Leczenie astmy

• Β2-mimetyki krótko i długo działające
• GKS wziewne
• Leki antyleukotrienowe
• GKS systemowe
• Metyloksantyny
• Anty-IgE
• kromony

Kontrola objawów astmy

Βeta2-mimetyki

• Krótkodziałające (ok. 6-8 godzin)

(SABA)

Salbutamol
Fenoterol
Terbutalina

Βeta2-mimetyki

• Długodziałające (ok. 12 godzin)

(LABA)

Formoterol – szybki początek działania,

długi czas działania

Salmeterol – wolniejszy początek

działania (kilka, kilkanaście minut),
długi czas działania

Glikokortykosteroidy wziewne

(wGKS)

• Zmniejszają lub całkowicie

kontrolują objawy

• Poprawiają lub normalizują

czynność płuc

• Zmniejszają nadreaktywność

oskrzeli

• Zmniejszają liczbę i ciężkość

zaostrzeń

• Poprawiają jakość życia

Glikokortykosteroidy wziewne (wGKS)

efekty kliniczne

• Pierwsze efekty już po kilku godzinach

od zastosowania

• ALE: zdecydowana poprawa w

zakresie objawów oraz czynności
płuc obserwuje się po kilku
dnich/tygodniach

• Maksymalne zmniejszenie

nadreaktywności oskrzeli (BHR)
dopiero po kilku miesiącach

GKS wziewne

• NNT=3/0.5 roku

, czyli wystarczy

poddać terapii wGKS 3 pacjentów
przez 6 miesięcy, aby uniknąć 1
dodatkowego zaostrzenia choroby
[Powell Med J Austr 2003]

• Skuteczność różna u poszczególnych

chorych

[do 30% chorych ma

niekontrolowaną astmę mimo zwiększania
dawek wGKS i dodania GKS p.o.]

• W wysokich dawkach działania

niepożądane

GKS wziewne

porównanie dawek u dorosłych

Lek

Mała

dawka

dobowa

(mcg)

Średnia

dawka

dobowa

(mcg)

Duża

dawka

dobowa

(mcg)

Beklometazon HFA

**

 

100 – 250 250 – 500 > 500

Beklometazon CFC

*

 

200 – 500

500 –
1000

> 1000

Budezonid

200 – 400 400 – 800

800 –
1600

Flutikazon

100 – 250 250 – 500

500 –
1000

Cyklezonid

80 – 160

160 – 320 320 - 1280

GKS wziewne

porównanie dawek u dzieci

Lek

Mała

dawka

dobowa

(mcg)

Średnia

dawka

dobowa

(mcg)

Duża

dawka

dobowa

(mcg)

Beklometazon HFA

**

 

50 - 200

200 - 400

> 400

Beklometazon CFC

*

 

100 - 250

250 - 500

> 500

Budezonid

100 - 200

200 - 400

> 400

Flutikazon

100 - 200

200 - 500

> 500

Cyklezonid

80 - 160

160 - 320

> 320

Gdzie i jak podać wGKS?

Większość komórek zapalnych w

astmie znajduje

się w oskrzelach o φ<5 mm oraz w

drobnych

drogach oddechowych (φ<2 mm)

Depozycja płucna

• Odsetek dawki

emitowanej przez
inhalator, który deponuje
w płucach

• Tym większa, im większy

udział w aerozolu cząstek
o wymiarze
aerodynamicznym <5μm
(FPF – fine particle
fraction)

• MMAD (Mass Median

Aerodynamic Diameter)
określa  w sposób
procentowy zawartość
określonego rozmiaru
cząsteczek w aerozolu

Aktywność wGKS

Substancje

biologicznie
czynne:

Budezonid
Propionian

flutikazonu

Pirośluzan

mometazonu

Formy nieaktywne

(proleki)

Dipropionian

beklometazonu

Cyklezonid

Wymagają przemiany

enzymatycznej dla
uzyskania aktywności
biologicznej

Lipofilność wGKS

• Wysoka lipofilność (stopień polarności

cząsteczki) dłuższy czas przebywania w
płucach, łatwiejsza dystrybucja i przenikanie do
cytoplazmy, większe powinowactwo do
receptora GKS

• Silniejsze działanie p-zapalne, szybszy

efekt działania, ALE także wysoka obj.
dystrybucji – możliwa kumulacja w
tkankach

DUŻA

LIPOFILNOŚĆ

mała

Mometazon, flutikazon, des-cyklezonid,

beklometazon (BMP)

BUD – niepolarny, wysoka hydrofilność

MMAD i depozycja płucna

GKS

MMAD [μm]

Depozycja płucna
[% dawki

emitowanej]

Beklometazon

[roztwór]

1.1

51

Flunizolid [roztwór]

1.2

39-68

Budezonid [roztwór]

3.0

28

Propionian flutikazonu

[zawiesina]

2.4

16

Cyklezonid [roztwór]

1.0

52

Na podstawie m.in.: Newman 2006, Leach 2002, Ganderton 2003

Preparaty łączone

LABA + beta2-

mimetyk

• Formoterol/Budezonid (Symbicort™

80/4,5; 160/4,5; 320/9 μg)

• Salmeterol/Flutikazon (Seretide™

aerozol 25/50; 25/125; 25/250 μg ;
dysk 50/100; 50/250; 50/500 μg)

• Formoterol/Beklometazon (Fostex™

6/100 μg)

Leki antyleukotrienowe

• Antagoniści receptora

leukotrienowego typu 1

MONTELUKAST
ZAFIRLUKAST

• Inhibitor 5-lipoksygenazy
ZILEUTON

Omalizumab (anty-IgE)

Humanizowane mysie przeciwciało monoklonalne anty-IgE

Omalizumab (anty-IgE)

Wg GINA rekomendowany do leczenia

ciężkiej, trudnej astmy

. Wskazaniem do

zastosowania jest

przewlekła ciężka astma

alergiczna

u pacjentów:

• z dodatnimi wynikami punktowych testów
skórnych lub oznaczeń IgE swoistych dla alergenów
całorocznych,

• z całkowitym stężeniem IgE w surowicy w zakresie
30–700 j.m./ml (dla wartości 30–76 j.m./ml
zaleca się wykazanie obecności swoistych IgE
w surowicy),

• z upośledzeniem parametrów wentylacji płuc
(FEV1 < 80%),

• z częstym objawami astmy w ciągu dnia lub
w nocy,

• którzy mają liczne ciężkie zaostrzenia astmy,
mimo stosowania dużych dawek wziewnych
glikokortykosteroidów i długodziałających
b2-mimetyków

.

Kupryś-Lipińska I, Kuna P. Pneumonol Alergol Pol 2009;77:43-51