Formy wychowania – klasyfikacja według Mieczysława Łobockiego.

Formy oddziaływań werbalnych.
Do form oddziaływania werbalnego zaliczamy:

- burzę mózgów
- sondaż opinii o wychowanku
- technikę swobodnych tekstów.

Burza mózgów polega na umożliwieniu dzieciom i młodzieży zgłaszania w sposób całkowicie
swobodny i nieskrępowany własnych pomysłów w jakiejś sprawie. Zakłada się przy tym
celowe unikanie natychmiastowego komentowania zakładanych pomysłów. Chodzi o to aby
nie eliminować zbyt wcześnie pomysłów oryginalnych i wartościowych.
Według A.F. Osborna burza mózgów może przebiegać w trzech etapach:

- Faza wstępna – formułuje się problem i zapoznaje uczestników z zasadami zgłaszania

pomysłów w postaci jednego ogólnie zadanego pytania, a w razie konieczności
uszczegółowienia za pomocą spójników: gdzie, dokąd, co, dlaczego, kiedy, kto i jak.
Pytania zapisuje się na tablicy lub na kartkach, podaje się obowiązujące zasady
zgłaszania pomysłów. Ważne jest to aby były one podawane w formie zwięzłej, bez
próby oceniania, bez krytycznych uwag, ze należy wypowiadać pomysły bez względu
na to jakie one są nawet te najbardziej fantastyczne i oryginalne, zadbać o to by było
ich jak najwięcej (większe prawdopodobieństwo sukcesu), nie należy ograniczać się
wyłącznie do własnych pomysłów, lecz rozwijać i modyfikować pomysły wysuwane
przez innych.

- Drugi etap burzy mózgów obejmuje zgłaszanie pomysłów w związku z postawionym

wcześniej problemem. Zgłasza się je ustnie, ale nie wyklucza się formy pisemnej, jako
wyniku pracy w zespołach. Pomysły zapisane odczytuje się wobec całej klasy.

- Trzeci etap polega na ustosunkowaniu się do zgłoszonych pomysłów. Następuje to

najczęściej w pewnym odstępie c´asowym aby dać uczestnikom możliwość głębszego
zastanowienia siƴ nad ostateczna ich oceną.

Sondaż opinii o wychowanku.
Jest to próba pokazania wychowankowi tego, co sądzą o nim inni koledzy. Przewiduje się, że
dzięki temu jest on w stanie zrekonstruować własny obraz o samym sobie i krzywdzące go
opinie, podzielane przez klasę. Udział jest zupełnie dobrowolny. Może mu się poddać każda
dziewczyna lub chłopiec w wieku powyżej 11 –12 lat. Wyklucza się tu wszelkie sankcje i
zobowiązuje wszystkich do pełnej dyskrecji na temat zgłoszonych opinii i ocen. Tutaj
wyróżniamy cztery etapy:

- w pierwszym informuje się uczestników o ogólnych założeniach przeprowadzanego

sondażu i o jego przebiegu.

- w drugim – uczestnicy mówią o tym co nie podoba im się w zachowaniu kolegi
- w trzecim – o tym co im się w jego zachowaniu podoba,
- w czwartym – wychowawca wspólnie z najbardziej aktywnymi uczestnikami ustala i

zgłasza wnioski końcowe.

Wnioski pozwalają na uświadomienie sobie charakterystycznych cech ocenianego kolegi,
jego dobrych i złych stron charakteru, sposobu pracowania nad swoimi złymi stronami
charakteru. Ważne jest to aby grupa zapewniła kolegę o tym, że będą go wspierali.
Okazuje się, że ocenianemu koledze w sporządzeniu obrazu własnego siebie pomagają
najbardziej opinie pozytywne. Dlatego tez niekiedy celowo należy rezygnować z sondowania
opinii negatywnych, zwłaszcza w przypadku dzieci uznawanych za zdecydowanie
nieprzystosowane społecznie, tzn. nadmiernie aktywne lub przesadnie bierne.

Technika swobodnych tekstów.
Nazywana jest także techniką ekspresji słownej lub techniką twórczości literackiej i
poetyckiej.
Technika ta umożliwia swobodne wyrażanie myśli i uczuć w formie utworu pisanego oraz
wspólne jego omówienie. W ten sposób nie tylko wychodzi się naprzeciw naturalnej potrzebie
samorodnej twórczości literackiej lub poetyckiej dzieci i młodzieży, lecz także pozwala im
odreagować wiele napięć psychicznych z powodu nie rozwiązanych problemów własnych –
udaje się również lepiej poznać wychowanków. Technikę tę uważa się za rodzaj autoterapii
wychowanka i jest na ogół próbą kompensacji przykrych przeżyć jakich doznali oni w życiu
rodzinnym albo szkolnym. Sprzyja także rozwojowi zdolności twórczych.
W technice tej stosuje się trzy etapy:

- po pierwsze wyjaśnia się uczestnikom zadania, zachęca do twórczości i

uprzystępnienia jej innym. Mają to być teksty w formie opowiadań lub wierszy na
tematy dowolne. Rzuca się hasło np. szkoła, rodzina, przyjaciel,

- po drugie wybiera się najciekawsze teksty, z uwzględnieniem przede wszystkim ich

treści, wybrane teksty poprawia się i uzupełnia

- po trzecie wykorzystuje się je w przygotowaniu różnego rodzaju wystaw, gazetek

ściennych lub nagrań.