BADANIE

OGÓLNE

KAŁU

Kaszkowiak Joanna, Zarzycka Monika

tech.wet, sem III, grupa A

KAŁ

(inaczej stolec) jest wydaliną przewodu

pokarmowego formowaną w jelicie grubym jako produkt
procesów trawienia. Resztki pokarmowe, które zostają
przesunięte z jelita cienkiego do jelita grubego mają
konsystencję stosunkowo płynną. Dopiero w jelicie
grubym dochodzi do końcowej fazy resorpcji wody i
zagęszczania kału. Ostatecznie jego formowanie
zachodzi w odbytnicy.
Skład kału
·         Nie strawione lub nie wykorzystane składniki
pokarmowe jelit – 10% (np. błonnik, złuszczone
nabłonki, niewykorzystane enzymy i soki trawienne,
śluz wydzielany przez gruczoły jelitowe)
·         Woda – 75%
·         Flora bakteryjna – 15% (w większości niegroźne
bakterie symbiotyczne, lecz w kale rozwijają się też
groźne dla zdrowia drobnoustroje, w tym śmiertelnie
groźne i bardzo zaraźliwe bakterie cholery i duru
brzusznego)
Kał zawiera też znaczne ilości azotu i fosforu.

POBIERANIE MATAERIAŁU DO

BADAŃ

Probówka na kał 
Do badania parazytologicznego i
bakteriologicznego próbek kału
(potrzebna ilość materiału wynosi 3 g).

Naczynie na kał dla dużych zwierząt
Naczynie dla prób zbiorczych
z pojemnikiem ochronnym.

Naczynie wewnętrzne należy
zawsze napełniać prawie po brzegi.

Dla miarodajnego wyniku

potrzebna jest pewna minimalna

ilość kału (podana przy

omawianiu każdego badania).

METODYKA BADAŃ

Metodyka pracy opiera się na ocenie
metod wykrywania różnych form
parazytów stosowanych w
poszczególnych Zakładach Higieny
Weterynaryjnej. Przede wszystkim
opisane zostaną metody: flotacji,
dekantacji i sedymentacj. 

METODY BADANIA KAŁU:

1. Makroskopowe badanie kału:

Umożliwia wykrycie okiem
nieuzbrojonym całych pasożytów lub ich
fragmentów. Do badania bierze się
próbkę kału i miesza się z 5-10 krotną
ilością wody. Po kilku minutach zlewa się
znad osadu warstwę płynu i ponownie
dolewa się wodę. Czynność tę należy
powtórzyć kilkakrotnie, aż płyn nad
osadem będzie przejrzysty. Osad
przenosi się porcjami na płytki Petriego i
dokładnie przegląda.

•2. Mikroskopowe badanie kału:

• Badanie ma na celu wykrycie w kale cyst, oocyst, lub jaj

pasożytów. Największe znaczenie mają metody dekantacji i flotacji:

• A. FLOTACJA - zasada stosowania polega na wykorzystaniu

roztworów o większej gęstości niż gęstość jaj, larw lub cyst.
Powoduje to, że powinny one jako lżejsze wypłynąć na
powierzchnię.

• Odczynnikiem używanym do tej metody jest nasycony roztwór soli

kuchennej

• Zebrany materiał bada się mikroskopowo pod słabym

powiększeniem.

• B. DEKANTACJA - należy do metod sedymentacyjnych.

Zwiększa szanse wykrycia pasożytów. Wykrywa wszystkie jaja
zarówno "lekkie" jak i "ciężkie", larwy i cysty.

• Grudkę kału rozciera się w probówce z niewielką ilością wody , po

czym dopełnia wodą i pozostawia do opadnięcia osadu. Czynność
powtarza się do uzyskania przezroczystego płynu. Uzyskany osad
wiruje się, a następnie ogląda pod mikroskopem.

• Metodę dekantacji zaleca się do wykrywania np. cięższych

gatunkowo jaj przywr.

