ZATRUCIA JADAMI

ZWIERZĘCYMI

Skorpiony

Pająki

Skorpion

Poznanych jest ponad 600
gatunków. Rozmiarami zwykle
nie przekraczają 10cm max
osiągają do 18cm. Prowadzą
nocny tryb życia, w czasie
dnia przebywając w
kryjówkach. Odżywiają się
głównie pająkami, owadami.
Są bardzo odporne na brak
pokarmu.
Ich ciało podzielone jest na
głowotułów oraz odwłok. Na
odwłoku znajduje się kolec
jadowy, używany do
uśmiercania ofiary np.
owada.

Skorpion

Skorpiony chętnie wciskają się do mieszkań co

powoduje zwiększenie prawdopodobieństwa
ukąszenia człowieka. Najmniej szkodliwy
jest skorpion europejski, którego ukąszenie
powoduje ból, obrzęk oraz zaczerwienienie
(bez objawów ogólnych). Do
najniebezpieczniejszych skorpionów należy
Androctonus crassicauda zamieszkujący
Azję. Jad niektórych skorpionów wydaje się
o wiele bardziej toksyczny od jadów węży
lecz skorpiony wydzielają go w znacznie
mniejszych ilościach.

Skorpion Europejski

Androctonus
crassicauda

Jad skorpionów

Zaniepokojony lub zagrożony skorpion unosi

odwłok ponad grzbiet z ostrzem kolca jadowego
skierowanym do przodu. Są dwa zasadnicze
rodzaje jadu. Pierwszy – jest w stanie zabić lub
sparaliżować bezkręgowca, lecz dla człowieka
skutki są podobne do użądlenia osy. Drugi zaś
może spowodować śmierć człowieka, gdyż poraża
nerwy w sercu i mięśnie klatki piersiowej.

Jad skorpionów

Jad skorpionów zawiera fosfolipazę A

1

A

2

oraz inne małocząsteczkowe

wiązki. Fosfolipazy powodują
pękanie błon komórkowych
erytrocytów i przechodzenie
hemoglobiny do osocza.

Jad skorpionów

Do niebezpiecznych objawów ukąszenia

skorpiona należą: duszności, porażenia
mięśniowe, częstokurcze, porażenia
ośrodkowego układu nerwowego,
ślepota, krwawienia. Zaburzenia układu
nerwowego trwają do tygodnia.

Skala

LoVecchia

Stopień I

ból miejscowy, miejscowa

parestezja lub oba

Stopień II

ból lub parestezja daleko od

miejsca ukłucia

Stopień III

nerwy czaszkowe (np. zaburzenia

widzenia, ślinotok, fascykulacja języka oraz
problemy związane z górnymi drogami
oddechowymi) lub dysfunkcja somatyczna
mięśni poprzecznie prążkowanych (np.
trzęsienie się lub drgawki)

Stopień IV

dysfunkcje związane zarówno z

nerwami czaszkowymi jak i mięśniami
poprzecznie prążkowanymi

Jad skorpionów

Najbardziej wrażliwe na

ukąszenia skorpionów są dzieci
wśród których obserwujemy
największy procent
śmiertelności po ukąszeniu.
Leczenie polega na podaniu
surowicy.

Pająki



Na świecie występuje ponad 100 000

gatunków pająków. Większość z nich posiada

gruczoły jadowe ale tylko nieliczne stanowią

potencjalne ryzyko dla zdrowia i życia ludzi.

Wszystkie pająki są mięsożerne, część z nich

poluje za pomocą zastawiania pułapek (np.

czarna wdowa), część atakuje za pomocą

jadu, który obezwładnia ofiarę i wspomaga

procesy trawienia (tarantule, ptaszniki).

* czarne wdowy (Latrodectus mactans)

* pustelniki brunatne (Loxosceles reclusa)

* ptaszniki (gatunki Theraphosa)

* kolczaki (gatunki Cheiracanthium)

* tarantule (gatunki Lycosa)

* skakunowate (np. rodzaj Phidippus)

* kątniki (Tegenaria agrestis)



Występują na obszarach o
klimacie umiarkowanym i
tropikalnym.

Czarne wdowy

Latrodektyzm, czyli objawy związane z

ukąszeniem czarnej wdowy wiążą się z

uszkodzeniem przez neurotoksynę części

presynaptycznej zakończeń nerwowych. W

efekcie dochodzi do uwalniania

katecholamin na zakończeniach

adrenergicznych i niedoboru acetylocholiny

na zakończeniach nerwów ruchowych.

Ukąszenie zwykle jest mało bolesne, a w

jego miejscu widoczne być mogą dwa

czerwone ślady. Najczęściej powstaje mały

bąbel, na rumieniowej podstawie. Objawy

zaczynają się po około 20-30 min

Leczenie

leczenie ma na celu zmniejszenie dolegliwości

bólowych i odwrócenie działania neurotoksyn. W

trakcie leczenia stosuje się m.in.:

* glukonian wapniowy (skuteczność obecnie

kwestionowana)

* diazepam

* metokarbamol

* opioidowe środki przeciwbólowe

* antytoksynę (groźba choroby posurowiczej ,

wstrząsu anafilaktycznego)

Dodatkowo należy rozważyć profilaktykę przeciw

tężcowi.



Są to największe pająki, polujące głównie na
chrząszcze i koniki polne. Różnice między
samcem i samicą są mało widoczne (postacie
dojrzałe samców mają z reguły większy brzuch).



Jad ptaszników zawiera hialuronidazę
powodującą trwający około godziny miejscowy
odczyn histaminowy.

Ptaszniki

W przypadku ukąszenia zaleca się leczenie

objawowe oraz profilaktykę przeciw tężcowi.

Antytoksyna przeciwko jadowi bardziej

groźnych gatunków jest dostępna lokalnie

np. w Ameryce Południowej.

Inną bronią ptaszników są obrastające

grzbiet tych pająków włoski. W sytuacji

zagrożenia są one przez pająki wyrzucane

powodując miejscowe obrzęki i świąd skóry

lub objawy ze strony układu oddechowego

przy ich inhalacji. Dolegliwości mogą

utrzymywać się nawet kilka tygodni. W

leczeniu stosuje się m.in. kortykosteroidy.

Dziękujemy
za uwagę

Prezentację
przygotowali:
Piotr Jędrzejczak
Maciej Jaworski