19.04.2016r.

Finanse przedsiębiorstw – wykład 7

STRATEGIE (FILOZOFIE) FINANSOWANIA AKTYWÓW OBROTOWYCH (BIEŻĄCYCH):

• wyróżnienie trzech strategii opiera się na podziale aktywów obrotowych na:

• permanentne (stale występujące) - przeciętny poziom aktywów bieżących utrzymany dla potrzeb zwyczajowego poziomu

• tymczasowe (zmienne, cykliczne, sezonowe) - zwiększony poziom aktywów bieżących w związku z cyklicznym zmienianiem się popytu lub podaży surowców

1. STRATEGIA UMIARKOWANA (harmonijna, dopasowana)

• długoterminowe aktywa (czyli aktywa trwałe i aktywa bieżące permanentne) finansowane są kapitałem stałym

• sezonowe wahania poziomu atrakcyjności aktywów bieżących finansowane są zobowiązaniami bieżącymi

• postuluje się dążenie do dopasowania terminów zapadalności kapitałów obcych z długością wahań zwiększonego poziomu aktywów bieżących

np. zapasy wyrobów gotowych, które zostaną sprzedane w ciągu 30 dni finansować należy miesięcznym kredytem bankowym

1. STRATEGIA KONSERWATYWNA (zachowawcza)

• aktywa długoterminowe (czyli aktywa trwałe i aktywa bieżące permanentne) finansować należy kapitałem stałym

• kapitał stały wykorzystywany jest również do finansowania części zmiennych aktywów bieżących

• tylko w przypadku, gdy kapitały stałe okażą się niewystarczające dla sfinansowania sezonowych wahań aktywów bieżących, przedsiębiorstwo sięga po dofinansowanie zobowiązaniami bieżącymi

• kiedy nie występują sezonowe wahania aktywów bieżących, przedsiębiorstwo dysponuje nadmiernym kapitałem pracującym

  • nadmiar ten zazwyczaj jest związany w inwestycjach krótkoterminowych( nazywany bywa "magazynem płynności')

1. STRATEGIA AGRESYWNA

• aktywa trwałe finansować należy kapitałem stałym

• jedynie część aktywów permanentnych finansowana jest kapitałem stałym

• pozostała cześć aktywów bieżących permanentnych oraz całość aktywów bieżących zmiennych finansowane są zobowiązaniami bieżącymi

  • można z tego względu mówić o różnych stopniach agresywności

• strategia agresywna powoduje zatem, iż w przedsiębiorstwie stałe są zaangażowane w znacznym stopniu zobowiązania bieżące

• problem płynności i odnawialności tych źródeł

KOSZT KAŻDEJ ZE STRATEGII

• strategia konserwatywna daje bezpieczeństwo finansowe, ale zazwyczaj pociąga za sobą wysoki koszt kapitału

• strategia agresywna - przeciwnie (koszt kapitału dodatkowo obniża się, możliwość korzystania z pozytywnych efektów dźwigni finansowej

  • w strategii agresywnej konieczne jest 'czuwanie" nad poziomem płynności oraz nad innymi parametrami wskazującymi na wiarygodność finansową przedsiębiorstwa dla zapewnienia dostępności finansowania bieżącego

• wybór strategii finansowej należy poprzedzić analizą WACC, płynności, kapitału pracującego i efektów dźwigni finansowej (pozytywne, negatywne)

• każda ze strategii finansowania jest także związana z decyzjami w zakresie kształtowania wielkości składników aktywów bieżących przedsiębiorstwa (zapasy, należności, gotówka, środki pieniężne)

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI

Zarządzanie zapasami:

• obejmuje system informacji i ogół działań , których celem jest wyznaczenie takiej wielkości i struktury poszczególnych elementów zapasów (jako składników majątku obrotowego) :

- niezbędnej do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa

- umożliwiającej zachowanie ciągłości produkcji i sprzedaży

- pozwalającej na uniknięcie zamrożenia kapitału i powstania strat

Zarządzanie zapasami w istotny sposób wpływa na ogólną efektywność gospodarowania przedsiębiorstwa:

• z jednej strony niedostateczne zapasy materiałów i surowców, produkcji w toku i wyrobów gotowych, mogą być przyczyną strat przedsiębiorstwa, wynikających z przerwania ciągłości procesu produkcji lub sprzedaży,

• z drugiej strony natomiast, gromadzenie zapasów przekraczających racjonalne potrzeby, naraża przedsiębiorstwo na zbędne koszty, co w rezultacie prowadzi do zmniejszenia wielkości realizowanych zysków.

