Wybrane metody fizjoterapeutyczne w.2 01.04.2015
Dr Mariusz Janusz
Punkty spustowe
Etiologia - torowanie bólu w centralnym systemie nerwowym
- układ limbiczny CSN wytwarza i przechowuje endorfiny, które aktywizują zstępujący układ hamujący
- cytokininy pobudzają segment rdzenia kręgowego
- stres zwiększa poziom odczuwania bólu
Vs
- możliwą reakcją organizmu poddanego intensywnemu działaniu niemożliwych do uniknięcia czynników stresogennych jest zmniejszenie odczuwania bólu tzw. „Analgezja postresowa”
Fizjoterapeuta
- powinien potrafić słuchać
- dociekliwość oparta na szacunku
- wiedza
- uprzejmy
- empatia
- nie można krytykować innego terapeuty i jego postępowania
- delikatny
Metoda identyfikowania PS według Eda Wilsona (Anglia)
- Wykonujemy najczęściej palcem środkowym delikatny nacisk na skórę, nie uginając skóry, przesuwając skórę w kierunku poprzecznym do przebiegu włókien mięśniowych. Monitorujemy reakcje pacjenta (jeśli wystąpi silna reakcja bólowa należy zastosować leczenie na poziomie tk. Skórnych)
- należy zapytać pacjenta o intensywność i lokalizację objawów bólowych.
- gdy nie wystąpiły objawy stosujemy głębszy uciszk, dochodzimy do warstw y mięśniowej, monitorujemy napięcie mięśniowe i reakcję na początkową fazę ucisku.
- Ponownie należy zapytać pacjenta o intensywność i lokalizację objawów bólowych
- Jeżeli czujemy napięte pasmo włókien mięśniowych, wykonujemy energiczny ruch szarpiący poprzecznie do przebiegu włókien mięśniowych. Należy zapytać pacjenta o objawy. Badamy także obszar sąsiedni dla upewnienia się co do prawidłowości naszych obserwacji
Jak dobrać odpowiednią metodę leczenia PS?
Kompresja ischemiczna
Ciepłe okłady połączone z ćwiczeniami
TENS
Schłodzenie – rozciągniecie z użyciem sprayu
Prądy interferencyjne wraz z rozluźnieniem
Relaksacja poizometrczyna techniki energii mięśniowej, rozluźnianie pozycyjne
Akupresura
Iniekcja PS (chlorowodorkiem prokainy, lidokainą, B12, NLPZ)
Nakłuwania igłą
Metoda leczenia
W obrębie ścięgien lub okostnej stosujemy masaż okrężny kostką lodu lub masaż okrężny ręką terapeuty. W miejscu połączenia ścięgna z brzuścem mięśniowym wykonujemy ruch okrężno spiralny.
W przypadku mięśniowych PS wykorzystuje się powierzchniowa i głęboką tkankowa palpacje uciskowa
W przypadku mięśni, które można uchwycić dwoma placami przydatny jest chwyt szczypcowy.
Neurofizjologiczne podstawy stymulacji mechanicznej
Receptory skórne są wrażliwe na dotyk (machanoreceptory):
- Ciałko Pacciniego - wrażliwe na bodźce o dużej częstotliwości ucisku, wibrację, ciśnienie
- Ciałko Meissnera - odbiera bodźce o niskiej częstotliwości, łaskotanie
Stymulacja lekkim dotykaniem włókien szybko przewodzących A Beta (częstotliwość 2Hz jest progiem pobudliwości dla włókien A beta wywołuje efekt uspokojenia, wyciszania)
Reakcje neurologiczne na poziomie rdzenia, wywołana przez delikatne rytmiczny dotyk zanika po ok.30s albo z powodu wyczerpania neuroprzekaźników albo z powodu zablokowania ośrodków centralnych.
Głęboki nacisk np. ucisk na mięsień bezpośrednio aktywizuje włókna A delta, które drażnią pobudzone komórki CUN.
Włókna A delta przewodzą bodźce nieprzyjemne. „Przedawkowanie” stymulacją włókien A delta może nasilić reakcję bólową.
Masaż kostką lodu jest w przeważającej części odbierany przez włókna A delta odpowiedzialne za czucie temp i ukłucia szpilką.
Stosując krótki, delikatną, rytmiczną i bezbolesna technikę minimalizujemy możliwość zaostrzenia symptomów pacjenta. Torujemy drogę dla możliwości normalnego kurczenia lub rozciągania mięśnia, bez wywołania nadmienię silnej reakcji uk. Nerwowego.
Przedłużone lub intensywne pobudzenie CUN może jednak zmienić naturę odbioru bodźców A beta przez centralny uk. Nerwowy, tak że mogą w końcu wywołać ból.
Włokna A beta, szybko przewodzące powyżej 30m/s, należą w większości do mechanoreceptorów i proprioceptorów. Niska intensywność stymulacji np. delikatny dotyk. Zazwyczaj nieodczuwane jako bolesne.
Włókna A delta prędkość przewodzenia 2,5-30 m/s
Włókna C niezmielinizowane prędkość przewodzenia poniżej 2,5 m/s. Wysoka intensywność stymulacji, ukłucie szpilką, gorąco- zimno, ból.
Metoda leczenia wg E. Wilsona
Delikatny masaż dotyk lub masaż kostką lodu, do30s.
Badanie
Sukces częściowy. Głęboki masaż punktowy we wszystkich kierunkach, palec ustawiony pod różnym kątem.
Badanie. Dalszy sukces.
Skurcz mięśnia na poziomie 15-20% siły utrzymany przez 5s. Następnie wykonane przez P pełne rozciąganie we wzorcu PNF wspomagane ruchem terapeuty.
Niepowodzenie lub nagły powrót punktu
Możliwość wystąpienia lokalnego urazu
Błędna diagnoza
Jest to punkt satelitarny
Mięsień podpotyliczny
Mięsień obły większy
Mięsień obły mniejszy
M. dwugłowy ramienia
M. ramienno-promieniowy
M. prostownik palców i prostownik wskaziciela
M. odwracacz przedramienia
M. przywodziciel i przeciwstawiacz kciuka
M. piszczelowy tylny
M. piszczelowy przedni
M. brzuchaty łydki
M. prosty brzucha i grzebień telarza biodrowego
M. pośladkowy średni
Punkty spustowe vs punkty tkliwości
PS powoduje wystąpienie bóli rzutowanego
Pojawienie się bólu rzutowanego jest opóźnione (20-40s) w porównaniu z miejscowym bólem mięśniowym
PS występują w formie kaskady punktów