Doc. dr Sławomir Wymysłowski

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA

cz. I

Ocena opłacalności

inwestycji

Metody proste:

Okres zwrotu

gdzie:
OZ – okres zwrotu nakładów inwestycyjnych
PNI – początkowe nakłady inwestycyjne, niezbędne do uruchomienia projektu
Zn – średnioroczny strumień zysku netto spodziewany z inwestycji po jej
uruchomieniu
A – średnioroczny strumień amortyzacji spodziewany z inwestycji po jej

uruchomieniu

gdzie:
Od – średnioroczny strumień odsetek należnych
pożyczkodawcy kapitału obcego
pozostałe oznaczenia – jak w poprzednim wzorze

PNI

Zn + A +
Od

OZ =

Okres zwrotu

Przykład 1

Projekt inwestycyjny charakteryzuje się

następującymi przepływami pieniężnymi (w zł):

Proszę obliczyć okres zwrotu dla tego projektu.

Rok

Gotówka netto

0

- 5000

1

1000

2

3500

3

4500

Rozwiązanie

Aby obliczyć okres zwrotu wyznacza się wartość

skumulowanych przepływów pieniężnych według
następującego schematu:

Okres zwrotu =2 + =

2,11 roku

Rok

Gotówka

netto

Gotówka netto

skumulowana

0

-5000

- 5000

1

1000

-4000

2

3500

- 500

3

4500

4000

500

450
0

Zdyskontowany okres zwrotu

przy r = 10%

Rok

Gotówka

netto

Zdyskontowana

gotówka netto

Zdyskontowana

skumulowana gotówka

netto

0

-5000

-5000

-5000

1

1000

909,09

-4090,91

2

3500

2892,56

-1198,35

3

4500

3380,92

2182,57

OZ = 2 + ( 1198,35/3380,92) = 2,35

roku

Prosta stopa zwrotu

gdzie:
PR – prosta stopa zwrotu
pozostałe oznaczenia – jak w poprzednim
wzorze

Wartość bieżąca netto

(NPV)

gdzie:
CF

i

– wielkość wolnej gotówki pozostającej w

firmie w i-tym okresie
r – stopa dyskontowa w okresie
I

0

- początkowe wydatki inwestycyjne

n – okres eksploatacji inwestycji

Przykład 2

Przedsiębiorstwo ocenia opłacalność projektu

inwestycyjnego o następujących wolnych
przepływach pieniężnych (w zł):

Stopa dyskontowa właściwa dla tego

projektu wynosi r=10%.

Okres

0

1

2

3

Przepływ pieniężny

(CF

i

)

-5000 1000

3500

4500

Rozwiązanie

NPV = -I

0

+

∑

NPV = -5000 + + +

=

NPV = -5000 + 909,09 + 2892,56 +

3380,92 = 2182,57

n

i=
1

CF

i

(1+r)

i

1000
1+0,
1

350
0

(1+0,1
)

2

450
0

(1+0,1)

3

Próg rentowności

Dla produkcji jednoasortymentowej w ujęciu

ilościowym próg ten można wyznaczyć przy

pomocy poniższego wzoru:

gdzie:

BEP

i

- ilościowy próg rentowności,

KS - koszty stałe,

c -cena jednostkowa,

jkz -jednostkowe koszty zmienne

c.d. Próg rentowności

Dla produkcji jednoasortymentowej próg rentowności

w ujęciu wartościowym można wyznaczyć przy
użyciu następującego wzoru:

gdzie:
BEP

w

– wartościowy próg rentowności

KZ - koszty zmienne w ujęciu globalnym,
P - przychody ze sprzedaży.

Elementy

rachunku

Stan

początkow

y

Przychody

ze sprzedaży

+ wzrost

- spadek

Koszty

operacyjne

+ wzrost

- spadek

Odsetki

+ wzrost

- spadek

Stawka podatku

dochodowego

+ wzrost

- spadek

Przychody

ze

sprzedaży

Koszty

operacyjne

Odsetki

Zysk brutto

Podatek

dochodowy

Zysk netto

Przykład analizy

wrażliwości

FINANSOWANIE

PRZEDSIĘBIORSTWA

CELE STRATEGII

FINANSOWANIA

• Utrzymanie długoterminowej

płynności

• Osiąganie długoterminowej

rentowności

• Maksymalizacja zysków

• Wzrost rentowności kapitałów

własnych

• Wzrost wartości podmiotu

• Bezpieczeństwo finansowe

(przetrwanie)

ETAPY PROCESU

FINANSOWANIA

•Organizacja dopływu zasobów

finansowych

•Zarządzanie uzyskanymi środkami

finansowymi

•Określenie zapotrzebowania

podmiotu na kapitał

•Monitorowanie terminów spłaty

pozyskanych źródeł finansowania

•Weryfikacja wykorzystania

pozyskanych środków finansowych

w stosunku do strategicznego

planu finansowego

FORMY FINANSOWANIA

• Aktywne – lokowanie wolnych

środków finansowych w obcych

podmiotach

• Pasywne - lokowanie wolnych

środków finansowych we własnym

przedsiębiorstwie

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA ŹRÓDŁA POCHODZENIA KAPITAŁU

