METODA J. TRAVELL I D. SIMONS

TERAPIA PUNKTÓW SPUSTOWYCH

J. Travell opisała stałe, niesegmentarne
wzorce bólu rzutowanego, wywoływane
poprzez nacisk na punkty mięśniobólowe.
Rozwinęła również pojęcie „punkt
spustowy” (ang. Trigger point) w analogii
do spustu pistoletu, którego zwolnienie
powoduje trafienie kulą w odległy cel.
Opisany przez nią ból mięśniowo-
powięziowy może pojawiać się
samodzielnie, niezależnie, a mogą mu
towarzyszyć objawy :

 zaburzony sen i zmęczenie

 zaburzenia ze strony układu

autonomicznego w postaci wzmożonej
potliwości, uczucia chłodu

 nadwrażliwość na zmiany ciśnienia

atmosferycznego

Metoda J.

Travelli i D. Simons

Mięśniowo- powięziowe punkty spustowe (MPTP) to nadwrażliwe
miejsce na napiętym paśmie mięśnia szkieletowego, zlokalizowane w
tkance mięśniowej i/lub przynależnej jej powięzi.

Podział :

 aktywne – wywołują ból, zawsze hiperreaktywny na nacisk.

Wywołujący ból w miejscach odległych, uniemożliwia pełne
rozciągnięcie mięśni w których jest zlokalizowany, jego stymulacji
może towarzyszyć zwężenie naczyń skórnych oraz „gęsia skórka”

 pasywne (uśpione)- nie powodują doznań bólowych, lecz mogą

wywoływać osłabienie i ograniczenie ruchowe mięśnia. Mogą być
pozostałością niedoleczonych urazów i stanowić przyczynę
ostrych objawów w przypadku ich podrażnienia np. wskutek
przemęczenia roboczego lub wychłodzenia mięśnia

 Punkty spustowe skojarzone (associated TP)–

są to punkty spustowe występujące w dwóch
różnych mięśniach współdziałające ze sobą.
Jeden z punktów skojarzonych może być
wyindukowany przez inny punkt spustowy, lub
oba punkty skojarzone mogą się pojawić w
wyniku tej samej przyczyny mechanicznej bądź
neurologicznej.

 Punkty spustowe połączeniowe

(attachment TP) są to punkty spustowe w
połączeniach mięśniowo-ścięgnistych i (lub)
w połączeniach mięśni z kośćmi ściśle
wiązane z entezopatią, nie mają związku z
napiętymi włoknami mięśniowymi
(miogelozami).

 Punkty spustowe centralne (central

TP) – mięśniowo powięziowe punkty
spustowe, które są ściśle powiązane z
dysfunkcją płytki nerwowo- mięśniowej i
są zlokalizowane w pobliżu środka
brzuśca mięśniowego

 Punkty spustowe kluczowe (key

TP) – są to punkty spustowe
odpowiedzialne za aktywowanie
jednego lub wielu punktów
spustowych satelitarnych.
Klinicznie punkty spustowe
kluczowe są identyfikowane wtedy,
gdy ich inaktywacja powoduje
również inaktywację punktów
satelitarnych

 Punkty spustowe pierwotne

(primary TP) – są to centralne
punkty spustowe w sposób
oczywisty aktywowane
bezpośrednio przez ostre lub
przewlekłe przeciążenie, a także
przez nadmierne używanie
mięśnia, a ich aktywacja nigdy nie
jest rezultatem aktywacji punktu
spustowego w innym mięśniu.

 Punkty spustowe satelitarne

(satellite TP) – punkty spustowe
centralne, które były
wyindukowane w sposób
neurogenny lub mechaniczny przez
kluczowe punkty spustowe

Przykład powiązań

między punktami

kluczowymi i

satelitarnymi

Punkty kluczowe są oznaczone na
ilustracji kolorem

czerwonym

a

korespondujące z nimi punkty
satelitarne kolorem czarnym. Punkty
kluczowe w jednym mięśniu mogą
indukować punkty satelitarne w
innym mięśni. Ilustracja pokazuje
punkt kluczowy w górnej części
trapeziusa, który indukuje punkty
satelitarne w mięśniu skroniowym i
mięśniu żwaczu oraz punkt kluczowy
w mięśniu mostkowo-obojczykowo
sutkowym, który indukuje punkty
satelitarne w mięśniu skroniowym i
tylnym brzuścu mięśnia
dwubrzuścowego

Zdrowy mięsień:

 nie posiada napiętych pasm włókien mięśniowych

 nie jest on wrażliwy na zdecydowaną palpację

 nie reaguje lokalnie w postaci nagłego skurczu

 nie wywołuje bólu odniesionego w wyniku bodźca

mechanicznego

Długotrwałe obciążenia oraz urazy i zmiany
powysiłkowe mogą prowadzić do lokalnej
nadwrażliwości lub nawet zmian strukturalnych w
układzie mięśniowo- powięziowym. Tego typu
zmiany określa się mianem ukrytych punktów
spustowych. Ponieważ ich aktywność jest
podprogowa to przez wiele lat nie wyzwalają
żadnych dolegliwości.

