WYKŁAD 2

GINEKOLOGIA

I POŁOŻNICTWO

Podstawy anatomii

żeńskiego

układu

płciowego

C
E
L
Z
AJ
Ę
Ć

CELEM WYKŁADU
BĘDZIE:

1. Zapoznanie

studentów

z

podstawowymi terminami w
zakresie

budowy

anatomicznej

żeńskich

narządów płciowych

2. Prezentacja i omówienie

budowy anatomicznej
żeńskich narządów płciowych

P
O
D
ZI
A
Ł

ŻEŃSKIE NARZĄDY

PŁCIOWE

Organa genitalia feminina

Narządy płciowe

zewnętrzne

Organa genitalia feminina externa

Narządy płciowe

wewnętrzne

Organa genitalia feminina interna

-SROM

-Wargi sromowe
mniejsze

-Wargi sromowe większe

- łechtaczka

- przedsionek pochwy

-Jajniki

- macica

- jajowód

- pochwa

Układ płciowy nazywany również rozrodczym podobnie jak u
mężczyzn ma za zadanie utrzymanie ciągłości gatunku. W przypadku
kobiet, głównym celem jest wytwarzanie komórek jajowych, a
następnie rozwój płodu i poród.

JAJNIK
I

S
U
T
E
K

B
U
D
O
W
A
S
U
T
K
A

O
D
P
ŁY
W
C
H
Ł
O
N
KI

Jajowód (salpinx,
oviductus, tuba uterina)

Jajowody różnicują się z
górnych odcinków przewodów
okołośrodnerczowych.

Jajowody są parzystymi
przewodami długości 7-14
cm, biegnącymi od rogu
macicy do jajnika. Jajowód
zaczyna się ujściem
brzusznym (ostium
abdominale) pokrytym
charakterystycznymi
kosmkami
(fimbriae), następnie
lejkowato poszerza się,
tworząc bańkę jajowodu
(ampulla), bliżej macicy
przechodzi w cieśń jajowodu
(isthmus) i środścienną część
maciczną jajowodu (pars
uterina).

Ściana jajowodu
składa się z trzech warstw:
• błony śluzowej;
• błony mięśniowej;
• błony surowiczej.

JA
JO
W
Ó
D

Jajnik (ovarium, oophoron)

Jajnik jest gruczołem parzystym; obie gonady rozwijają się na
przyśrodkowych powierzchniach środnerczy.

W jajniku wyodrębnia się dwie
części: korową i rdzenną.

JA
JN
IK

N
A
R
Z
Ą
D
Y
P
Ł
CI
O
W
E

Macica (uterus, metra, hystera)

Macica powstaje z kanałów okołośrodnerczowych (Miillera), różnicujących się w 1O- cio
milimetrowych zarodkach obok kanałów śródnerczowych Wolffa. Z górnych odcinków tych
kanałów powstają zawiązki jajowodów; niższe partie zrastają się, tworząc kanał maciczno-
pochwowy, z którego rozwija się macica i 4/5 pochwy.

Macica jest narządem nieparzystym o długości 6-8 cm (w tym szyjka 2,5-3 cm),
szerokości 4 cm i wysokości 2,5 cm. Masa macicy wynosi 40-50 g. Macica dzieli się na
szyjkę, cieśń i trzon.

M
A
CI
C
A

Ściana trzonu macicy zbudowana jest z trzech warstw:

• błony surowiczej - tunica serosa (perimetrium);
• błony mięśniowej - myometrium;
• błony śluzowej - endometrium.

Cztery "warstwy" błony mięśniowej:

• warstwę podśluzową, układającą się najbardziej równolegle do długiej osi macicy;
• warstwę mięśni okrężnych i o przebiegu spiralnym;
• warstwę mięśni o przebiegu okrężno-ukośnym i podłużnym;
• warstwę podsurowiczą zbliżoną układem do warstwy podśluzowej,

B
U
D
O
W
A
M
A
CI
C
Y

Narządy płciowe są unaczynione przez rozgałęzienia dwóch parzystych tętnic:
jajnikowej (a. ovaria) i macicznej (a. uterina).
Tętnica jajnikowa odchodzi od odcinka brzusznego aorty poniżej tętnicze
tętnicy nerkowej (niekiedy może być gałązką tętnicy nerkowej), biegnie w
więzadle wieszadłowym jajnika (ligamentum suspensorium ovarii) i w okolicy
jajowodowego końca jajnika oddaje gałązkę jajowodową, która zespala się w
obrębie krezki jajowodu z podobną gałązką odchodzącą od tętnicy macicznej. W
obrębie wnęki jajnika tętnica jajnikowa oddaje liczne tętniczki do miąższu
jajnika.
Tętnica maciczna odchodzi od tętnicy biodrowej wewnętrznej, biegnie w
więzadle szerokim wzdłuż brzegu macicy, rozgałęziając się na ramię wstępujące
i zstępujące.

U
N
A
C
Z
Y
NI
E
NI
E

Pochwa (vagina, kolpos)

Pochwa powstaje z dolnego odcinka kanału maciczno-pochwowego (4/5 pochwy)
oraz z zatoki moczowo-płciowej (z zatoki moczowo- -płciowej rozwija się dolny
odcinek pochwy i jej przedsionek).
Pochwa jest kanałem o długości 8-10 cm, który rozpoczyna się w przedsionku
pochwy (vestibulum vaginae) i w górze kończy ślepo,obejmując łukowato szyjkę
macicy.

P
O
C
H
W
A

N
A
R
Z
Ą
D
Y
P
Ł
CI
O
W
E

Srom (vulva, pudendum femininum)

Srom i wzgorek łonowy (mons pubis) stanowią narządy płciowe zewnętrzne
(partes genitales externae)

Głównym elementem sromu są wargi sromowe większe (labia maiora
pudendu. które zamykają szparę sromową. Biegną one w przedłużeniu wzgórka
łonowego; łączą się z przodu, tworząc spoidło przednie warg (commissura
anterior), i z tyłu, tworząc spoidło
warg tylne (commissura labiorum posterior), przechodzące w krocze.

Po rozchyleniu warg sromowych większych uwidaczniają się wargi sromowe
mniejsze (labia minora pudendi). Od tyłu łączą się one ze sobą wędzidełkiem
warg sromowych mniejszych (jenulum labiorum pudendi), a z przodu, w okolicy
łechtaczki, rozdzielają się, wytwarzając napletek (praeputium) i wędzidełko
łechtaczki tfenulum clitoridis).

Łechtaczka (clitoris) zbudowana jest z dwóch ciał jamistych (corpora
cavernosa clitoridis) tworzących trzon zakończony żołędzia łechtaczki
(glans clitoridis).

Przestrzeń

zawarta

między

wargami

mniejszymi

nosi

nazwę

przedsionka pochwy.

Błona dziewicza (hymen) jest fałdem błony śluzowej, który może mieć rożne
kształty.

Krocze (perineum)

Krocze powstaje z przegrody moczowo-odbytniczej rozdzielającej zatokę
moczowo-płciową od odbytnicy. Krocze obejmuje tkanki miękkie leżące między
spoidłem tylnym
warg sromowych, a przednim brzegiem odbytu.

S
R
O
M
I
K
R
O
C
Z
E

O
K
O
L
LI
C
E

B
U
D
O
W
A
S
R
O
M
U

PYTANIA ?

Dziękuję za

uwagę

B
U
D
O
W
A
S
R
O
M
U