Finanse Firm

Wykład 7

Ryzyko

Ryzyko – możliwa zmienność

związana

z oczekiwanymi strumieniami

przychodów

2

Ekspozycja na ryzyko

operacyjne

Ekspozycja na

ryzyko

finansowe

Ryzyko operacyjne

Zmienność (lub niepewność) zysku

operacyjnego (EBIT) firmy

3

FIRMA

EBIT

EPS

Akcjo-
nariusze

Ryzyko operacyjne

Wynika z:



Zmienności (niepewności) poziomu

sprzedaży,



Konkurencji,



Zmienności kosztów,



Dywersyfikacji produktów,



Popytu na produkty,



Dźwigni operacyjnej.

4

Dźwignia operacyjna



Istnienie jej wynika z faktu użycia
stałych kosztów operacyjnych
zamiast zmiennych kosztów
operacyjnych.



Firma z wysokim relatywnie poziomem
kosztów stałych doświadczy większych
zmian w zysku operacyjnym w sytuacji
wahań sprzedaży.

5

Przykład 1

Firma Bikery jest producentem

rowerów. Jednostkowa cena
sprzedaży to 1400 zł, jednostkowy
koszt zmienny to 900 zł, a koszty
stałe wynoszą 200 000 zł.

a)

Jaki jest próg rentowności?

b)

Jaki musi być poziom produkcji, aby
zysk operacyjny wyniósł 200 000 zł?

6

Próg rentowności

7

jedn.

zł

Sprzedaż

Całkowite koszty

Koszty stałe

BEP

Przykład 1 – cd.

c)

Jaka będzie zmiana zysku
operacyjnego jeśli sprzedaż wzrośnie
o 5% od poziomu w b)?

d)

Jaki jest poziom dźwigni operacyjnej
na poziomie sprzedaży w b)?

8

Stopień dźwigni
operacyjnej



Dźwignia operacyjna: poprzez użycie
kosztów stałych, mała zmiana w
poziomie sprzedaży przekłada się na
większą zmianę w zysku operacyjnym.



Ten “efekt wzmocnienia” nosi nazwę
stopnia dźwigni operacyjnej
(degree of operating leverage –
DOL).

9

DOL na danym poziomie
sprzedaży

F

V

P

Q

V

P

Q

DOL

EBIT

brutto

Marża

DOL

sprzeda

żp

zmiana

EBIT

zmiana

DOL

S

S

S













)

(

)

(

%

%

10

(definicja)

(podejście
jednostkowe)

(podejście
całościowe)

lub

lub

Przykład 1 – cd.

e)

Jaki jest stopień dźwigni operacyjnej
jeśli poziom produkcji i sprzedaży
wynosi 600 sztuk?

f)

Jaki jest próg rentowności i stopień
dźwigni operacyjnej przy poziomach
sprzedaży z b) i e) jeśli koszty stałe w
firmie rosną do
300 000 zł, a jednostkowy koszt
zmienny zostaje zredukowany do 800
zł?

11

Dźwignia operacyjna



Efektem wysokiego stopnia
dźwigni operacyjnej jest to, że
wzrost sprzedaży powoduje
stosunkowo wyższy wzrost zysku
operacyjnego.



„Cena”: firma ma wyższy próg
bezpieczeństwa. Jeśli sprzedaż nie jest
odpowiednio wysoka, to nie pokryje
nawet kosztów stałych!

12

Finansowe ryzyko

Zmienność lub niepewność zysku na

akcję (EPS) i zwiększone
prawdopodobieństwo
niewypłacalności, które powstaje,
kiedy firma decyduje się użyć dźwigni
finansowej

13

FIRMA

EBIT

EPS

Akcjo-
nariusze

Dźwignia finansowa



Istnienie jej wynika z faktu użycia
finansowania o stałym koszcie
(kapitał obcy) zamiast źródeł
finansowania o zmiennym koszcie
(kapitał własny)

14

Przykład 2

Dwie firmy, A i B, działające w tej samej

branży korzystają z różnych źródeł
finansowania.

A ma 20 000 zł długu i 10 000 akcji zwykłych

w obrocie, podczas gdy B ma 100 000 zł
długu i
5 000 akcji zwykłych w obrocie. Koszt długu
dla obu firm jest taki sam i wynosi 10%, a
stawka podatkowa jest równa 40%.

a)

Jaki jest EPS obu firm jeśli EBIT wynosi 20
000 zł?

b)

Jak się zmieni EPS dla obu firm, jeśli EBIT
wzrośnie do 30 000 zł?

c)

Jak się zmieni EPS dla obu firm, jeśli EBIT
spadnie do 10 000 zł?

15

Stopień dźwigni
finansowej



Dźwignia finansowa: poprzez użycie
finansowania o koszcie stałym
(obcego), mała zmiana w poziomie
EBIT-u przekłada się na większą
zmianę w zysku na akcję.



Ten “efekt wzmocnienia” nosi nazwę
stopnia dźwigni finansowej
(degree of financial leverage –
DFL).

16

DFL na danym poziomie
EBIT

lub

dsetki

o

EBIT

EBIT

DFL

EBIT

zmiana

EPS

zmiana

DFL

EBIT

EBIT







%

%

17

(definicja)

(na skróty)

Przykład 2 – cd.

c)

Jaki jest stopień dźwigni finansowej
dla obu firm przy zysku EBIT z a) ? A
jaki jest stopień dźwigni finansowej
przy EBIT równym 30 000 zł?

18

Stopień dźwigni całkowitej



Dźwignia łączna: poprzez użycie
dźwigni operacyjnej i finansowej małe
zmiany w sprzedaży przekładają się na
większe zmiany w zysku na akcję.



Ten “efekt wzmocnienia” nosi nazwę
stopnia dźwigni całkowitej
(degree of combined leverage –
DCL).

19

DCL na danym poziomie
sprzedaży

I

F

V

P

Q

V

P

Q

EBT

CM

DCL

DFL

DOL

DCL

sprzeda

żp

zmiana

EPS

zmiana

DCL

S

EBIT

S

S

S



















)

(

)

(

%

%

20

(definicja)

(na skróty)

lub

lub

Przykład 3

Dane są następujące informacje o spółce:



sprzedaż 20tys. sztuk,



cena jednostkowa 120zł,



koszt zmienny jednostkowy 60zł,



koszty stałe 800tys.zł,



odsetki 100tys.zł.

Jaki jest stopień dźwigni operacyjnej,

finansowej i łącznej?

Ile wynosi próg rentowności spółki?

21