Ukryte

punkty spustowe

 infekcje

 lokalne zaburzenia krążenia

 nieprawidłowa postawa ciała

 choroby stawów i narządów wewnętrznych

 kompresje nerwów

 czynniki pogarszające stan psychiczny( napięcia

psychogeniczne, histerie konwersyjne)

Czynniki wywołujące

uaktywnienie:

PROMIENIOWANIE BÓLU

Punkty spustowe są to miejsca,
których podrażnienie powoduje ból
lokalny oraz ból promieniujący do
dystalnych części ciała. Podrażnienie
to może być wyzwolone przez ucisk,
kłucie, narastające ciepło bądź zimno
oraz przez ruch. Na ilustracji obok
przedstawione są możliwe kierunki
promieniowania bólu z podrażnionego
punktu spustowego

HIOPTEZY NA TEMAT
PRZYCZYN POWSTAWANIA
PUNKTÓW SPUSTOWYCH

dysregulacja między dużą
aktywnością mięśnia-miogelozy, a
ograniczonym przepływem krwi.
Rozpad krwinek wyzwala histaminę,
która uczula receptory i zwiększa
napięcie mięśnia. Uwalnianie wapnia
jeszcze bardziej potęguje skurcz
mięśnia.
zaburzony jest metabolizm tlenowy
mięśnia,
prawdopodobnie zachodzi
interferencja między unerwieniem
mięśnia i stawu, którym ten mięsień
porusza,
nadczynność włókien gamma,
aktywny punkt spustowy może
spowodować zablokowanie stawu.

BADANIE w tej metodzie oparte
jest o:



różnorodne techniki palpacji,

nacisku i ugniatania (za pomocą
trzech palców: wskaziciela,
środkowego i serdecznego)
odpowiednich miejsc w obrębie
mięśni, ścięgien i powięzi, których
celem jest wyszukiwanie miejsc
wzmożonego napięcia włókienek
mięśniowych i wyczuwalnych zmian
konsystencji tkanek miękkich np.
zgrubień

 ocena rozciągliwości mięśni

 lokalizacja odległej reakcji bólowej

na nacisk, rozciąganie oraz
napinanie odpowiednich grup
mięśniowych

 ocenę wszelkich możliwych

powiązań pomiędzy punktami
spustowymi

 wzrokowa ocena postawy wraz z

dokładnym oglądaniem symetrii
napięcia mięśniowego w pozycji
leżenia przodem

TERAPIA

PUNKTÓW

SPUSTOWYCH polega na ich
stymulacji poprzez:

 głęboki, stały nacisk ( kciukiem lub palcem

wskazującym)

 głęboki okrężny masaż ze stopniowym

zmniejszeniem stopnia nacisku poprzez ok. 5-
12 s

 masaż kostkami lodu ewentualnie ułożenie

bezpośrednio na - na okres 15 min. – kostek
lodu zawiniętych w ręcznik

 nakłucia igłami akupunkturowymi

 ultradźwięki o mocy od 0,5 do 0,8 W/cm2,

dookoła TP prze 8 min. oraz laser

 wykorzystywany bywa również TENS na

punkty akupunkturowe pokrywające się z
lokalizacją TP

 Powyższe techniki powinno stosować się po

rozciągnięciu mięśnia ( z wykorzystaniem
PIR), w którym zlokalizowany jest TP

 Podstawowym sposobem, który do fizjoterapii wprowadziła J. Travell

jest spryskiwanie rejonu punktu spustowego chlorkiem etylu
( obecnie fluorometanem), z równoczesnym rozciągnięciem mięśnia w
którym zlokalizowany jest aktywny TP. Oziębienie minimalizuje opór
tkankowy rozciągniętego mięśnia, co zwiększa efektyność terapii.

 Nieco później zalecane jest wilgotne ciepło ( ciepłe kompresy przez 20

min. nakładane proksymalnie do obszaru bólowego) z naprzemiennym
rozciąganiem mięśnia

 dla poprawy ruchomości międzytkankowej wykorzystuje się masaż

poprzeczny

 dla poprawy resorbcji metabolitów przemiany materii- głębokie

ugniatanie

 dla poprawy ukrwienia i przywrócenia sprężystości skórze- jej

rolowanie

Spryskiwanie rejonu punktu spustowego

PRZYKŁAD:

Sposób terapii punktu spustowego zlokalizowanego w obrębie górnej
części mięśnia czworobocznego( po lewej) i mięśnia mostkowo-
obojczykowo-sutkowego ( po prawej)- Terapia spryskiwania z
równoczesnym rozciągnięciem mięśnia