Komunikowanie społeczne

2009

KOMUNIKATY WERBALNE

Wykład 4

Komunikowanie interpersonalne

2

Cele wykładu

1. Rozpoznawać cechy znaczeń i

konsekwencje jakie wnoszą one do
komunikacji ludzkiej.

2. Zdefiniować przeszkody myślenia i

komunikowania oraz sposoby
unikania ich.

3. Wyjaśnić bariery konwersacji.

Komunikowanie interpersonalne

3

Język jako system znaczący

• Znaczenia mogą być denotacyjne i

konotacyjne.

• Znaczenia mają źródło w ludziach.
• Znaczenie opiera się na istnieniu

referencji (odniesienia).

• Istnieje nieskończona liczba znaczeń.
• Komunikujemy jedynie część z tych

znaczeń.

Komunikowanie interpersonalne

4

Znaczenie

Znaczenie odgrywa kluczową rolę w procesie

komunikowania

1. znaczenie może mieć charakter denotacyjny lub

konotacyjny.

2. ma źródło w ludziach.
3. słowa mają sens tylko wtedy, gdy w jakiś sposób

odnoszą się do realnego świata.

4. nieporozumienia pojawiają się, gdy zapominamy,

że to samo słowo może mieć wiele znaczeń.

5. słowa przekazują jedynie niewielką część tego,

co chcemy powiedzieć.

Komunikowanie interpersonalne

5

Konotacja i denotacja

• Denotacja (znaczenie) – zakres

nazwy, zbiór wszystkich desygnatów
(przedmiotów), do których się odnosi.

• Konotacja (współoznaczanie)

wskazuje na cechy współoznaczane
łącznie przez daną nazwę. Jest to
zespół cech, których posiadanie
łącznie sprawia, że dane przedmioty
są desygnatami jednej nazwy.

Komunikowanie interpersonalne

6

Przeszkody myślenia

• Polaryzacja
• Postawa „intensyjna” i „ekstensyjna”
• Mieszanie faktów i wniosków
• Spięcia
• Statyczne oceny
• Postawa uogólniająca
• Brak rozróżnienia

Komunikowanie interpersonalne

7

Polaryzacja

• Polaryzacja pojawia się, gdy dzielimy

rzeczywistość między dwie nierealne
skrajności, np. czarne i białe, dobre i
złe.

Komunikowanie interpersonalne

8

Podejście intensyjne

• Podejście intensyjne polega na tym,

że reagujemy raczej na opis i nazwę
czegoś niż na jego realność.

Komunikowanie interpersonalne

9

Podejście ekstensyjne

• Podejście ekstensyjne polega na

skłonności do reagowania na rzeczy
takie, jakimi są, a nie na kwalifikacje
lub związany z nimi opis.

Komunikowanie interpersonalne

10

Mieszanie faktów i wniosków

• Pomieszanie faktów z wnioskami ma

miejsce wówczas, gdy
przypuszczenia i interpretacje
traktuje się jakby były stwierdzeniem
faktu.

Komunikowanie interpersonalne

11

Spięcia

• Spięcia pojawiają się, gdy mówiący i

słuchający nie dochodzą do tego
samego rozumienia treści przesłania.

• Może się ono pojawić, gdy to samo

znaczenie przypisuje się różnym
terminom lub gdy danemu słowu
nadaje się różny sens.

Komunikowanie interpersonalne

12

Statyczna ocena

• Statyczna ocena pojawia się, gdy

abstrahujemy od wszelkich zmian i
zakładamy, że rzeczywistość zawsze
pozostaje taka sama.

Komunikowanie interpersonalne

13

Brak rozróżniania

• Brak rozróżniania pojawia się, gdy

łączymy ze sobą różne elementy i
wierzymy, że wszystkie one są
identyczne dlatego, że noszą tę samą
nazwę.

Komunikowanie interpersonalne

14

Bariery rozmowy

(konwersacji)

• Bariera wtajemniczenia
• Nadużywanie wypowiedzi o sobie

samym lub o innych

• Gadatliwość
• Zaprzeczanie
• Rasizm
• Seksizm
• Heteroseksizm

Komunikowanie interpersonalne

15

Bariera wtajemniczenia

•

Ma miejsce, gdy członkowie
jakiejś grupy mówią tylko o
swoich sprawach i używają
własnego języka w
obecności osób nie
należących do tej grupy.

Komunikowanie interpersonalne

16

Bariera wtajemniczenia

• Gdy członkowie jakiejś grupy mówią tylko o swoich

sprawach i używają własnego język w obecności osób
nie należących do tej grupy, mówimy o barierze
wtajemniczenia.

• Nadużywanie wypowiedzi odnoszących się do siebie

samego lub do innych rodzi trudności w komunikowaniu,
ponieważ zniekształcają one normalną wymianę myśli.

• Gadatliwość
• Negowanie
• Na odwrót, uznawanie ma miejsce, gdy akceptujemy,

podtrzymujemy i uznajemy inną osobę oraz jej ważność.

• Język rasistowski, seksistowski lub heteroseksistowski

Komunikowanie interpersonalne

17

Nadmiar wypowiedzi o sobie lub

innych

• Nadużywanie wypowiedzi

odnoszących się do siebie
samego lub do innych rodzi
trudności w komunikowaniu,
ponieważ zniekształcają one
normalną wymianę myśli.

Komunikowanie interpersonalne

18

Gadatliwość

• Gadatliwość, chociaż trudna do

uniknięcia, rodzi problemy, gdy
prowadzi do ujawnienia czegoś,
co powinno pozostać tajemnicą,
gdy powtarza się coś, wiedząc
że jest to kłamstwo lub gdy rani
drugą osobę.

Komunikowanie interpersonalne

19

Negowanie

• Negowanie ma miejsce,

gdy nie zachowuje się
umiaru wobec innej
osoby i jej wypowiedzi.

Komunikowanie interpersonalne

20

Przeszkody w konwersacji

• Na odwrót, uznawanie ma

miejsce, gdy akceptujemy,
podtrzymujemy i uznajemy inną
osobę oraz jej ważność.

• Język rasistowski, seksistowski

lub heteroseksistowski oczernia
członków grup kulturowych
ocenianych negatywnie.

Komunikowanie interpersonalne

21

Uległość

• Ma ma miejsce, gdy

nadmiernie akceptujemy,
podtrzymujemy i
uznajemy inną osobę
oraz jej ważność.

Komunikowanie interpersonalne

22

Rasizm

• Język rasistowski oczernia

członków grup
kulturowych o cechach
rasowych, które są
oceniane negatywnie.

Komunikowanie interpersonalne

23

Seksizm

• Język seksistowski poniża

i oczernia członków grupy
ocenianych negatywnie
ze względu na płeć.

Komunikowanie interpersonalne

24

Heteroseksizm

• Język heteroseksistowski

oczernia członków grup
kulturowych o orientacji
homoseksualnej
ocenianych negatywnie.

Komunikowanie interpersonalne

25