Znaczenie pielęgniarstwa w

nowoczesnym systemie

opieki zdrowotnej

Opracowała mgr Zofia Małgorzata Jurczyk

1.

Cele systemu opieki zdrowotnej.

2.

Pielęgniarstwo w systemie opieki
zdrowotnej.

3.

Pielęgniarka w systemie opieki
zdrowotnej.

4.

Gremia opiniotwórcze zawodu
pielęgniarskiego.



Współczesna opieka zdrowotna ma charakter
zorganizowanej i świadomej działalności na rzecz
zdrowia całej populacji, stąd też wymaga
wprowadzania rozwiązań systemowych.



Encyklopedyczny przewodnik dla pielęgniarek
(1996) określa „system” jako wyodrębniony z
otoczenia zewnętrznego zespół elementów
tworzących funkcjonalną całość służącą realizacji
celu głównego.



Takie rozumienie tego pojęcia znajduje także
zastosowanie w odniesieniu do systemu opieki
zdrowotnej.

Cele systemu opieki zdrowotnej



System opieki zdrowotnej można
zdefiniować jako zorganizowany i
skoordynowany zespół działań, którego
celem jest realizacja świadczeń i usług
profilaktyczno-leczniczych i
rehabilitacyjnych, mających na celu
zabezpieczenie i poprawę stanu zdrowia
jednostki i społeczeństwa.

[Poznańska 1999, Paździoch 1996]

Cele systemu opieki zdrowotnej



Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji możliwie pełnego
zakresu świadczeń medycznych, których ona wymaga, bez względu
na różnicujące ją kryteria ekonomiczne, społeczne, kulturowe
i geograficzne;



Zabezpieczenie usług i świadczeń profilaktyczno-leczniczych,
pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych na możliwie najwyższym
poziomie, adekwatnym do poziomu wiedzy i sztuki medycznej
oraz zasad dobrej praktyki;



Organizowanie opieki w możliwie najlepszy sposób, aby zapewnić
optymalne wykorzystanie istniejących zasobów materialnych,
finansowych i osobowych – bazy służby zdrowia, środków
finansowych przeznaczonych na jej działalność, kadr medycznych
oraz ich kwalifikacji;



Systematyczne wdrażanie działań doskonalących system
oraz umożliwiających satysfakcję użytkowników systemu;

[Paździoch 1996]

Cele systemu opieki zdrowotnej
są następujące:



Na opiekę zdrowotną składa się
zorganizowany zespół działań realizowanych
przez zakłady opieki zdrowotnej i różnego
rodzaju instytucje medyczne,
podejmowanych przez zatrudniony personel
medyczny i pozamedyczny.



W systemie występuje:

◦

Opieka sanitarna – przeciwepidemiczna;

◦

Opieka otwarta – głównie o charakterze
profilaktyczno-leczniczym i rehabilitacyjnym;

◦

Opieka zamknięta (stacjonarna) – o
zróżnicowanym charakterze leczniczym i
rehabilitacyjnym;



W opiece nad zdrowiem zapewnione są
możliwości pomocy:

◦

w nagłych wypadkach;

◦

szpitalnej (głównie w stanach ostrych);

◦

o charakterze ambulatoryjnym;

◦

o innym charakterze;



Opieka zdrowotna obejmuje zatem różne
aspekty zdrowia jednostki i zbiorowości.
Prezentuje się jako pewnego rodzaju
continuum – od działań podtrzymujących
zdrowie i promujących je, do
rozwiązywania trudności, problemów w
zakresie chorób, inwalidztwa i niesprawności.



Pielęgniarstwo jako podsystem opieki
zdrowotnej posiada wyodrębnioną strukturę,
ustala kierunki kształcenia i doskonalenia
pielęgniarek, sprawuje nadzór nad
wykonywaniem zawodu pielęgniarki, inspiruje
kierunki badań naukowych i odpowiada za
dostosowanie praktyki zawodowej do potrzeb
zdrowotnych społeczeństwa. Realizuje
wyodrębnione cele i zadania. Osiągnięcie tych
celów przyczynia się do realizacji całego
systemu i poprawienia jego funkcjonowania.

