Szkoła Konstruktorów
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 48 wz gl ę de m tej dodatkowej diody wcale nie musi być
W EdW 2/2000 na stronie 35 zamieszczony z
ródła. Tran- znacząca wadą, może nawet być zaletą.
był rysunek A, nadesłany jako rozwiązanie zystor się Trzeba jednak mieć świadomość, co zmie-
głównego zadania 44 ze Szkoły Konstrukto- otworzy i po- nia ona w układzie. Przede wszystkim przez
rów. Należało odpowiedzieć na pytanie: da napięcie na diodę tę będzie płynął prąd ładujący aku-
ż a r ó wk ę . mulator w chwilach, gdy napięcie dynama
Jaki podstawowy błąd zawiera ten schemat? W zasadzie Rys. B będzie wyższe od napięcia na akumulatorze
moglibyśmy (plus spadki na diodach). Tym samym na-
zakończyć omawianie tego prostego układu, pięcie na żarówce nie będzie mogło
jednak jak zawsze, warto przeprowadzić nadmiernie wzrastać - nadmiar energii zo-
bliższą analizę. stanie skierowany do akumulatora. I to jest
Podstawowe pytanie brzmi: do czego nawet zaleta.
w ogóle potrzebny jest ten tranzystor? Czy Wadą takiego układu jest jednak charaktery-
nie wystarczy klasyczny układ z diodami styka przełą-
(Schottky ego) według rysunku C? czania z
ródeł.
Jak wiadomo,
do otwarcia
MOSFET-
Rys. A a mocy po-
trzebne jest
Prawie wszystkie odpowiedzi były pra- napięcie rzędu Rys. E
widłowe. Zgodnie stwierdziliście, że tranzy- 4...6V.
stor MOSFET P w takim układzie pracował Rys. C W zależności od egzemplarza tranzysto-
nie będzie. ra może się zdarzyć, że napięcie progowe
Słusznie! Do otwarcia MOSFET-a po- Osobiście nie widzę potrzeby stosowania tranzystora będzie na tyle duże, że napięcie
trzebne jest na bramce (G) napięcie ujemne tranzystora. Drugi układ z rysunku C, ten częściowo rozładowanego akumulatora nie
względem z
ródła (S). W pokazanym ukła- z kondensatorem, jest nawet lepszy. Sku- będzie w stanie skutecznie otworzyć tranzy-
dzie napięcie to nigdy nie będzie ujemne, tecznie rozwiązuje problem poboru prądu stora. Należałoby rozważyć, czy nie lepiej
więc tranzystor nigdy się nie otworzy. I to z akumulatora w chwilach, gdy wyprosto- wykorzystać MOSFET-a z gwarantowanym
jest odpowiedz
kwalifikująca do losowania wane, tętniące napięcie z dynama ma war- niższym napięciem progowym. Tranzystory
nagród. tość mniejszą niż napięcie akumulatora. takie są dostępne, ale są to przede wszyst-
Kilku Kolegów nie poprzestało na takim Mogę przypuszczać, że pierwotny pomysł kim tranzy-
stwierdzeniu. Zaproponowali zmiany, by zastosowania MOSFET-a wiąże się z chęcią story z kana-
układ mógł pracować. Bardzo cieszę się z ta- uzyskania jak najmniejszego spadku napięcia łem N. Sche-
kich prac, bo świadczą one o wnikliwości. na drodze między akumulatorem a obciąże- mat należa-
Napisał także autor schematu z rysunku niem (żarówką). Taka idea jest słuszna - wia- łoby wtedy
A. Oto fragment listu: Układ przedstawiony domo, że każde pół wolta spadku napięcia zmienić we-
w zadaniu 48  Co tu nie gra? jest co praw- zmniejsza jasność żarówki. Aby jednak zmini- dług rysun- Rys. F
da moim układem, ale na pytanie odpowiem malizować ten spadek napięcia i wykorzystać ku F.
(muszę się zrehabilitować). Układ nie będzie zalety MOSFET-a, trzeba usunąć diodę. Układ Niestety, nawet zastosowanie MOSFET-
działać, ponieważ MOSFET będzie ciągle za- mógłby wyglądać jak na rysunku D. Gdy dy- a N o niższym (2,5...4V) napięciu progo-
tkany (napięcie bramka-z
ródło nigdy nie bę- namo pracuje, napięcie na bramce tranzystora wym nie rozwiązuje problemu do końca.
dzie ujemne). Żeby to naprawić, można połą- jest wyższe niż napięcie na z
ródle i tranzystor W układach z rysunku C następuje pobór
czyć minus akumulatora z masą układu, plus jest zatkany. Zanik napięcia z dynama ozna- energii ze z
ródła, które aktualnie ma wyższe
ze z
ródłem tranzystora, a dren z anodą diody. cza, że napięcie bramka z
ródło tranzystora bę- napięcie. W układach z rysunków B, D, E,
Początkowo (na papierze) miałem wła- dzie równe napięciu akumulatora. Napięcie to F napięcie z akumulatora podawane jest do-
śnie tak zaprojektowany układ, ale przy otworzy tranzystor i na żarówkę zostanie po- piero przy znacznym obniżeniu napięcia dy-
przerysowywaniu na komputer chyba coś dane napięcie nama. Ilustruje to rysunek G.
