Struktura i organizacja pomocy

społecznej (tematy spotkań)

1.

Pomoc społeczna w Polsce - ogólne zasady,
normy, wartości, instytucja pomocy, modele
pomocy społecznej, cechy i zasady pomocy
społecznej, zachowania prospołeczne a pomoc
społeczna, teoria wymiany w pomocy
społecznej

2.

Struktura pomocy społecznej - ustawowe
regulacje, przykładowa struktura w wybranym
powiecie, zadania samorządu lokalnego
i administracji rządowej, koszty pomocy
społecznej, poglądy Polaków na pomoc
społeczną

3. Pomoc społeczna jako profesja -

pracownik socjalny – kształcenie, wiedza,
umiejętności, role, status zawodowy; lider i
menedżer w pomocy społecznej

4. Wizje i przemiany w systemie pomocy

społecznej, alternatywne rozwiązania
(lokalne przykłady)

Warunki zaliczenia: 75% obecności
i praca zaliczeniowa

Model pomocy społecznej



Dlaczego pomagamy?



Kto pomaga?



Komu pomagamy?



Gdzie pomagamy?



Jak pomagamy?



Z jakim skutkiem pomagamy?

Model pomocy społecznej



Dlaczego

pomagamy?

Wartości
Motywy
Potrzeby
Kalkulacje
Manipulacje



Kto pomaga?

Podatnicy
Instytucje
Organizacje
Firmy
Filantropi
Sponsorzy
Darczyńcy

Model pomocy społecznej



Komu pomagamy?

Ubogim
Bezrobotnym
Bezdomnym
Niepełnosprawnym
Chorym
Uzależnionym
Starym
Samotnym
Wymagającym resocjalizacji
Dzieciom pozbawionym

opieki rodziców



Gdzie pomagamy?

W środowisku

naturalnym (rodzina,
ośrodki wsparcia,
samopomocy,
mieszkania chronione,
noclegownie, ośrodki
interwencji…)

W instytucjach pobytu

całodobowego (domy
pomocy społecznej)

Model pomocy społecznej



Jak pomagamy?

Poradnictwo
Wspieranie
Nadzorowanie
Prewencja
Interwencja
Szkolenie
Opieka
kontrolowanie
(wyręczanie, modlitwa)



Z jakim skutkiem
pomagamy?

Uzależniamy od

pomocy

Pomagamy stale bo

tego wymaga
sytuacja

Redukujemy formy i

rozmiar pomocy

Usamodzielniamy

Czy o efektywności pomocy społecznej

świadczy jej wzrost,

czy ograniczanie?

Skutki pomocy społecznej (makro)

Pozytywne
Zmniejszenie

niezadowolenia
społecznego

Wzrost poczucia

solidaryzmu społecznego

Ochrona najsłabszych

obywateli

Tworzenie stanowisk pracy

w pomocy społecznej

Usamodzielnianie ludzi

Negatywne
Wzrost podatków
Wzrost kosztów pracy
Postawy roszczeniowe
Permanentne unikanie

pracy

Brak

odpowiedzialności za
siebie i rodzinę

Uzależnienie od

pomocy

Pomoc społeczna jest efektywna jeśli skutki pozytywne przeważają
nad negatywnymi
w skali makro

• Wyszczególnienie

1998

2000

2002

2003

w % gospodarstw domowych

Gospodarstwa

domowe

odczuwające

konieczność

korzystania z

pomocy

Finansowej

35,5

36,1

35,8

35,0

Rzeczowej

15,9

14,3

16,0

16,1

W formie usług

9,5

8,0

7,7

9,0

Gospodarstwa

domowe

korzystające z

pomocy

Finansowej

14,5

13,4

13,3

14,7

Rzeczowej

10,8

11,0

8,2

9,0

W formie usług

6,4

5,1

3,6

5,7

Korzystanie przez gospodarstwa domowe z pomocy

• 

Skutki pomocy społecznej (skala
mikro)

Jak długo korzysta się z pomocy społecznej?
Jakie usługi socjalne są świadczone?
Ile osób korzysta z tych usług?
Jakie są koszty indywidualne?
Jaka jest dynamika pomocy społecznej

wyrażana w latach i kosztach?

Skutki pomocy społecznej (mikro)

Kryteria pomocy

Owsiak

Sadowscy

Komu pomagamy?

-dzieciom chorym

somatycznie

-instytucjom służby

zdrowia

- bezdomnym

- wykluczonym

- indywidualnym osobom

Dlaczego pomagamy?

-motywacja pozytywna

-możliwość identyfikacji

-współczucie

-motywacja lękowa

- poczucie

odpowiedzialności

-solidarność

Kto pomaga?

