Unia Europejska

Co to Unia Europejska ?



Unia Europejska (skrót w języku
polskim: UE) – gospodarczo-polityczny
związek demokratycznych państw
europejskich.

Kiedy powstała?



Unia Europejska powstała 1 listopada 1993 na mocy
traktatu z Maastricht jako efekt wieloletniego
procesu integracji politycznej, gospodarczej i
społecznej. Korzenie współczesnej integracji
europejskiej sięgają okresu powojennego i
ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich.
Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów
współpracy, powoływały organizacje, instytucje i
organy, których celem było wzmocnienie jedności
między nimi. W 1993 r. nadrzędną wobec wszystkich
poprzednich organizacji została Unia Europejska,
sama otrzymując nieznaną wcześniej ludzkości
hybrydową formułę sui generis.



Unia Europejska jako organizacja
międzynarodowa (w prawno
międzynarodowym tego słowa
znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia
2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka
form współpracy, w tym m.in.:
Wspólnotę Europejską.

Obecnie, od 1 grudnia 2007 r., w skład UE
wchodzi 27 państw.



Australia Grecja Polska



Belgia Hiszpania Portugalia



Bułgaria Holandia Rumunia



Cypr Irlandia Słowacja



Czechy Litwa Słowenia



Dania Luksemburg Szwecja



Estonia Łotwa Węgry



Finlandia Malta W. Brytania



Francja Niemcy Włochy

Unia Europejska składa się z 27 państw członkowskich.

Członkiem Unii Europejskiej może zostać tylko wolne,
niepodległe, suwerenne, demokratyczne państwo
europejskie. Nowo wstępujące państwa, aby stać się
członkiem Unii muszą:



spełnić szereg kryteriów dotyczących sfery
gospodarczej, politycznej, praw człowieka sformułowane
w tzw. kryteriach kopenhaskich



zaakceptować w pełni i bez zastrzeżeń acquis
communautaire (w szczególności zasadę pierwszeństwa
prawa wspólnotowego nad prawem krajowym)



posiadać sprawnie działającą administrację i
sądownictwo zdolne wyegzekwować unijne i
wspólnotowe akty prawne

Polska w Unii Europejskiej



Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja
2004 na mocy tzw. Traktatu akcesyjnego
podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach
będącego prawną podstawą przystąpienia
(akcesji) Polski do Unii Europejskiej. Faktyczny
proces integracji Polski rozpoczął się w Atenach 8
kwietnia 1994 r. z chwilą złożenia przez Polskę
wniosku o członkostwo w UE i potwierdzenia go
przez wszystkie państwa członkowskie podczas
konferencji w Essen 9-10 grudnia 1994 r.
Integracja jest procesem dynamicznym,
nieustannie trwającym.



Unia Europejska stanowi przypadek sui generis („szczególnego rodzaju”)
w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie
istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków
międzynarodowych. Do grudnia 2009 r. UE była kombinacją struktur
ponadnarodowych oraz międzyrządowych Posiada cechy zarówno
organizacji międzynarodowej jak i konfederacji czy nawet państwa
federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków
międzynarodowych trwa spór za co dokładnie można uznać Unię.
Federaliści doszukują się w niej państwa federacyjnego lub konfederacji.
Zwolennicy koncepcji Europy ojczyzn wykazują, że jest to tylko współpraca
między państwami, a więc bliższa organizacji międzynarodowej. Ścierają
się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich, jak i
doktryn politycznych[6]. Proces ten dodatkowo związany jest z
powstawaniem inicjatyw, które były realizowane wewnątrz Wspólnot (w
ramach zasady wzmocnionej współpracy i elastyczności) bądź obok, a
które to stawały się ostatecznie częścią dorobku prawnego Unii
Europejskiej i zalążkiem nowych polityk współpracy . Najbardziej zawiły
był status osobnych organizacji międzynarodowych powołanych przez
część lub wszystkich członków UE które w swych działaniach uzupełniają i
wspomagają polityki prowadzone w ramach Unii Europejskiej, a przez co
niesłusznie są z nią mylone. Zastanawiano się, jak te odrębne organizacje
umieścić w skomplikowanej strukturze prawnej zintegrowanego
kontynentu europejskiego i jak umieścić prawo Unii w prawie
międzynarodowym.



Unia Europejska jest unikatową formą tego typu na arenie
międzynarodowej mającą ok. 30% udział w światowym PKB.
Rola Unii jako światowego mocarstwa w polityce zagranicznej
wzrasta, tworzone są unijne placówki dyplomatyczne, a sama
UE jest członkiem m.in.: Światowej Organizacji Handlu, G8 i
G20. Ciągle jednak głównymi aktorami i reżyserami polityki
zagranicznej UE są państwa członkowskie, a nie ośrodki
ponadnarodowe. Od lat 90. XX wieku wzrasta też wojskowy
aspekt Unii Europejskiej, oparty początkowo na powstałej w
latach 40. XX wieku Unii Zachodnioeuropejskiej, a którego
obecnie główny trzon stanowi wspólna polityka
bezpieczeństwa i obrony. Najnowszą polityką UE jest polityka
kosmiczna. Realizowana jest ona w oparciu o współpracę z
Europejską Agencją Kosmiczną, jednak nie wszyscy członkowie
UE są członkami EAK.