• Finansowanie zewnętrzne

• Finansowanie wewnętrzne

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA POWODY FINANSOWANIA

• Finansowanie pierwotne –

niezbędne do podjęcia działalności i

pokrycia związanych z tym wydatków

• Finansowanie bieżące – niezbędne

do utrzymania płynności finansowej

• Finansowanie rozwoju – niezbędne

do ekspansji rynkowej

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA OKRES DYSPONOWANIA KAPITAŁEM

• Kapitał krótkoterminowy

• Kapitał długoterminowy

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA PRAWA WŁASNOŚCI KAPITAŁU

• Kapitał własny

• Kapitał obcy

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA OBECNOŚĆ POŚREDNIKÓW

• Finansowanie bezpośrednie

• Finansowanie pośrednie

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA POSTAĆ WYSTĘPOWANIA KAPITAŁU

• Kapitał rzeczowy

• Kapitał finansowy

RODZAJE FINANSOWANIA ZE WZGLĘDU

NA PRZEZNACZENIE KAPITAŁU

• Kapitał stały

• Kapitał zmienny

FINANSOWANIE ZEWNĘTRZNE

WŁASNE

• Emisja akcji

• Dopłaty akcjonariuszy

• Udziały

• Dopłaty wspólników

• Wkłady wpisowe

• Dotacje

FINANSOWANIE ZEWNĘTRZNE OBCE

• Za pośrednictwem rynku finansowego:

- kredyty i pożyczki krótkoterminowe

- kredyty i pożyczki długoterminowe

• Za pośrednictwem rynku towarowego:

- kredyt dostawcy

-

kredyt odbiorcy

- szczególne formy finansowania (factoring,

leasing)

FINANSOWANIE

WEWNĘTRZNE

•

Z transformacji majątku:

- z bieżących wpływów

- z odpisów amortyzacyjnych

- ze sprzedaży zbędnego majątku

- z przyśpieszenia obrotu kapitału

•

Przez kształtowanie kapitału:

- zatrzymanie zysku

- kształtowanie długookresowych rezerw oraz

funduszy emerytalnych

KAPITAŁY OBCE

DŁUGOOKRESOWE

• Kredyt bankowy

• Leasing

• Franchising

• Obligacje

• Dotacje

KAPITAŁ OBCY

KRÓTKOTERMINOWY

• Kredyt bankowy

• Kredyt handlowy

• Factoring

• Pożyczki

• Papiery dłużne

KAPITAŁ WŁASNY A KAPITAŁ

OBCY

Kapitał własny

Kapitał obcy

Okres zwrotu

Kapitał jest powierzony firmie przez

właścicieli bez terminu zwrotu

Kapitał jest powierzony

firmie przez wierzycieli na

określony czas (okres

umowy)

Płatności

Dywidendy są wypłacane

akcjonariuszom w zależności od

możliwości finansowych firmy

(wypracowanego zysku netto)

Bieżące odsetki

(oprocentowanie) oraz

spłaty kapitału są

wypłacane wierzycielom

zgodnie z umową (sztywne

płatności)

Opodatkowanie

Wypłacone dywidendy nie stanowią dla

przedsiębiorstwa kosztu

zmniejszającego podstawę

opodatkowania podatkiem

dochodowym

Odsetki (oprocentowanie)

są dla przedsiębiorstwa

kosztami finansowymi

zmniejszającymi podstawę

opodatkowania podatkiem

dochodowym

Kontrola

zarządu

Akcjonariusze mają prawo głosu w

najważniejszych sprawach firmy

Wierzyciele kontrolują firmę

tylko w zakresie

wynikającym z umowy

Ryzyko

bankructwa

Niewypłacanie dywidend nie może być

przyczyną postawienia firmy w stan

upadłości

Niewypłacenie

oprocentowania lub

niespłacenie kapitału może

być podstawą ogłoszenia

upadłości firmy

(bankructwa)

FUNKCJE KAPITAŁU

• F. kreatywna – przypisana do

kapitału założycieli przedsiębiorstwa,

wyraża się w zdolności do

pomnażania wartości

• F. finansowa – związana z
zasilaniem przedsiębiorstwa w

kapitały własne i obce

• F. strategiczna – przejawia się w

planowaniu działań zmierzających

do wzmocnienia pozycji

przedsiębiorstwa wobec konkurentów

FUNKCJE KAPITAŁU c.d.

• F. rozwojowa – umożliwia rozwój

przedsiębiorstwa poprzez inwestycje

rzeczowe i finansowe

• F. robocza – odnosi się w

szczególności do kapitału

produkcyjnego i polega na

zabezpieczaniu warunków realizacji

produkcji, oddziaływaniu na

przedmioty pracy i zmianie miejsca

czynników produkcji

FUNKCJE KAPITAŁU – c.d.