-całe społeczeństwo

-wolontariusze

-młodzież

-media, artyści

-organizacje

pozarządowe

-administracja rządowa

-indywidualne osoby

-fundusze zagraniczne

Jak pomagamy?

-pomoc jednorazowa

-mobilizacja społeczna

-atmosfera zabawy

-pomoc stała

-moralizowanie i

edukacja

-oryginalne projekty i

rozwiązania

Jakie są efekty pomocy?

-duży odzew społeczny

-duża zbiórka pieniędzy

-wyposażenie instytucji

-efekty pośrednie

-mały odzew społeczny

-niewystarczające środki

finansowe

-efekty bezpośrednie

Rodzaje i zakres pomocy społecznej

Kryterium
podziału

Model droższy

Model tańszy

Organizacja
Odległość

Zakres
Umowa
Czas

Miejsce
Liczebność
Konsekwencja
Stopień

Zorganizowana
Pośrednia

Szeroka
Bezwarunkowa
Stała

Instytucjonalna
Grupowa (?)
Uzależniająca
Całkowita

znaczna

Niezorganizowana
Bezpośrednia

Wąska
Warunkowa
Doraźna

Środowiskowa
Indywidualna
Rozwijająca
Umiarkowana

minimalna

Pomoc jako zachowanie
prospołeczne

Altruizm – działanie na rzecz innych

z narażeniem własnego interesu,
angażowanie się w sprawy innych,
udzielanie konkretnej pomocy

Egoizm – dbanie o własne sprawy w myśl

zasady, że nikt nie zadba o nie lepiej

Zachowanie prospołeczne obejmuje czynności:



Socjocentryczne – poświecenie własnego dobra
(majątek, zdrowie, życie, dobre imię) dla kogoś
innego



Kooperacyjne – takie organizowanie czynności aby
wszyscy odnosili korzyści lub nie ponosili strat



Pomocne – ponoszenie naturalnych kosztów (czas,
praca, wysiłek) dla korzyści innych osób

J. Reykowski, Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość,

1979

D. Clarke, Zachowania prospołeczne i antyspołeczne, GWP,

2005

Mechanizmy zachowań prospołecznych –
koncepcje wyjaśniające

Behawioralna

A.

pomagający: koszt pomocy (wysiłek, praca czas)
nagroda(satysfakcja, aprobata,
wdzięczność, uznanie)

B.

otrzymujący: koszt (zwracanie się o pomoc,
upokorzenie, kolejki, dezaprobata społeczna,
dokumentacja) nagroda(zasiłek, wsparcie,
pomoc)

Tak trzeba zorganizować pomoc aby zarówno

wspomagające jak i wspomagane osoby miały
zyski.

Psychoanalityczna

A.

Pomagający eksponuje władzę, chce
dominować nad podopiecznym, klient
uzasadnia jego kompetencje

B.

Klient – bezradny, ubezwłasnowolniony,
podporządkowany, pokorny, wdzięczny

J.Fengler, Pomaganie meczy, GWP, 2000

Teoria wymiany społecznej – zupełnie

bezinteresowna pomoc nie istnieje, występuje
kalkulacja kosztów i zysków

Hipoteza empatii – altruizmu (Batson)
Czynniki decydujące o udzielaniu pomocy:



płeć,



normy społeczne,



świadkowie zdarzenia,



poczucie odpowiedzialności,



interpretacja zdarzenia,



charakterystyka osoby potrzebującej pomocy

Teoria wymiany społecznej a pomoc społeczna

Udzielenie pomocy

koszty

Nakłady finansowe (zasiłki,

darowizny, ulgi, inwestycje, płace)

Stres

Wypalenie zawodowe

Postawa roszczeniowa

Bierność klientów

Uzależnienie od pomocy

Bezpośrednie zagrożenie własnego

zdrowia

zyski

Uznanie społeczne

Popularność

Bezpieczeństwo socjalne

Tworzenie stanowisk pracy

Poczucie solidarności społecznej

Poprawa samooceny

Sukcesy zawodowe

Teoria wymiany społecznej a pomoc społecznej

Nieudzielenie pomocy

koszty

Niezadowolenie społeczne

Niepopularność

Poczucie winy

Obniżenie samooceny

Nierozwiązane problemy społeczne

Dyskomfort życia wśród ludzi

obarczonych dysfunkcjami

Brak miejsc pracy dla zajmujących

się pomaganiem

zyski

Uniknięcie kontaktu

Uniknięcie zagrożenia

Uniknięcie przywiązania

Zachęcenie do aktywności i

odpowiedzialności

Unikanie odpowiedzialności za

Innego

Zajmowanie się sobą