Nowoczesne metody organizowania stanowiska pracy, wpływ
otoczenia na efektywność pracy, dostosowanie warunków do
charakteru wykonywanej pracy.
Patrycja Gwinner
grupa 4b
Stanowisko pracy stanowi przestrzeń pracy
wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty
pracy, w której pracownik lub zespół
pracowników wykonuje pracę.
W celu zapewnienia optymalnej struktury
przestrzennej stanowiska pracy, należy
przestrzegać następujących zasad:
stanowisko robocze musi zapewniać wygodny
i bezpieczny dostęp obsługującym
pracownikom,
należy ustalić stałe miejsca na materiały i
narzędzia, materiały i narzędzia powinny być
umieszczone w funkcjonalnym polu
pracownika, przedmioty ciężkie i najczęściej
używane w polu optymalnym i na wysokości
powierzchni roboczej.
materiały i narzędzia muszą być
rozmieszczone w taki sposób, aby zapewniały
ustaloną kolejność ruchów, odległości między
przedmiotami na stanowisku roboczym
powinny być jak najmniejsze,
ułożenie przedmiotu powinno pozwolić na
szybkie i łatwe uchwycenie, należy używać
pojemników stołowych, przenośników
grawitacyjnych, uchwytów itp., w celu
ułatwienia pracy i odciążenia rąk.
Podczas wykonywania prac w pozycji siedzącej
bardzo ważne jest przyjmowanie prawidłowej
pozycji siedzącej kątów prostych, tzn:
między górną powierzchnią uda a dolna
powierzchnią płyty powinna być zachowana
przestrzeń niezbędna do swobodnego ruchu
nóg,
górna krawędź siedziska nie może wywierać
żadnego ucisku na podudzie w pozycji, gdy
stopy siedzącego spoczywają płasko na
podłodze, a kolana są zgięte pod kątem ok.
90
o
,wysokość stołu musi być tak dobrana, aby
staw łokciowy przy pionowym ustawieniu
ramienia siedzącego w pozycji wyprostowanej
leżał na poziomie przedniej,
oparcie krzesła powinno podpierać kręgosłup
poniżej łopatek przy słuchaniu, lub górny
brzeg miednicy siedzącego w czasie pisania:
podparcie brzegu miednicy nie powinno być
ugięte, tylna część podudzia nie powinna
dotykać krawędzi siedziska,
nad płaszczyzną siedziska oparcie powinno
być otwarte (puste miejsce) albo mocno
wklęsłe, aby wyprostowana osoba siedząca
mogła odchylić dolną część kości kulszowej ku
tyłowi,
wysokość siedziska powinna być taka, by
stopy spoczywały płasko na podłodze.
Praca przy komputerze
Obecnie nieodłącznym narzędziem pracy
biurowej jest komputer. Długi okres pracy
(wielogodzinny, kilkumiesięczny, kilkuletni) z
komputerem wraz z niekorzystnymi
czynnikami może powodować dolegliwości
zdrowotne.
Pojawienie się tych dolegliwości zależy przede
wszystkim od czynników będących
potencjalnymi zagrożeniami, czasu pracy
z komputerem, indywidualnych cech
użytkownika (w tym jego osobistej
podatności).
Minimalne wymagania, które powinno
prawidłowo spełniać stanowisko do pracy z
komputerem to:
unikanie instalowania wielu komputerów w
jednym pomieszczeniu dla ograniczenia
hałasu,
ekran powinien znajdować się w odległości
1,5 - 2 przekątnych od oczu,
na jednej osi należy umieścić monitor i
przedmiot najczęściej obserwowany (np. tekst
nad którym się pracuje),
przenoszenie wzroku z jednego obiektu
stanowiska na drugi nie powinno wymagać
ruchów głowy,
odległość pomiędzy stanowiskami nie
powinna być mniejsza niż 1,5 metra,
najmniejsza odległość pomiędzy dwoma
monitorami to 0,5 metra,
wilgotność powietrza w miejscu pracy z
komputerem powinna wynosić powyżej 30%,
sztuczne oświetlenie nie może być skierowane
bezpośrednio na ekran.
Właściwą organizację stanowiska pracy z
komputerem, uwzględniającą powyższe
aspekty, przedstawia rys. 1.
Środowisko pracy
Warunki środowiska pracy mają wpływ
zarówno na wydajności i jakości pracy, jak i na
stan zdrowia pracowników. Do
najważniejszych czynników środowiska pracy
zalicza się:
-mikroklimat,
-oświetlenie,
-hałas,
-drgania.
Mikroklimat
Mikroklimat jest to klimat charakterystyczny
dla małej części środowiska, której odrębność
jest wynikiem specyfiki układu czynników ją
tworzących, np. wysokością i wahaniami
temperatury, wilgotności, szybkością ruchu
powietrza itp. Do podstawowych czynników
kształtujących mikroklimat środowiska należy
zaliczyć:
- temperaturę powietrza,
- wilgotność,
- ruch powietrza,
- promieniowanie cieplne,
- ciśnienie atmosferyczne
Wszystkie części składowe mikroklimatu
wywierają wpływ na samopoczucie człowieka,
jego sprawność fizyczną i umysłową, na
wydajność pracy oraz zachowanie dobrego
stanu zdrowia.
