Agresja, przemoc i 

zachowania przestępcze 

wśród młodzieży

Agresja

• Obejmuje szereg zachowań 

negatywnych tj. przemoc fizyczna, 
agresja werbalna, czy praktyki 
odtrącenia przez grupę.

• Dzieli się na agresję 

instrumentalną – mającą na celu 
uzyskanie konkretnej korzyści oraz 
agresję wrogą – mającą na celu 
uczynienie komuś krzywdy bez 
konkretnego powodu.

Agresja a dorastanie

W tym okresie agresja fizyczna jest
spotykana częściej, ze względu na:
• zwiększenie siły fizycznej i użyciem różnego 

rodzaju broni,

• tendencja do agresji zbiorowej,
• brak oporu przed wyładowaniem gniewu i 

innych emocji na osobie nauczyciela, czy 
rodzica (konflikty na linii dorosły – 
nastolatek),

• konflikt między płciami.

Czynniki wywołujące agresję

• Środowisko: ubóstwo i przemoc w 

telewizji (jak wykazały badania te 
czynniki mają największy wpływ na 
rozwój młodego człowieka)

• Uczenie się agresji.
• Wiara w skuteczność agresji.

Prześladowanie

„Uczeń jest prześladowany lub 

gnębiony,

gdy regularnie i przez dłuższy czas
narażony jest na nieprzyjemne 

działania

ze strony innego ucznia lub grupy
rówieśników” 
Dan Olweus

Przemoc

Jest to wywieranie wpływu na proces
myślowy, zachowanie lub stan fizyczny
danej osoby pomimo braku 

przyzwolenia

tej osoby na taki wpływ.
Wyróżnia się tu dwa zjawiska: 
przemoc fizyczną,
przemoc psychiczną.          

Przemoc w szkole

• Formy,
• czynniki,
• skutki.

Masakra w Columbine High School

Jedno z największych masowych zabójstw
na terenie placówek oświatowych w
historii Stanów Zjednoczonych, którego 
sprawcami byli dwaj 18-letni chłopcy. 

Programy telewizyjne dotyczące 

tematu 

• „Okrutni ludzie – Charles Manson”,
• „Dziewczyny w świcie gangów”,
• „Moja zła siostra”,
• „Kobiety które niosły śmierć”,
• „Edmund Kemper”,
• „Killer kids”.

Film/książka odnośnie 

tematu

• „Musimy porozmawiać o Kevinie” 

(książka i film)

• „Odmienne stany moralności” (film)

Bibliografia

• Binczycka-Anholcer M. (2003). Przemoc i agresja jako zjawiska 

społeczne [w:] M. Binczycka-Anholcer (red.) Przemoc i agresja 
jako zjawiska społeczne. Warszawa: Wyd. Polskie Towarzystwo 
Higieny Psychicznej.

• Browne E., Hollin C., Palmer E. (2004). Przestępczość wśród 

młodzieży: rozpoznanie zjawiska, diagnozowanie i profilaktyka. 
Gdańsk: Wyd. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Majchrzyk Z. (2001). Nieletni, młodociani i dorośli sprawcy 

zabójstw: analiza procesów motywacyjnych i dyspozycji 
osobowościowych. Warszawa: Wyd. Instytut Psychiatrii i 
Neurologii.

• Guerin S., Henness E. (2008). Przemoc i prześladowanie w 

szkole: skuteczne przeciwdziałanie agresji wśród młodzieży. 
Gdańsk: Wyd. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.