Badanie kału na obecność

larw nicieni

• Badanie kału na obecność larw nicieni płucnych:

Wykorzystuje się właściwości larw nicieni
polegające na dążeniu do środowiska wodnego

• Metoda Baermanna: w lejek szklany z nasadzoną

rurką gumową opatrzoną w zaciskacz, wstawia
się sitko metalowe. Całość umocowuje się w
statywie. Na sitku, po uprzednim napełnieniu
lejka wodą, umieszcza się badany kał, zanurzony
do połowy w wodzie. W miarę przenikania do
kału wody larwy osadzają się w rurce gumowej.
Po około 24 godzinach otwiera się zaciskacz i
upuszcza płyn do Płytki Petriego, gdzie szuka się
larw pod dwuoczną lupą.

Badanie śluzu w celu wykrycia

pierwotniaków:

• Materiałem do badań może być śluz z

jamy dzioba i wola, treść jelit.

• W preparatach świeżych śluz bada się

bezpośrednio po pobraniu, na szkiełku
podstawowym. Pod mikroskopem należy
szukać poruszających się pierwotniaków.

• W preparatach barwionych ze śluzu

sporządza się rozmazy na szkiełku.
Preparaty te barwi się metodą Giemsy
lub Pappenheima.

Badanie w kierunku pasożytów

wewnętrznych

PASOŻYTY W KALE

- z uwagi na fakt, że wydalanie pasożytów, larw, jaj i

oocyst nie odbywa się w sposób ciągły, zaleca się
badanie zbiorczych próbek kału z 3 dni (pojedyncze
próbki są wystarczające jedynie w przypadku badania
testem ELISA). W stadach zwierząt (z wyjątkiem świń-
tuczników i drobiu) powinna być pobrana
reprezentatywna liczba wyrywkowo pobranych próbek
(a nie zbiorcza próba od wielu zwierząt).

- próbki kału do badania parazytologicznego powinny

być, o ile to możliwe, pobierane z prostnicy. Jeśli nie,
to powinien to być świeżo oddany kał.

- próbki powinny być umieszczone w szczelnie

zamkniętym opakowaniu i jak najszybciej, najlepiej
schłodzone, przesłane do laboratorium.

- wydalone z kałem pasożyty lub ich fragmenty należy

przesyłać w osobnej próbówce, w postaci natywnej
(bez utrwalania ich w formalinie!) lub z niewielką
ilością płynu fizjologicznego.

- jeśli wysyłka materiału następuje później, powinien on

być przechowywany w chłodziarce. Dzięki temu
żywotność larw pasożytów nie zostanie ograniczona,
natomiast zahamowany będzie dalszy rozwój jaj i
oocyst.

Ocena wyników badań

parazytologicznych

Każde postępowanie diagnostyczne
ma swoje ograniczenia. Jedynie
wynik dodatni badania
(bezpośrednie wykazanie
pasożyta) jest dowodem
zarażenia,

wynik ujemny nie

wyklucza inwazji pasożytniczej

.

Dla wykazania obecności pasożytów
potrzebne są niekiedy wielokrotne
badania.

PIES, KOT, TRZODA CHLEWNA,

DRÓB, ZWIERZĘTA TRZYMANE

W MIESZKANIACH

Metoda flotacji (min. 5g kału)
- jaja tasiemców i nicieni, oocysty

kokcydii (wraz z oocystami
Toxoplasma u kotów)

GADY

Preparat bezpośredni, metoda

flotacji (min. 5 g kału)

- trofozoity wiciowców, trofozoity oraz

cysty orzęsków, trofozoity pełzaków,
jaja przywr, tasiemców i określonych
nicieni, cysty pełzaków, oocysty
kokcydii, jaja tasiemców, nicieni i
wrzęch (Pentastomida).

PRZEŻUWACZE

- jaja tasiemców i nicieni, oocysty

kokcydii, jaja przywr wątrobowych
(Fasciola, Dicrocoelium)

oraz pasożytujących w
przedżołądkach
(Paramphistomum),
larwy nicieni płucnych.

