CHOROBY

UKŁADY

WYDALNICZEGO

PROFILAKTYKA CHORÓB

UKŁADU MOCZOWEGO

 Dieta
Dieta jest podstawą profilaktyki niewydolności układu wydalniczego.
Do zaleceń dietetycznych należą:
I. Ograniczenie spożycia soli
II. Picie odpowiedniej ilości płynów (ok 2,5 litra dziennie)

 Przestrzeganie zasad higieny osobistej
I. Codzienna zmiana bielizny
II. Codzienne mycie
III. Stosowanie ciepłego ubioru
IV. Regularne opróżnianie pęcherza moczowego

 Badania profilaktyczne
I. Ogólne badanie moczu (przynajmniej raz w roku)
II. Regularne mierzenie ciśnienia krwi

BADANIE MOCZU

Jest jednym z najprostszych i
podstawowych badań laboratoryjnych
układu wydalniczego. W trakcie
laboratoryjnego badania moczu ocenia się:
 właściwości fizyczne moczu: barwa,

przejrzystość, pH, ciężar

 zawartość substancji składowych: białko,

glukoza, ciała ketonowe, bilirubinę i
urobiligen.

PRAWIDŁOWY

MOCZ

 Przejrzysty o barwie od jasnożółtej do ciemnożółtej

 Gęstość względna około 1,023 g/cm³

 Białko, cukier, glukoza, ciała ketonowe, barwniki żółciowe nie

występują w prawidłowym moczu

 Obecność erytrocytów do trzech w polu widzenia

 Obecność leukocytów nie większa niż pięć.

 Odczyn kwaśny

NIEPRAWIDŁOWOŚCI
MOCZU



Zasadowy lub obojętny odczyn moczu może występować w przewlekłych zakażeniach bakteriami oraz
w zaburzeniach moczowodów.



Barwa

I.

Czerwony – najczęściej przyczyną jest krwiomocz, czyli obecność erytrocytów. Inne możliwe przyczyny
to obecność hemoglobiny (z rozpadłych erytrocytów), mioglobiny (z uszkodzonych mięśni), barwników
pochodzących z pokarmów (np. buraki ćwikłowe, maślaki) lub leków

II.

mętny – duża liczba leukocytów (tzw. ropomocz w zakażeniu układu moczowego).



W przypadku niewydolności nerek gęstość względna moczu jest mniejsza niż 1,023, bez względu na
sposób pobrania próbki, a w bardzo ciężkiej niewydolności nerek wynosi około 1,010.



Duża gęstość względna moczu (ok. 1030 lub więcej) występuje w przypadku

znacznego odwodnienia u osób ze zdrowymi nerkami.



Białko we krwi może być przyczyną choroby, choroby dróg moczowych, choroby układu krążenia, choroby
krwi, gorączka lub ciężki wysiłek fizyczny u osoby bez choroby nerek.



Przyczyny występowania glukozy w moczu to cukrzyca, uszkodzenie cewek nerkowych (rzadko).



Barwniki żółciowe towarzyszą chorobom wątroby i dróg żółciowych.



Ciała ketonowe towarzyszą powikłaniom cukrzycy lub stanom głodzenia. Mogą występować w moczu
zdrowej osoby nieprzyjmującej pokarmów przez kilkanaście godzin lub dłużej.

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK

Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą
zdolności do oczyszczania organizmu z ubocznych
produktów przemiany materii.
Podczas choroby nerki w prawidłowy sposób nie
wydalają wody oraz nie kontrolują homeostazy.
Niewydolność nerek objawia się zmianą objętości
wydalanego moczu lub jego brakiem.
U chorego można rozpoznać objawy mocznikowego
zatrucia organizmu. Schorzenie leczy się operacyjnie
lub stosując leczenie nerkozastępcze (dializacyjne).
Wyróżnia się stan przewlekły i ostry.

NAJCZĘSTSZE

PRZYCZYNY

 Kłębuszkowe zapalenie nerek

 Odmiedniczkowe zapalenie nerek

 Wielotorbielowatość nerek

 Kamica nerkowa

 Nadciśnienie tętnicze

 Cukrzyca

 Toczeń trzewny

DIAGNOSTYKA

Stopień niewydolności nerek określany
jest na podstawie współczynnika
przesączania kłębuszkowego. Jest to ilość
osocza przefiltrowana w jednostce czasu
przez kłębuszki nerkowe do moczu
pierwotnego. Współczynnik ten oznacza
się na podstawie kreatyniny w moczu.

RODZAJE

NIEWYDOLNOŚCI NEREK

 Ostra niewydolność nerek – polega na nagłym,

odwracalnym pogorszeniu czynności
wydalniczej nerek. Przyczynami są
niedostateczne ukrwienie nerek, choroby
kłębuszków, miąższu i zaburzenia odpływu
oczu.