Pielęgniarstwo w systemie
opieki zdrowotnej



Pielęgniarstwo jako integralna część całego systemu
opieki zdrowotnej przyczynia się do realizowania celów
systemu. W szczególności realizuje zadania w zakresie:

◦

opieki nad osobami zdrowymi, chorymi i niepełnosprawnymi
we wszystkich grupach wiekowych i grupach społecznych,
przebywających w domu rodzinnym, we wszystkich zakładach
opieki zdrowotnej i opieki społecznej;

◦

organizowania opieki, opiekowania się i niesienia ulgi w
cierpieniu i w czasie umierania;

◦

pomagania człowiekowi z problemami zdrowotnymi
i organizowania wsparcia w wymiarze emocjonalnym,
informacyjnym, usługowo-rzeczowym; dotyczy również
pomagania rodzinie i grupie ludzi;

◦

wykonywania zleceń lekarskich w procesie diagnostyki,
leczenia i rehabilitacji;

Pielęgniarstwo w systemie
opieki zdrowotnej



Pielęgniarstwo współuczestniczy również w
realizacji zadań dotyczących:

◦

promowania zdrowia;

◦

zapobiegania wypadkom, chorobom,
niepełnosprawności;

◦

diagnozowania stanu podopiecznych;

◦

leczenia pacjentów;

◦

rehabilitacji;

Pielęgniarstwo w systemie
opieki zdrowotnej



Pielęgniarka jest to tytuł osoby zajmującej się
zawodowo pielęgnowaniem i został wprowadzony
wraz z nowoczesnym pielęgniarstwem.



Pielęgniarka to osoba, która ma wykształcenie
pielęgniarskie oraz posiada prawo wykonywania
zawodu. Jest samodzielnym praktykiem,
profesjonalistą przygotowanym do efektywnego
pielęgnowania i kierowania opieką pielęgniarską.
Wykonywanie zawodu pielęgniarki regulowane
jest Ustawą o zawodzie pielęgniarki i położnej.

Pielęgniarka w systemie opieki
zdrowotnej



Zgodnie z zapisami ustawy wykonywanie
zawodu pielęgniarki w Polsce polega na
udzielaniu przez osobę posiadającą
wymaganie kwalifikacje, świadczeń:

◦

pielęgnacyjnych

◦

zapobiegawczych

◦

diagnostycznych

◦

rehabilitacyjnych

◦

z zakresu promocji zdrowia

Pielęgniarka w systemie opieki
zdrowotnej



Wymienione doświadczenia pielęgniarka
wykonuje poprzez:

◦

rozpoznawanie warunków i potrzeb zdrowotnych
podopiecznych;

◦

rozpoznawanie procesów pielęgnacyjnych;

◦

sprawowanie opieki pielęgnacyjnej;

◦

edukację zdrowotną;

◦

realizację świadczeń lekarskich w procesie
diagnostycznym, leczniczym, rehabilitacyjnym;

◦

samodzielne udzielanie świadczeń
diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych;



Za wykonywanie zawodu pielęgniarki uważa
się również:

◦

nauczanie zawodu;

◦

kierowanie pracą zawodową pielęgniarek i
położnych;

◦

prowadzenie prac naukowo-badawczych w
dziedzinie pielęgniarstwa;



Ustalając zakres i warunki kształcenia pielęgniarek
zwłaszcza poziomu podstawowego, uwzględnia się
m.in. zalecenia WHO, Międzynarodowej Rady
Pielęgniarek, dyrektyw UE. Powinno to być
kształcenie nie tylko dla potrzeb aktualnej praktyki,
ale również późniejszych specjalizacji. Zaleca się aby
na tym poziomie absolwent uzyskał kwalifikacje
umożliwiające:

◦

wybór informacji służących ocenie, planowaniu, świadczeniu
i ewaluacji opieki pielęgniarskiej skierowanej do
jednostek, rodzin, grup zborowości;

◦

trafne wykorzystywanie wyników badań naukowych w
praktyce zawodowej;

◦

stosowanie w działaniach zawodowych procesu
rozwiązywania problemów;

Kwalifikacje pielęgniarskie

◦

wnoszenie wkładu na rzecz rozwoju opieki i organizacji;

◦

uczestniczenie w nauczaniu, monitorowaniu i nadzorze
innych pracowników (m.in. pielęgniarek);

◦

ponoszenie odpowiedzialności za jakość świadczonej opieki;

◦

efektywny wkład w pracę zespołu interdyscyplinarnego;

◦

współpraca z ludźmi i instytucjami pracującymi na rzecz
zdrowia ludzi;

◦

zrozumienie znaczenia etyki w działaniach zawodowych
a także jej roli i wpływu na praktykę zawodową
pielęgniarek;

◦

reagowanie na zmiany w systemie ochrony zdrowia;

◦

stosowanie obowiązujących w opiece przepisów prawnych;

◦

ocena politycznych i innych strategicznych problemów
warunkujących praktykę pielęgniarską;

Kwalifikacje pielęgniarskie c.d.



Kompetencje to zakres uprawnień i pełnomocnictw
nadany do podejmowania działania.
Określa się, że człowiek kompetentny to taki,
który posiada kwalifikacje do podejmowania
działania, do wydawania sądów, opinii i decyzji
w określonym obszarze działalności zawodowej.
W działalności zawodowej zakres kompetencji
powinien być związany z posiadanym poziomem
wykształcenia i kwalifikacji zawodowych, a także
zajmowanym stanowiskiem.

Kompetencje pielęgniarki



Pielęgniarka powinna posiadać odpowiednie
kompetencje (wiedzę, umiejętności, uprawnienia),
tzn. jest odpowiedzialna za:

◦

profesjonalne pielęgnowanie (rozpoznawanie stanu
podmiotu opieki, planowanie pielęgnowania,
realizowanie opieki, ocenianie wyników
pielęgnowania);

◦

zapewnienie jakości oferowanych i świadczonych
usług;

◦

organizowanie opieki pielęgniarskiej;

◦

podejmowanie decyzji dotyczących pielęgnowania,
współpracę i współdziałanie z podmiotem opieki, w
zespole pielęgniarek, z interdyscyplinarnym
zespołem opiekuńczym

Kompetencje pielęgniarki



W trakcie realizacji zadań zawodowych
pielęgniarka styka się z wartościami
najwyższego rzędu – jak życie, zdrowie.
Wykonywanie zadań zawodowych
wiąże się z wysokim stopniem
autonomii, korelatem czego jest
społeczne zaufanie.



Wśród opiniotwórczych gremiów zawodu
pielęgniarskiego szczególne miejsce
zajmują samorządne organizacje:

◦

Grupa Doradcza WHO w sprawach pielęgniarstwa,
położnictwa

◦

Międzynarodowa Rada Pielęgniarek

◦

Europejski Komitet ds. Pielęgniarstwa

◦

Krajowe Stowarzyszenia Pielęgniarek

◦

Samorządy pielęgniarskie

Gremia opiniotwórcze zawodu
pielęgniarki



Społeczność pielęgniarska przejawia coraz
wyraźniejsze oczekiwania na działania w
sferze kształtowania polityki ochrony zdrowia,
organizacyjno-menadżerskiej oraz działalności
naukowo-badawczej.
Odpowiedzią na te oczekiwania jest tworzenie
nowych ról pielęgniarskich polityków
i administratorów w sferze
służby zdrowia, naukowców i badaczy. Wzrasta
wskutek tych procesów ranga roli pielęgniarek
w społeczeństwie.

Gremia opiniotwórcze zawodu
pielęgniarki

Dziękuję za uwagę