Metoda flotacji, metoda sedymentacji,
larwoskopia (min. 10g kału)

KOŃ

Metoda flotacji, larwoskopia (min. 10g kału)
- jaja tasiemców i nicieni, larwy nicieni płucnych oraz

słupkowców (Strongylidae, Cyathostomidae)

a) słupkowce: na podstawie wyglądu jaj nie można

rozróżnić słupkowców małych
(Cyathostomidae=Trichonematidae) od dużych
(Strongylidae); przy stwierdzeniu słupkowców
żołądkowo-jelitowych terapia jest jed nak zawsze
wskazana

b) Anoplocephala: ponieważ jaja tasiemców są wydalane

w kale w stosunkowo małych ilościach i nie w sposób
ciągły, dokładność badania koproskopowego jest w
tym przypadku niewystarczająca.
Prawdopodobieństwo wykrycia można zwiększyć, jeśli
bada się kilkukrotnie wiele zwierząt w obrębie stada.

JAJA GLIST W KALE

JAJA GLISTY I

WŁOSOGŁÓWKI

GLISTA W WYMIOCINACH

TASIEMIEC W KALE

OOCYSTY KOKCYDII

BADANIE W KIERUNKU NICIENI

PŁUCNYCH

Larwoskopia (met. Baermanna-Wetzela 1)

min. 5g kału

Czułość metody zależy
w bardzo dużym stopniu
od gęstości larw w kale
oraz od stanu ich aktywności.
Z tego powodu ważne jest,
aby przysyłać wystarczającą
ilość materiału.

Badanie w celu stwierdzenia jaj

przywr

Metoda sedymentacji (min. 10g kału)
Często wydalane są b. małe ilości jaj przywr; wydalanie
podlega przy tym dużym wahaniom, szczególnie u
bydła. Ważne jest, aby badana była odpowiednia
ilość kału. Przy podejrzeniu klinicznym zarażenia
Fasciola hepatica oraz ujemnym badaniu
kału, polecane jest
badanie serologiczne (wykrywanie
przeciwciał) surowicy (koń i bydło),
albo mleka (bydło).

WYKRYWANIE ANTYGENU

Wykrywanie antygenu lamblii
(Giardia sp.)
- ELISA (2-3g kału)

Wykrywanie antygenu
Cryptosporidium
- ELISA (2-3 g kału)

Badania

mikrobiologiczne

kału

Próbki kału lub wymazy

z prostnicy badane są

w kierunku patogenów

jelitowych przy użyciu

podłoży wybiórczych

oraz wybiórczo-

namnażających

Wykrywanie patogenów

jelitowych

Badanie hodowlane (1)- kał, wymaz z prostnicy
Badanie hodowlane pozwala na wykrycie
następujących drobnoustrojów:

 
- Salmonella sp.
- termofilne gatunki z rodzaju Campylobacter (C. jejuni, C. coli)
- Yersinia enterocolitica
- różne, chorobotwórcze lub warunkowo chorobotwórcze dla poszczególnych

gatunków zwierząt, pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae (np. Klebsiella
sp., hemolizujące oraz śluzowe szczepy Escherichia coli, Proteus sp.)

- gronkowce koagulazododatnie (Staphylococcus aureus, S. intermedius)
- Pseudomonas aeruginosa
- drożdżaki (przy niefizjologicznym namnożeniu się określane półilościowo)

Ponadto u zwierząt mięsożernych

oceniany jest, w sposób
półilościowy, skład flory
bakteryjnej kału. Wzrost ilości
bakterii Gram-dodatnich lub
Gram-ujemnych może
wskazywać na dysbakteriozę w
jelicie grubym.

WYKRYWANIE PAŁECZEK

SALMONELLA

Badanie hodowlane(1)- kał, wymaz z

prostnicy

Badanie hodowlane próbek kału

ukierunkowane

wyłącznie na wykrycie bakterii Salmonella.
Jako materiał do badania mogą
być użyte również próbki zbiorcze

kału.

WYKRYWANIE LASECZEK

BEZTLENOWYCH (ILOŚCIOWO)

Badanie hodowlane (1)- kał
Wzrost ilości laseczek Clostridium u zwierząt
mięsożernych wskazuje na istniejącą dysbakteriozę.
Poprzez odpowiednie seryjne rozcieńczenie próbek

kału

oraz hodowlę w warunkach
beztlenowych na
podłożach wybiórczych,
określana jest ilość komórek
Clostridium w jednym
Gramie kału.

