PROBLEM

UCHODŹCÓW I

AZYLU W UE

PODSTAWOWE
DEFINICJE

Uchodźca-(wg PM) osoba, która przebywa

poza krajem swego pochodzenia i posiada
uzasadnioną obawę przed prześladowaniem
w tym kraju ze względu na rasę, religię,
narodowość, poglądy polityczne lub
przynależność do określonej grupy
społecznej.

Azyl-  miejsce odosobnienia, ucieczki,

schronienia, zwłaszcza dla osób ściganych,
prześladowanych przez prawo. Znaczenie
wywodzi się ze zwyczaju, według którego nie
można było wydać przestępcy ukrywającego
się w sanktuarium.

EMIGRANCI W
LICZBACH

Najwięcej azylantów pochodzi z:



Afganistanu (28,005 w 2012 r., podobnie do 2011 r.)



Rosji (24,280, wzrost o 32 proc.)



Syrii (24,110, wzrost o 206 proc.)

Liczba osób poszukujących azylu w granicach UE wzrosła w 2012

r. do 335,365. Trzy kraje, które otrzymały najwięcej zgłoszeń to:
Niemcy (77,650 wniosków, wzrost o 46 proc. w porównaniu do
2011 r.), Francja (61,455 wniosków, 7-procentowy wzrost),
Szwecja (43,945 wniosków, 48-procentowy wzrost).

350 tys. wniosków o azyl złożono w całej UE w ciągu ostatnich

dwunastu miesięcy (2013)

66 proc. wniosków (średnio) jest odrzucanych

POLITYKA AZYLOWA UE

W miarę pogłębiania się integracji
Europejskiej, obejmującej coraz szersze
spektrum zagadnień, kraje Unii Europejskiej
dostrzegają potrzebę pogłębienia
współpracy w niektórych dziedzinach. Jedną
z nich jest polityka migracyjna i azylowa, zaś
jednym z momentów, kiedy wypracowanie
wspólnej polityki względem tych zagadnień
zdawało się konieczne, było zawarcie
porozumień z Schengen w 1985 roku, które
znosiły kontrolę osób przekraczających
granicę miedzy krajami członkowskimi i
tworzyły strefę wolnego ruchu 

KONWENCJA DUBLIŃKA

W czasie, kiedy Francja doświadczała
napływu północno-afrykańskich
azylantów z terenów byłych francuskich
kolonii, Algierii czy Mauretanii, Niemcy
przeżywały szeroki napływ ludzi z Turcji
i Półwyspu Bałkańskiego. Każdy z
krajów Unii wypracował własne,
dopasowane do indywidualnych potrzeb
państwa i opinii publicznej, sposoby
radzenia sobie z napływem ludności.
Unia Europejska natomiast
potrzebowała wspólnego systemu,
wspólnych zasad

KONWENCJA
DUBLIŃSKA

W Konwencji Dublińskiej uregulowano
m.in. kryteria określania państwa
odpowiedzialnego za rozpatrzenie
wniosku o azyl, tryb wymiany informacji
miedzy państwami, ochronę danych
osobowych cudzoziemców i ogólne
zasady postępowania przy
przekazywaniu wniosku innemu
państwu.

RADA W TAMPERE,
EURODAC

Choć Konwencja Dublińska odegrała
zasadniczą rolę w zarządzaniu procesem
przyznawania azylu w Europie, nie uniknęła
także silnej krytyki.  Równocześnie swój
stosunek do konwencji zmieniła Wysoka
Komisja NZ ds. Uchodźców. Z początku
wspierała ona nowe narzędzie, mające
działać w duchu Konwencji Genewskiej i w
satysfakcjonujący sposób rozpatrywać
wnioski o azyl, później jednak wycofała swe
poparcie, obawiając się lawiny deportacji do
krajów trzecich, uważanych, na podstawie
Konwencji Dublińskiej, za bezpieczne

RADA W TAMPER,
EURODAC

Podczas spotkania w Tampere europejscy przywódcy
zgodzili się, iż prawo wspólnoty powinno prowadzić  do
wprowadzenia wspólnych procedur azylowych i
ujednoliconego statusu azylanta na terenie wszystkich
państw członkowskich. Rada Europejska podkreśliła
również, że unijni urzędnicy powinni jak najszybciej
sfinalizować pracę nad systemem identyfikacji osób
ubiegających się o azyl w krajach Unii, czyli nad tzw.
systemem Eurodac, Eurodac miał być częścią systemu
Pro-Eurojust stworzonego w celu wspierania efektywnego
wypełniania Konwencji. W jego ramach zbiera się odciski
palców każdej wnioskującej o azyl osoby, która nie
ukończyła 14. roku, co niejednokrotnie powodowało
poważne zastrzeżenia co do respektowania praw
człowieka.  

