnościowy

staje się realnym problemem w
stosunkach międzynarodowych

Przyczyny początkowego małego

przyrostu liczby ludności:

• Duża śmiertelność
• Prymitywne warunki życia
• niski poziom higieny
• Wojny
• Epidemie
• Częste klęski głodu

Przyczyny gwałtowniejszego

przyrostu ludności

• Postęp cywilizacyjny
• Postęp w medycynie
• Lepsza higiena i kwestie żywieniowe
• Mniejsza śmiertelność, zwłaszcza

wśród noworodków i dzieci

• Wydłużona średnia długość życia

Przyrost naturalny

• Jest to różnica pomiędzy liczbą

urodzeń a liczbą zgonów

• Wyróżniamy przyrost

– Prymitywny
– Eksplozji demograficznej i kompensaty

powojennej

– europejski

Rozmieszczenie ludności

Granice masowego zaludniania

terenów:

• Wzniesienie nad poziom morza i

ukształtowanie

• Skrajnie gorący lub zimny klimat
• Dostępność do wody słodkiej
• Występowanie gleb nadających się

do uprawy

Główne miejsca osiedlania

się

• Obrzeża kontynentów
• Obszary nizinne
• Pas mórz i oceanów
• Miejsca występowania surowców

naturalnych

Struktura ludności wg cech

demograficznych - PŁEĆ

• jest określana poprzez stosunek

liczby kobiet do mężczyzn i
odwrotnie a także na podstawie
ogólnego odsetka danej płci w całym
społeczeństwie

• Na Ziemi istnieje praktycznie

równowaga kobiet i mężczyzn

• Ilość kobiet i mężczyzn jest

zróżnicowana w poszczególnych
grupach wiekowych

Struktura ludności wg cech

demograficznych - WIEK

Podstawowe grupy wiekowe:
• 0 – 19 lat grupa przedprodukcyjna
• 20 – 64 lat grupa produkcyjna
• 65 lat i więcej grupa poprodukcyjna
Ze względu na strukturę wiekową

wyróżniamy:

• Kraje młodości demograficznej
• Kraje dojrzałości demograficznej
• Kraje starości demograficznej

Najważniejsze procesy

demograficzne

ROK

LICZBA
LUDNOŚCI

ILE MINĘŁO
LAT

do 1830r.

1 mld

Ok. 2 mln lat

1930r.

2 mld

100 lat

1960r.

3 mld

30 lat

1975r.

4 mld

15 lat

1987r.

5 mld

12 lat

1999r.

6 mld

12 lat

Wnioski płynące ze

statystyk ONZ

•

Od lat ’50 wzrosło niezmiernie tempo przyrostu
ludności

•

Tempo wzrostu liczby ludności krajów słabo
rozwiniętych jest o wiele wyższe niż na
obszarach rozwiniętych

•

Rozmieszczenie ludności na kuli ziemskiej nie
jest równomierne

•

Następują zmiany w rozmieszczeniu ludności
świata

•

W świecie dokonują się znaczne przemieszczenia
ludności – migracje

Wpływ czynnika demograficznego na

stosunki międzynarodowe

• Próby zmiany ogólnego obrazu świata w oczach

społeczności międzynarodowej

• Ewolucja kierunków działań oraz funkcji

najważniejszych organizacji oraz organów
międzynarodowych

• Potencjał demograficzny nie decyduje już o

mocarstwowej pozycji państwa, jednak osiągniecie
pewnego poziomu jest konieczne

• Problem zmniejszania się liczby ludności w niektórych

krajach

• Problemy wynikające z migracji
• Kwestia ograniczanie przyrostu naturalnego