Koszty związane z zapasami

• koszty zamawiania zapasów

• zamówień, transportu i odbioru zapasów - koszty składania zamówienia , łącznie z kosztami produkcji i ułożenia

• koszty utrzymywania zapasów

• koszty zamrożonego kapitału, koszty magazynowania i obsługi, ubezpieczenie, podatek od nieruchomości, amortyzacja i zużycie ekonomiczne

• koszty niedoboru zapasów

• zmniejszenie sprzedaży , utrata zaufania odbiorców, zakłócenia w organizacji produkcji

Model optymalnej partii dostawy (EOQ, economic orderingquantity) – założenia

Model uwzględnia

• koszty utrzymywania zapasów (w modelu przyjmuje się, że koszty te są względnie zmienne, ich wielkość zależy od wielkości zapasu)

• koszty składania zamówień ( w modelu przyjmuje się, że koszty te są względnie stałe w przeliczeniu na jedną partię dostawy, a ich wielkość zależy od częstości składania zamówień)

Cel modelu : wyznaczenie takich rozmiarów zapasów i strategii ich uzupełniania , przy której łączne koszty zakupu i utrzymania zapasów są najniższe.

CAŁKOWITE KOSZTY ZAMÓWIEŃ

K(Z)= F x N

K(Z) - koszt całkowity zamówień

F - koszt stały jednego zamówienia

N - liczba zamówień w ciągu okresu

KOSZT UTRZYMYWANIA ZAPASÓW

K(U) = C x P x A

K(U) - koszt całkowity utrzymania zapasu

C - wskaźnik udziału rocznych kosztów otrzymywania zapasów

P - cena jednostkowa

A - przeciętna liczba sztuk

EOQ = $\sqrt{\frac{\mathbf{2\ \times \ F\ \times \ S}}{\mathbf{C\ \times \ P}}}$

EOQ - optymalna partia dostawy

F -koszty stałe składania i odbioru zamówień

S - sprzedaż roczna wyrażona w jednostkach produkcji

C- koszty roczne utrzymania zapasów wyrażone jako procent przeciętnej wartości zapasów (wskaźnik udziału

kosztów utrzymania)

P -jednostkowa cena zakupu zapasów

STUDIUM PRZYPADKU - ustalanie EOQ

Dane :

- firma sprzedaje 600 000 szt. wyrobów

- cena jednego wyrobu = 15 zł za sztukę

- stałe koszty składania jednego zamówienia wynoszą 1 000zł

- udział kosztów utrzymania zapasów wynosi 20% ceny jednostkowej

Optymalna partia dostawy

$$\sqrt{\left\lbrack \frac{\left( 2x1000\ x\ 600\ 000 \right)}{0,2\ x\ 15} \right\rbrack = 20\ 000}\text{\ sztuk}$$

Ilość zamówień składanych

N = S / OPD = 60 0000 / 2 0000 = 30
firma powinna dokonać 30 zamówień w ciągu okresu badanego.

Przeciętny stan zapasów ilościowy

A = OPD / 2 = 20 000 / 2 = 10 000 sztuk

Przeciętny stan zapasów wartościowy

Awartt= Ailość x cena = 150 000 zł

Koszty utrzymywania

KU = 3 x 10 000 = 30 000

Koszty zamawiania

KZ = 30 x 1 000 = 30 000

Koszty całkowite

KC = 30 000 + 30 000 = 60 000 zł

Metody oddziaływania na poziom zapasów:

• metody czerwonej linii i dwóch skrzyń - metody te wyznaczają limit poziomu zapasu, przy którym należy wznowić zamówienie

• Just in time (dokładnie na czas) - metoda uważana za ryzykowną, wymaga dużej synchronizacji procesów technologicznych i logistycznych. Podejście to polega na dostarczaniu do produkcji komponentów w bardzo krótkim czasie od momentu wystąpienia zapotrzebowania. Metoda ta minimalizuje koszty utrzymania zapasu, lecz rosną w tym wypadku koszty zamówień

• metoda ABC - dzieli zapasy od najdroższych (grupa A) do najmniej cennych z punktu widzenia przedsiębiorstwa (grupa C). Przechodząc z grupy A do grupy C , zmniejsza sie ich udział wartościowy a zwiększa ilościowy. Metoda ta pozwala skoncentrować się na działaniach w zakresie oszczędności materiałowych, w których spodziewane efekty są największe

• metoda XYZ - to podział zapasów według regularności zapotrzebowania. Od grupy X, o regularnym zapotrzebowaniu, poprzez grupę Y o zapotrzebowaniu sezonowym, do grupy Z o nieregularnym zapotrzebowaniu, można oddziaływać na poziom zapasów w tych grupach, eliminując zapasy nadmierne i zbędne

Dodatkowe informacje:

• firmy często lubią łączyć metody, żeby z jednej strony były oszczędności materiałowe, a z drugiej, aby pozbyć się zapasów nieprawidłowych, z trzeciej próbować minimalizować koszty utrzymania zapasów itd.

• Im więcej metod, tym możemy mieć zwiększone ryzyko związane z zapasami, bo każda z metod rodzi swoje kolejne konsekwencje.