DERMATOLOGIA
Choroby ziarniakowe skóry:
Gruźlica skóry, sarkoidoza skóry
Karolina Janiak
DERMATOLOGIA
Choroby ziarniakowe skóry:
Gruźlica skóry, sarkoidoza skóry
Karolina Janiak
GRUŹLICA SKÓRY
Gruźlica skóry (tuberculosis cutis) jest
chorobą przewlekłą i może mieć różnorodny
obraz kliniczny, który zależy od drogi
zakażenia oraz stanu immunologicznego
pacjenta. Po okresie zmniejszenia częstości
zachorowań na gruźlicę, która przestała być
problemem społecznym, obecnie obserwuje
się zwiększenie liczby przypadków gruźlicy
płuc, zwłaszcza u osób ze zmniejszoną
odpornością (zakażenie HIV, leczenie
immunosupresyjne), a także liczby
przypadków gruźlicy skóry.
GRUŹLICA SKÓRY
Gruźlica skóry ma zwykle bardziej przewlekły
i łagodniejszy przebieg niż gruźlica
narządowa. Dotyczy częściej osób, które
zetknęły się z M. tuberculosis, u których
rozwinęła się odporność przeciwgruźlicza.
ETIOLOGIA
Czynnikiem etiologicznym
jest prątek gruźlicy
(Mycobacterium
tuberculosis) oraz prątek
bydlęcy (M. bovis). M.
tuberculosis dostaje się
najczęściej do skóry drogą
naczyń limfatycznych lub
krwionośnych, rzadziej
przez ciągłość z tkanek
głębszych; możliwe jest
również zakażenie
zewnątrzpochodne
PODZIAŁ GRUŹLICY
Gruźlica toczniowa
Gruźlica rozpływna
Gruźlica brodawkująca
Gruźlica wrzodziejąca
W praktyce klinicznej najczęściej spotyka się
gruźlicę toczniową i rozpływną, rzadziej
gruźlicę brodawkującą
GRUŹLICA TOCZNIOWA
Zmiany występują u
osób z dużą
odpornością
przeciwgruźliczą,
zwykle towarzyszą
gruźlicy płuc.
GRUŹLICA TOCZNIOWA
Wykwitem pierwotnym jest żółto- lub
czerwonobrunatny miękki guzek, dający
dodatni objaw diaskopii (jasnobrunatne
zabarwienie po ucisku szkiełkiem). Guzki
wykazują różną skłonność do przerostu,
rozpadu i bliznowacenia, skupiają się i
zlewają, tworząc większe ogniska
zlokalizowane często na twarzy
GRUŹLICA TOCZNIOWA
Blizna ma charakter
nieostateczny – w jej
obrębie stale
powstają nowe guzki
(ważny element
różnicowy).
Po latach na miejscu
blizny może się
wytworzyć rak
kolczystokomórkowy.
ROZPOZNANIE
badanie bakteriologiczne wycinków skóry;
badanie histopatologiczne skóry – obraz jest
charakterystyczny,
odczyny tuberkulinowe – dodatnie we
wszystkich przypadkach,
badania w kierunku gruźlicy płuc lub gruźlicy
innych narządów.
GRUŹLICA ROZPŁYWNA
Jest to postać gruźlicy skóry,
w której zakażenie szerzy
się z tkanek głębszych.
Początkowo jest to guzek
lub guz w tkance
podskórnej, który rozmięka i
przebija się na zewnątrz,
tworząc przetoki i
owrzodzenia. W wyniku
nierównomiernego gojenia
powstają bardzo
charakterystyczne,
mostkowate, pozaciągane
blizny.
GRUŹLICA ROZPŁYWNA
GRUŹLICA ROZPŁYWNA
Najczęstszym umiejscowieniem jest okolica
podżuchwowa i nadobojczykowa (węzły
chłonne) lub mostkowa (kości). Przebieg jest
przewlekły, wieloletni. Odczyny
tuberkulinowe są silnie dodatnie.
GRUŹLICA BRODAWKUJĄCA
Są to zmiany występujące
głównie na rękach,
przypominające brodawki
wirusowe. Odmiana ta
obecnie występuje bardzo
rzadko. Zakażenie jest
zewnątrzpochodne, a
odporność
przeciwgruźlicza (odczyny
tuberkulinowe) jest bardzo
duża. Najczęstszym
umiejscowieniem są ręce
zmiany mogą również
dotyczyć stóp (osoby
chodzące boso).
LECZENIE GRUŹLICY SKÓRY
Leczenie gruźlicy skóry polega na pełnym,
wielolekowym postępowaniu, takim samym
jakie stosuje się standardowo w gruźlicy o
innej lokalizacji.
Powinno być ono prowadzone wspólnie z
lekarzem pracującym w przychodni
przeciwgruźliczej.
SARKOIDOZA SKÓRY
Etiopatogeneza sarkoidozy nie jest dotychczas
wyjaśniona. Mimo wykazania DNA i RNA prątków
gruźlicy tak w zmianach płucnych, jak i skórnych,
nie udało się udowodnić ich patogennego
znaczenia.
Sarkoidoza jest chorobą występującą w różnym
wieku, u osób różnych płci i ras. Niektóre badania
wskazują jednak, że częściej przypadki choroby
zdarzają się u osób rasy czarnej niż u białej, a
także u kobiet niż u mężczyzn. Sarkoidoza
spotykana jest częściej w Skandynawii, natomiast
rzadziej w Japonii, Indiach, Hiszpanii czy Ameryce
Południowej.
SARKOIDOZA SKÓRY
SARKOIDOZA
Klinicznie sarkoidoza może występować w postaci
ostrej i przewlekłej. Postać ostra, nazywana inaczej
zespołem Lofgrena, spotykana jest głównie u
młodych kobiet, charakteryzuje się występowaniem
triady objawów: adenopatii obu wnęk płucnych,
rumienia guzowatego i zapalenia stawów, głównie
skokowego. Z innych objawów wymienić należy
gorączkę, zmęczenie, ogólne złe samopoczucie, brak
łaknienia, utratę masy ciała. Ostra postać często
ulega samowyleczeniu i jest jedną z najlepiej
rokujących postaci sarkoidozy. Postać przewlekła
dotyczy prawie 95% wszystkich przypadków choroby.
Narządem najczęściej objętym zmianami
chorobowymi są płuca.
SARKOIDOZA SKÓRY
Sarkoidoza skóry jest spotykana
u prawie 25% chorych. Zmiany
skórne mogą przybierać różne
formy: rumienia guzowatego,
tarczek, wykwitów plamisto-
grudkowych, guzków
podskórnych. Rumień guzowaty
nie jest specyficzny dla
sarkoidozy, ale bardzo często
występuje, głównie na przedniej
części kończyn dolnych. Tarczki
możemy spotkać najczęściej na
twarzy, pośladkach, kończynach.
Wykwity plamisto-grudkowe
zlokalizowane są głównie wokół
oczu i nosa, na plecach i
kończynach, guzki podskórne
głównie na tułowiu i kończynach.