Początki ludzkich problemów z

techniką



Były to początki współczesnych badań

ergonomicznych, których celowość
wynikała z konkretnych zapotrzebowań
praktycznych. Po zakończeniu wojny
zebrane doświadczenia zaczęto przenosić
do przemysłu cywilnego, co - przy
minimalnych nakładach - zaczęło
skutkować większą wydajnością pracy,
poprawą jakości produktu, zmniejszeniem
wypadkowości i pozytywnymi zjawiskami
społecznymi.



Ergonomia należy do nauk stosowanych i

kompleksowych. Oznacza to, że czerpie z
teoretycznego i praktycznego dorobku nauk
szczegółowych w celu rozwiązywania
teoretycznych i praktycznych problemów,
pojawiających się podczas współdziałania
człowieka (ludzi) i środków technicznych
(narzędzi, maszyn, pojazdów, sprzętów,
aparatów i innych urządzeń technicznych).
Jest również nauką interdyscyplinarną,
wiążącą nauki o człowieku, nauki
techniczne i ścisłe oraz nauki o organizacji
pracy.



Nauki o człowieku jako

wspomaganie nauk

technicznych



Nauki o człowieku jest to ogólna nazwa

dużej grupy nauk humanistycznych i
przyrodniczych, które zajmują się budową i
funkcjonowaniem człowieka jako jednostki
oraz funkcjonowaniem człowieka jako
składowej cząstki społeczeństwa.
Zasadnicze znaczenie dla ergonomii mają
takie nauki szczegółowe, jak: psychologia i
fizjologia pracy, antropometria, dyscypliny
medyczne, toksykologia, antropologia
kulturowa, demografia, socjologia,
pedagogika, aksjologia i prawo.



Nowe wartości w

naukach technicznych



Mianem nauki techniczne nazywa się

wiedzę konstruktorską i technologiczną
niezbędną do tworzenia i utrzymywania
systemów technicznych służących do
wytwarzania, przemieszczania,
przetwarzania, gromadzenia dóbr
materialnych, energii i informacji.



Z powodu wykorzystywania przez nauki

techniczne dorobku wielu nauk ścisłych i
empirycznych (matematyki, logiki, fizyki,
chemii) często traktuje się technikę jako
dziedzinę opozycyjną do humanistyki. Jest
to podejście z gruntu błędne, gdyż technika
została stworzona przez ludzi i dla ludzi, a
jej wartość może być postrzegana tylko w
kontekście zaspokajania ludzkich potrzeb -
technika nie może zatem być
ahumanistyczna.



Technika jest więc dziedziną, w stosunku do której
konieczne jest przyjęcie określonego systemu wartości.
Jeżeli na przykład warunki społeczno-ekonomiczne
pozwalają na przyjęcie systemu wartości honorującego
chęć szybkiego wzbogacenia się wąskiej grupy
posiadaczy środków produkcji, powstaje wówczas
sytuacja charakterystyczna dla okresu początkowego,
drapieżnego kapitalizmu. Jeśli społeczeństwo znajduje
się na wyższym stopniu rozwoju ekonomicznego,
posiada więcej wiedzy, uznaje zasady współczesnej
demokracji, tworzy stabilne struktury władzy - system
wartości może premiować sam proces pracy i
dobrostan człowieka, a wówczas istnieć będzie
sprzyjający klimat do humanizowania techniki.



Duża ilość i dobra jakość środków

technicznych nie gwarantują osiągania
dużych efektów produkcyjnych.



Niezbędne jest właściwe powiązanie w

czasie i przestrzeni wszystkich osobowych,
rzeczowych, informacyjnych i finansowych
zasobów w taki sposób, aby uzyskać
synergizm współdziałania wszystkich
elementów uczestniczących w procesie
pracy (efekt globalny jest wówczas większy
niż suma wkładów cząstkowych).
Działalność ta nazywa się organizowaniem
pracy. Organizacja i zarządzanie zasobami
to nowa dyscyplina, legitymująca się już
dużym dorobkiem naukowym i
praktycznym.



Nowoczesne podejście do zagadnienia organizacji
pracy polega na jej humanizowaniu: wyzwalaniu
inicjatywy pracownika, tworzeniu warunków, w
których czuje się on podmiotem i kreatorem
procesu pracy, współodpowiedzialnym za
jakościowe i ilościowe wyniki pracy oraz
powodzenie całego przedsiębiorstwa. Humanizacja
pracy polega też na jej uelastycznieniu:
rozszerzaniu, wzbogacaniu i rotacji procesów
pracy, tworzeniu grup autonomicznych, ustalaniu
okresów pracy i wypoczynku zgodnie z potrzebami
i oczekiwaniami ludzi, eliminowaniu pracy
zmianowej, wprowadzaniu ruchomego czasu pracy.



Doskonalenie form organizacji pracy, które

prowadzono w systematyczny, naukowy
sposób od początku XX wieku, miało
początkowo na celu wyłącznie zwiększenie
ekonomicznej efektywności pracy. Badania
procesów pracy ludzkiej wniosły olbrzymi
wkład w rozwój ergonomii, a zasady
ergonomii pozwoliły organizatorom pracy
zwrócić uwagę na zagadnienia
bezpieczeństwa, higieny pracy, zdrowia i
ogólnego dobrostanu człowieka.