Cele Unii



W TUE w artykule 2 wśród celów Unii wymienione są m.in.:



promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie
współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między
państwami członkowskimi,



wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego mówiącego jednym
głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki
zagranicznej,



dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia przynależności
do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych
norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,



rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania,
którym ma być UE poprzez wprowadzanie wspólnych norm prawnych,
socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw uboższych,



ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie
rozwoju gospodarczego regionów,



polepszenie standardów życia.

Kompetencje



Kompetencje wyłączne to kompetencje, w których
pierwszeństwo posiada Unia i jej instytucja. Państwa mogą
podjąć działania za uprzednią zgodą UE



Kompetencje dzielone to kompetencje, w których Unia i
państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, lecz tylko
tam, gdzie Unia nie wykonała swoich kompetencji lub
zaprzestała wykonywać swoją kompetencję.



Kompetencje wspomagające mają charakter koordynujący,
wspierający i uzupełniający jednak bez harmonizacji prawa
w tych obszarach.

Najważniejsze osoby w

systemie instytucjonalnym



Przewodniczący Komisji
José Manuel Durão Barroso



Wiceprzewodnicząca Komisji, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki
bezpieczeństwa Catherine Ashton



Wiceprzewodnicząca Komisji, komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa
Viviane Reding



Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. konkurencji Joaquín Almunia



Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. transportu Siim Kallas



Wiceprzewodnicząca Komisji, komisarz ds. agendy cyfrowej Neelie Kroes



Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości Antonio Tajani



Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. stosunków międzyinstytucjonalnych i administracji
Maroš Šefčovič



Komisarz ds. środowiska Janez Potočnik



Komisarz do spraw gospodarczych i walutowych Olli Rehn



Komisarz ds. rozwoju Andris Piebalgs



Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier



Komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży Androulla Vassiliou



Komisarz ds. podatków i unii celnej, audytu i zwalczania nadużyć finansowych Algirdas Šemeta



Komisarz ds. handlu Karel De Gucht



Komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej John Dalli



Komisarz ds. badań, innowacji i nauki Máire Geoghegan-Quinn



Komisarz ds. programowania finansowego i budżetu Janusz Lewandowski



Komisarz ds. gospodarki morskiej i rybołówstwa Maria Damanaki



Komisarz ds. współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego Kristalina
Georgieva



Komisarz ds. energii Günther Oettinger



Komisarz ds. polityki regionalnej Johannes Hahn



Komisarz ds. działań w sprawie klimatu Connie Hedegaard



Komisarz ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa Štefan Füle



Komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego László Andor



Komisarz do spraw wewnętrznych Cecilia Malmström



Komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Dacian Cioloş



Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz



Przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy



Przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości Vassilios Skouris



Przewodniczący Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi



Przewodniczący Trybunału Obrachunkowego Vitor Manuel Da Silva Caldeira



Przewodniczący Sądu Marc Jaeger



Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich Nikiforos Diamanduros



Przewodniczący Sądu ds. Służby Publicznej Sean Van Raepenbusch



Przewodniczący Europejskiego Banku Inwestycyjnego Philippe Maystadt

Europejski obszar

gospodarczy



Kraje Unii mają zintegrowane rynki z Islandią,
Liechtensteinem i Norwegią w ramach Europejskiego
Obszaru Gospodarczego. W teorii integracji ekonomicznej
zaznacza się, że kraje te osiągnęły pierwszy (strefa
wolnego handlu) i trzeci stopień integracji (jednolity
rynek), z pominięciem stopnia drugiego (unia celna).
Szereg umów liberalizacyjnych zawarto także ze
Szwajcarią w 1999 i 2004 r. Państwa te, mimo iż formalnie
nie są członkami Unii Europejskiej, uczestniczą w
wybranych politykach i porozumieniach (m.in.: układ z
Schengen, Dublin II), zobowiązują się do aplikacji
niezbędnych unijnych przepisów prawnych do swoich
porządków krajowych, co stanowi przykład rozszerzenia
zakresu terytorialnego stosowania prawa unijnego.

Krytyka Unii Europejskiej



Unia Europejska jest przez swoich przeciwników
krytykowana m.in. za przerost biurokracji oraz, według nich,
nieprzemyślane decyzje

.

Niektóre stronnictwa uważają, że

Unia Europejska dąży do stworzenia państwa (np.
federalnego), a to z kolei doprowadzi do utraty suwerenności
obecnych państw członkowskich. Przeciwnikami Unii
Europejskiej są także komuniści i przedstawiciele środowisk
radykalnie lewicowych argumentujący, iż ta organizacja
próbuje budować zachodnioeuropejski imperializm i
nierówno traktuje wszystkie państwa członkowskie, a także
kraje tzw. starej Unii chcą podporządkować sobie nowe kraje
członkowskie. Eurosceptykami są również niektórzy
antyglobaliści, gdyż uważają, iż stworzenie Unii Europejskiej
jest pierwszym krokiem ku utworzeniu rządu światowego.