• F. dochodowa - kapitał umożliwia przedsiębiorstwu

realizację jego zadań i pomnażanie aktywów

• F. kosztowa – uwzględnia koszt pozyskania kapitału

i jego wykorzystania

• F. gwarancyjna – w formie wewnętrznej funkcja ta

przejawia się w zapewnianiu przez kapitał ciągłości i

równomierności działania, w formie zewnętrznej

odnosi się do kapitału własnego, stanowiącego

gwarancję dla wierzycieli

FUNKCJE KAPITAŁU

WŁASNEGO

• Fundusz odpowiedzialności

finansowej – gwarant spłaty

zobowiązań i podstawa trwałości

• Podstawa ekonomicznej i

prawnej samodzielności

właściciela

• Fundusz ryzyka

• Podstawa wiarygodności

kredytowej przedsiębiorstwa

KAPITAŁ WŁASNY - ZALETY

• Jest stabilnym źródłem

finansowania działalności

• Zwiększa płynność finansową

• Stanowi bazę gwarancyjną dla

wierzycieli

• Cechuje go swoboda

wykorzystania

• Tworzy podstawę kształtowania

stosunków własnościowych

KAPITAŁ WŁASNY - WADY

• Zawodność co do oczekiwanych

korzyści w przypadku

wystąpienia straty

• Brak gwarancji zwrotu

właścicielom

• Mała elastyczność w porównaniu

do kapitału obcego

KAPITAŁ OBCY - ZALETY

• Jest elastycznym źródłem

finansowania

• Umożliwia podejmowanie

przedsięwzięć przekraczających

możliwości finansowe

przedsiębiorstwa

• Wpływa na obniżenie obciążeń

podatkowych

KAPITAŁ OBCY – ZALETY c.d.

• Może wpływać na wzrost rentowności kapitału

własnego

•

Ma wpływ na optymalizację struktury

kapitałowej

•

Na ogół nie daje prawa głosu przy

podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwie

• W przypadku likwidacji przedsiębiorstwa

wierzyciele są zaspokajani przed właścicielami

KAPITAŁ OBCY - WADY

• Konieczność zwrotu w ustalonym

czasie

• Obowiązek zapłaty odsetek

• Wymóg wniesienia

zabezpieczenia lub gwarancji

KAPITAŁ OBCY – WADY c.d.

• W przypadku spadku wartości

pieniądza wierzyciel może żądać

dodatkowych gwarancji

• Wzrost zadłużenia przedsiębiorstwa

powoduje zwiększone ryzyko i

wzrost kosztów obsługi zadłużenia, a

w pewnych przypadkach prowadzi do

zwiększonej kontroli ze strony

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ

FINANSOWANIA DŁUGOTERMINOWEGO

• Cele działalności firmy

• Dostępność kapitału

• Czasochłonność i uciążliwość

pozyskiwania środków

• Szybkość dopływu gotówki

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

DŁUGOTERMINOWEGO – c.d.

• Pewność osiągnięcia spodziewanych

wpływów

• Stopień swobody w decydowaniu o

przeznaczeniu uzyskanych środków

• Zabezpieczenie zwrotu środków

• Kwota kapitału

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

DŁUGOTERMINOWEGO – c.d.

• Ryzyko obsługi

• Harmonogram zwrotu kapitału

• Elastyczność

• Tempo wzrostu przedsiębiorstwa

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

DŁUGOTERMINOWEGO – c.d.

• Struktura kapitałowa

• Struktura aktywów

• Zagrożenie wrogim przejęciem

• Ujawnienie informacji o firmie

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

DŁUGOTERMINOWEGO – c.d.

• Zyski przedsiębiorstwa i ich stabilność

•

Opodatkowanie

•

Płynność finansowa

• Rozmiar przedsiębiorstwa i jego wartość

•

Koszt kapitału

ZASADY WYBORU OPTYMALNEJ

STRUKTURY KAPITAŁOWEJ

• Zasada utrzymania płynności

finansowej

• Zasada utrzymania

odpowiedniego poziomu ryzyka

• Zasada efektywności

finansowania

• Zasada utrzymania niezależności

i samodzielności finansowej

• Zasada kształtowania

optymalnego obrazu

finansowania

ZEWNĘTRZNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA WYBÓR STRUKTURY FINANSOWANIA

• Poziom inflacji i oczekiwania

przedsiębiorców w tym zakresie

• System podatkowy obowiązujący

w gospodarce

WEWNĘTRZNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA WYBÓR STRUKTURY FINANSOWANIA

• Stopień ryzyka operacyjnego

działalności firmy

• Pozycja firmy w sektorze

• Uzyskiwane marże i inne mierniki

wyniku finansowego

WEWNĘTRZNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA WYBÓR STRUKTURY FINANSOWANIA

• Jakość zarządzania, szczególnie w

obszarze finansów i rachunkowości

zarządczej

• Adekwatność przepływów pieniężnych do

pokrycia przyszłego zadłużenia firmy i jego

obsługi

• Elastyczność finansowa firmy w przyszłości