Każdy człowiek posiada wrodzone możliwości
oceny stanu warunków mikroklimatycznych
Dlatego też jako miarę komfortu cieplnego
coraz częściej przyjmuje się subiektywne
odczucie temperatury przez człowieka
(temperatury odczuwane lub rzeczywiste).
Odczucia te są zależne od odporności
organizmu, stanu zdrowia, wieku i
przyzwyczajeń
Światło
Światło, czyli promieniowanie optyczne lub
widzialne, jest częścią promieniowania
elektromagnetycznego, którego długości fal
zawarte są w zakresie 380 - 780 nm.
Wzrokiem odbieramy zdecydowaną większość
(80-90%) informacji niezbędnych przy
wykonywaniu różnorodnych czynności, w tym
też zawodowych
Podstawowym czynnikiem środowiska pracy
warunkującym prawidłowe działanie organu
wzroku jest odpowiednie oświetlenie.
Zapewnienie odpowiedniego oświetlenia
stanowisk roboczych jest istotnym warunkiem
sprawnej pracy, higieny wzroku oraz
podniesienia estetyki wnętrza pomieszczenia.
Aby działalność wzroku mogła dokonać się w
warunkach optymalnych, warunki
oświetleniowe muszą odpowiadać określonym
wymogom psychofizjologicznym narządu
wzroku, zależnie od rodzaju wykonywanej
pracy.
Zadaniem dobrego oświetlenia jest
zapewnienie wymaganej ostrości widzenia,
szybkości postrzegania i odpowiedniej
akomodacji. Praca powinna być wykonywana
bezbłędnie, bez nadmiernego zmęczenia i z
dobrym samopoczuciem.
Hałas
Hałasem określany jest ogół dźwięków i
szmerów o różnej sile głośności, różnym
przeznaczeniu, odbieranych przez człowieka w
różnych sytuacjach. Hałasem stają się bodźce
lub zespół bodźców działających akustycznie
i/lub psychicznie:
z nadmierną intensywnością, czyli głośnością
dźwięków,
z określoną częstością i długotrwałością
występowania, z dużą różnorodnością
pobudzeń słuchowych składających się na
ogólne pojęcie hałasu.
Hałas działa na analizator słuchu, który
odgrywa ważną rolę w pracy, a zwłaszcza
umysłowej. Organ słuchu podobnie jak inne
analizatory składa się z trzech części:
receptora, dośrodkowych dróg nerwowych od
receptora do mózgu oraz ośrodka korowego.
Hałas działa na receptor słuchu, stwarzając
niebezpieczeństwo uszkodzenia ucha
wewnętrznego i ewentualnie błony
bębenkowej oraz na układ nerwowy,
utrudniając skupienie uwagi, drażniąc system
wegetatywny, wprowadzając nadmierne
pobudzenie lub wywołując apatie i
przygnębienie oraz utrudniając sprawny
przebieg czynności psychomotorycznych
Należy zatem hałas uznać za jeden z
najbardziej uciążliwych czynników
materialnego środowiska pracy. Ponadto
znacznie trudniejsza jest ochrona przed
hałasem niż np. nadmiernie silnym światłem.
Do podstawowych metod zwalczania hałasu
należą:
- uniemożliwienie powstawania szkodliwego
hałasu,
- osłabienie rozprzestrzeniania się hałasu,
- zastosowanie środków ochrony osobistej.
Drgania
Drganiami nazywa się zmiany wielkości
fizycznej występujące w funkcji czasu i
polegającej na tym, że jej wartości są na
przemian rosnące i malejące względem
pewnego poziomu odniesienia.
Występujące pod wpływem drgań o
niewielkiej częstotliwości, podświadome
skurcze mięśni zapewniają obronę czynną.
Najniebezpieczniejsze są drgania
rezonansowe, tzn. takie drgania, których
częstotliwość odpowiada częstotliwości
własnej drgań poszczególnych narządów
ustroju ludzkiego.
Zapobieganie szkodliwemu oddziaływaniu
drgań mechanicznych sprowadza się do
ścisłego przestrzegania obowiązujących
norm..
Możliwości integracji lekarskiej są w tym
zakresie niewielkie i ograniczają się do kontroli
warunków pracy robotników wykonujących
swe czynności robocze w strefie oddziaływania
intensywnych drgań oraz obsługujących
narzędzia lub maszyny wytwarzające wibracje
Niezmiernie istotną rolę odgrywa
udoskonalenie konstrukcji pojazdów
mechanicznych, maszyn i narzędzi. Na
podstawie licznych badań udowodniono, że
właściwe zawieszenie, zastosowanie urządzeń
amortyzujących oraz racjonalizacja konstrukcji
miejsc roboczych w znacznym stopniu
zmniejsza szkodliwość oddziaływania drgań
mechanicznych i wstrząsów.
Wykorzystanie wiedzy z dziedziny ergonomii
pozwala na stworzenie niezbędnych
warunków, dzięki którym pracownik będzie
pracował bezpiecznie i efektywnie.
Wprowadzanie zasad ergonomii już podczas
opracowania koncepcji oraz projektowania
nowego stanowiska pracy pozwala nie tylko na
bezpośrednie usunięcie przyczyn
ewentualnych wypadków przy pracy, ale
poprzez stwarzanie optymalnych warunków
pracy zwiększa pośredni stopień
bezpieczeństwa pracy.