WYKRYWANIE

ENTEROTOKSYNY

CLOSTRIDIUM PERFRINGENS

ELISA (2)- kał
Enterotoksyna Clostridium perfringens

może powodować biegunkę u psów i
kotów.

ELASTAZA

 Elisa (1)- kał (porcja wielkości ziarna grochu)
U psów wykrywana jest kałowa elastaza 1,

która, syntetyzowana w trzustce, uwalniana
jest w trakcie procesów trawiennych wraz z
sokiem trzustkowym do jelita.

Psia elastaza E1 zachowuje
stabilność w środowisku
jelita i może być
przez dłuższy czas
wykrywana w próbkach kału.
 

STOPIEŃ TRAWIENIA

POKARMU

Badanie mikroskopowe (2)- kał (porcja

wielkości grochu)

Wykrywane są:
-niestrawione składniki pokarmu, znajdujące

się w kale: kryształki kwasów tłuszczowych
(w kształcie igieł), kuleczki tłuszczu, włókna
mięśniowe, skrobia.

Badanie jest możliwe do wykonania u

zwierząt mięsożernych, wszystkożernych
oraz u ptaków

BADANIE

WIRUSOLOGICZNE KAŁU

Badanie w mikroskopie

elektronowym (3)- kał (co
najmniej połowa próbówki
kałowej)

Za pomocą mikroskopu

elektronowego

wykrywane są
i klasyfikowane wirusy
obecne w kale.

KREW UTAJONA W KALE

Chromatografia (2)- kał (1/3 próbówki

kałowej)

Aby nie zafałszować wyniku badania,

na 3 dni przed pobraniem materiału
nie należy podawać zwierzęciu mięsa

DIAGNOSTYKA BIEGUNKI

PROFIL BIEGUNKOWY C

KOT, PIES

kał (co najmniej 1 pełna próbówka kałowa)
Badanie:
- bakteriologiczne kału: badanie hodowlane w

kierunku patogenów jelitowych

- mikologiczne kału: badanie hodowlane,

półilościowe

- parazytologiczne kału: wykrywane są jaja

tasiemców i nicieni, oocysty kokcydii (metoda
flotacji)

- w kierunku Giardia sp.: - wykrywanie antygenu

(ELISA)

KOŃ, PRZEŻUWACZE, ŚWINIA

kał (co najmniej 1 pełna próbówka kałowa)
Badanie:
- bakteriologiczne kału: badanie hodowlane w

kierunku patogenów jelitowych

- mikologiczne kału: badanie hodowlane, półilościowe
- parazytologiczne kału: wykrywane są jaja

tasiemców i nicieni, oocysty kokcydii larwy nicieni
płucnych u koni i przeżuwaczy, jaja przywr
wątrobowych oraz pasożytujących w
przedżołądkach (flotacja, sedymentacja,
larwoskopia)

INNE GATUNKI ZWIERZĄT

kał (2 pełne próbówki kałowe)
Badanie:
- bakteriologiczne kału: badanie hodowlane

w kierunku patogenów jelitowych

- mikologiczne kału: badanie hodowlane,

półilościowe

- parazytologiczne kału: wykrywane są jaja

tasiemców i nicieni, oocysty kokcydii
(metoda flotacji oraz sedymentacji)

BADANIE W KIERUNKU

DROŻDŻAKÓW W PRÓBKACH

KAŁU (ILOŚCIOWE)

Najrozmaitsze czynniki działające

immunosupresyjnie oraz terapia
antybiotykami mogą prowadzić do
tego, że żyjące w jelicie drożdżaki –
szczególnie gatunki z rodzaju
Candida – namnażają się nadmiernie
i wywołują biegunkę. Dlatego, w celu
postawienia rozpoznania niezbędne
jest ilościowe wykrywanie zarazka.

BADANIE W KIERUNKU DROŻDŻAKÓW

W PRÓBKACH KAŁU (ILOŚCIOWE)

Badania:
1. Seryjne rozcieńczanie próbki kału
2. Hodowla na specjalnych podłożach
3. Określenie liczby kolonii i obliczenie

ilości drożdżaków w 1 gramie kału

4. Identyfikacja zarazka

KONIE
C