DUBLIN II

 Na fali krytyki Konwencji Dublińskiej
Rada przyjęła dodatkowy akt prawny
regulujący wspólną politykę azylową,
ustanawiający kryteria i mechanizmy dla
określenia Kraju Członkowskiego
odpowiedzialnego za rozpatrzenie
wniosku o azyl złożonego w jednym
z Krajów Członkowskich przez obywatela
trzeciego– tak zwany „Dublin II” – miało
sprecyzować warunki i procedury,
według których wybierany miałby być
kraj sprawdzający wnioski o azyl. 

DUBLIN II

Rozporządzenie ustanawia zasadę,
że tylko jedno państwo członkowskie
jest odpowiedzialne za rozpatrywanie
wniosku o azyl. Celem jest zapobieganie
odsyłaniu osób ubiegających się o azyl z
jednego kraju do drugiego, a także
zapobieganie nadużyciom systemu
poprzez składanie kilku wniosków o
udzielenie azylu przez jedną osobę.

DUBLIN II

W związku z tym zostały określone obiektywne
i hierarchiczne kryteria w celu określenia dla
każdego wniosku o azyl państwa
członkowskiego odpowiedzialnego za jego
rozpatrzenie.



Zasada jedności rodziny



Wydawanie pozwoleń lub wiz



Nielegalny wjazd lub pobyt na terytorium
państwa członkowskiego



Legalny wjazd na terytorium państwa
członkowskiego



Wniosek złożony w miedzynarodowym
obszarze tranzytowym portu lotniczego

STATUS UCHODŹCY

Każdy obywatel kraju trzeciego lub
bezpaństwowiec, który znajduje się
poza terytorium kraju pochodzenia i
który jest niezdolny do powrotu lub –
posiadając uzasadnioną obawę bycia
prześladowanym – nie chce wrócić do
niego, może ubiegać się o status
uchodźcy

(* Osoby ubiegające się o status

uchodźcy, które nie kwalifikują się do jego
uzyskania, mogą wnioskować o przyznanie ochrony
uzupełniającej.)

NORMY KWALIFIKACJI

Aby dokonać prawidłowej oceny wniosków, państwa

członkowskie muszą uwzględnić następujące kwestie:



wszystkie odpowiednie fakty, odnoszące się do państwa pochodzenia w
czasie podejmowania decyzji w sprawie wniosku, w tym również ustawy i
rozporządzenia państwa pochodzenia oraz sposoby, w jakie są one
wykonywane,



odpowiednie oświadczenia i dokumentację przedstawione przez
wnioskodawcę, zawierające informacje, czy wnioskodawca był lub może
być prześladowany lub doznawać poważnej krzywdy,



czy istnieje istotne wskazanie na istnienie uzasadnionej obawy
prześladowania lub rzeczywistego ryzyka wystąpienia poważnej krzywdy
w przypadkach, w których wnioskodawca był już prześladowany lub
doznał poważnej krzywdy,



indywidualną sytuację i uwarunkowania osobiste wnioskodawcy
(pochodzenie, płeć, wiek, działania, których doświadczył lub na które
mógł być narażony, a które mogły stanowić prześladowania lub poważną
krzywdę itd.),



wszelkie działania wnioskodawcy od chwili opuszczenia państwa
pochodzenia.

PRAWA OSOBY ZE STATUSEM UCHODŹCY

LUB STATUSEM OCHRONY UZUPEŁNIAJĄCEJ



prawo do ochrony przed wydaleniem



prawo do informacji w zrozumiałym języku,



w przypadku uchodźców – prawo do zezwolenia na pobyt ważne przez co
najmniej trzy lata i odnawialne, natomiast w przypadku osób objętych
ochroną uzupełniającą – prawo do zezwolenia na pobyt ważne przez co
najmniej rok,



prawo do podróżowania w obrębie i poza granicami państwa, które
przyznało status uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,



prawo do udziału w zatrudnieniu lub samozatrudnieniu oraz prawo do
podjęcia kształcenia zawodowego,



dostęp do systemu edukacji dla małoletnich oraz prawo do przeszkolenia
dla osób dorosłych,



dostęp do opieki zdrowotnej oraz wszelkich innych niezbędnych form
opieki, zwłaszcza dla osób o szczególnych potrzebach (osób małoletnich,
ofiar tortur, gwałtu bądź innych form przemocy psychicznej, fizycznej lub
seksualnej itp.),



dostęp do zakwaterowania,



dostęp do programów ułatwiających integrację ze społeczeństwem
państwa przyjmującego oraz programów ułatwiających dobrowolny
powrót do kraju pochodzenia.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