 Przewlekła niewydolność nerek – nieodwracalny

stan uszkodzenia kłębuszków nerkowych. Jest
związany z redukcją liczby nefronów. Prowadzi
to do zaburzenia gospodarki wodnej

LECZENIE

Możliwe są trzy rodzaje leczenia
niewydolności nerek:
 Hemodializa

 Dializa otrzewnowa

 Transplantacja narządu

HEMODIALIZA

Hemodializa polega na usuwaniu produktów
przemiany materii, wody lub leków oraz toksyn z
krwi pacjenta.
Zabieg umożliwia także korektę kwasicy
metabolicznej (zaburzenie gospodarki kwasowo
zasadowej) oraz zaburzeń elektrolitowych.
Podczas zabiegu krew jest wielokrotnie
przepompowywana na zewnątrz ciała do dializatora,
który działa jak sztuczna nerka.
Hemodializa może być przeprowadzana w domu lub
w ośrodku dializ. W Polsce zabieg wykonywany jest
wyłącznie w warunkach szpitalnych.

DIALIZA

OTRZEWNOWA

Zabieg, który stosuje się dla oczyszczenia krwi ze szkodliwych
produktów metabolizmu, jest on stosowany w zaawansowanej
przewlekłej niewydolności nerek.
W swoim zamyśle zabieg jest podobny do zabiegu hemodializy, ma
doprowadzić do usunięcia z organizmu substancji toksycznych i w
miarę możliwości pomóc w utrzymaniu adekwatnego bilansu
płynowego.
Jednak w tym przypadku półprzepuszczalną błoną dializacyjną jest
otrzewna, która wyściela jamę brzuszną i pokrywa znajdujące się w
niej narządy.
Do jamy brzusznej wprowadza się specjalnie przygotowany płyn
dializacyjny. Wymagane jest założenie stałego dostępu poprzez
stosowany najczęściej cewnik Tenckhoffa, który umieszcza się na stałe
w jamie brzusznej pacjenta w miarę możliwości na dnie jamy
otrzewnej. Ten cewnik pozwala na swobodne wprowadzanie i
wyprowadzanie płynu z otrzewnej.

CHOROBY UKŁADU

WYDALNICZEGO

Zapalenie cewki moczowej i
pęcherza moczowego:

Czynnik wywołujący chorobę:
bakterie, rzadko szkodliwe substancje wydalane wraz z
moczem

Objawy:
bolesne, częste parcie na mocz, oddawanie niewielkich ilości
moczu, zapaleniu może towarzyszyć gorączka: w moczu
stwierdza się bakterie, liczne krwinki białe, nieliczne krwinki
czerwone, niewielkie ilości białka oraz złuszczone komórki
nabłonka
Leczenie:
Antybiotyki, picie dużych ilości płynów

Zapalenie miedniczek nerkowych

Czynnik wywołujący chorobę:
Powstaje najczęściej w wyniku nieleczonego bakteryjnego
zapalenia pęcherza moczowego.

Objawy:
Ostre bóle w okolicy krzyża, wysoka temperatura, dreszcze, częste
oddawanie małych ilości moczu, któremu towarzyszy ból i
pieczenie: w moczu stwierdza się liczne krwinki białe.

Leczenie:
Antybiotyki, nagrzewanie okolic nerek, picie dużych ilości płynu,
stosowanie mieszanek ziołowych o działaniu moczopędnym i
odkażającym.

Kamica nerkowa

Czynnik wywołujący chorobę:
powstawanie złogów – kamieni – w nerkach lub drogach
moczowych spowodowane wytrącaniem się z moczu związków
chemicznych, czemu sprzyja np. picie zbyt małych ilości płynów:
choroba występuje dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn

Objawy:
Napady ostrego bólu (kolka nerkowa), nudności wymioty,
zablokowanie odpływu moczu, obecność w moczu krwinek
czerwonych

Leczenie:
Picie dużych ilości płynów, odpowiednia dieta (niskokaloryczna, z
małą zawartością soli), stosowanie leków rozszerzających drogi
moczowe (rozkurczowych), rozkruszanie kamieni za pomocą
ultradźwięków, niekiedy interwencja chirurgiczna

Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek

Czynnik wywołujący chorobę:
Zwykle pojawia się jako powikłanie po przebytym zakażeniu górnych
dróg oddechowych, zapaleniu zatok czy migdałków lub ropniu zęba.

Objawy:
Obrzęki ciała, bóle głowy i podbrzusza, apatia, senność, bladość,
wzrost ciśnienia tętniczego, utrata łaknienia, wymioty, gorączka:
niekiedy przebiega bezobjawowo, co jest niebezpieczne, ponieważ
nieleczona choroba może doprowadzić do upośledzenia czynności
nerek , całkowitą niewydolnością włącznie.

Leczenie:
Zlikwidowanie ognisk zapalnych w organizmie przez zażywanie
antybiotyków, stosowanie diety zawierającej małe ilości białek,
wypoczynek: w przebiegu ciężkim dodatkowo podaje się pochodne
hormonów steroidowych kory nadnerczy.

DZIĘKUJEMY

ZA UWAGĘ