mnie natchnęło, że odwrotnie będzie ładniej z akumula-
wyglądać. tora. Układ
Autorowi chcącemu się  zrehabilitować z rysunku
przyznaję dodatkowo upominek. Błądzić D może wy-
jest rzeczÄ… ludzkÄ… i taka niegroz
na wpadka dawać się
nie jest powodem do wstydu. wręcz idealny.
Kilku innych Kolegów zaproponowało Niestety, wca- Rys. D
identyczne lub podobne poprawki - zobacz le tak nie jest.
rysunek B. Rzeczywiście przeniesienie Po pierwsze trzeba uwzględnić obecność
tranzystora  nad akumulator zdecydowanie złącza diodowego, występującego w MO-
poprawia sytuację. Po zaniku napięcia z dy- SFET-ach. Schemat będzie wyglądał w rze-
nama napięcie na bramce będzie ujemne czywistości jak na rysunku E. Obecność Rys. G
Elektronika dla Wszystkich
37
Szkoła Konstruktorów
Jak widać, przy napięciach dynama w za- Pierwszy polega na próbie zaprojektowa- Pomysłowy, ale niedoświadczony elek-
kresie 2,5...5V napięcie na żarówce jest ni- nia układu automatycznej zmiany zakre- tronik popełnił jednak błędy. Spróbujcie je
skie, a jej jasność - bardzo mała. Dopiero sów z przekaz
nikami P1, P2. Drugi to za- znalez
ć.
spadek napięcia dynama poniżej 2,5V otwo- stosowanie układu czasowego uruchamia- Pytanie jak zawsze brzmi:
rzy MOSFET-a i poda pełne napięcie aku- nego przyciskiem S. Po naciśnięciu przy-
mulatora na żarówkę. cisku zostaje na kilka sekund uruchomio- Co tu nie gra?
Omawiana wada stawia pod wielkim ny przekaz
nik, który przekształca przy-
znakiem zapytania przydatność wszystkich rząd w tester ciągłości. Tylko w ciągu Wystarczy znalez
ć w układzie jeden błąd
zaprezentowanych układów z MOSFET- tych kilku sekund układ pobiera prąd - będzie to odpowiedz
wystarczajÄ…ca do
ami. Aby się jej pozbyć, należałoby nie tyl- z baterii. wzięcia udziału w losowaniu nagród. Kto
ko zastosować MOSFET o małym napięciu chciałby, może spróbować usunąć zauważo-
progowym, ale też rozbudować układ. Rys. H ne usterki i tro-
Nagrody za rozwiązanie 48 zadania Co chę uprościć
tu nie gra? otrzymują: układ. A może
Rafał Baranowski - Gliwice ni ekt ór ych
Kamil Szewczyk - Krasnystaw usterek nie da
Andrzej Gawle - A
aziska Górne się usunąć
w prosty spo-
Zadanie 52
sób i trzeba po-
Na rysunku H przedstawiony jest przestać na ich
schemat  wskaz
nika do wszystkiego , wykryciu?
nadesłany jako rozwiązanie jednego z po- Listy i kart-
przednich głównych zadań Szkoły. Autor ki z odpowie-
schematu, który jest początkującym elek- dziami oznacz-
tronikiem otrzymał nagrodę za oryginalne cie "Nie gra
idee wykorzystane w tym układzie. 52".
R E KL AMA · R E KL AMA · R E KL AMA · R E KL AMA · R E KL AMA · R E KL AMA · R E KL AMA
DOMOFON WEWNÚTRZNY FAZER 777 DETECTOR
FAZER 777 DETECTOR
FAZER 777 DETECTOR przeznaczony jest do
F
A
Z
E
R
7
7
7
D
E
T
E
C
T
O
R
FAZER 777 DETECTOR
F
A
Z
E
R
7
7
7
D
E
T
E
C
T
O
R
Z OFERTY AVT
Z OFERTY AVT
wykonywania podstawowych testów instalacji elek-
Domofon do montażu wewnątrz pomieszczeń.
trycznych 220V/380V, instalacji samochodowych i innych instalacji elek-
Sygnał przywołania może być wyzwalany z obu stacji domofonu.
trycznych. FAZERem 777 sprawdzić można również poprawność pracy urzą-
Zasilanie 4,5V (3 x AA).
dzeń elektrycznych. W elektronice FAZER 777 pozwala między innymi wy-
krywać 0/1 oraz pozwala sprawdzić, czy rezystor, kondensator, dioda, i tran-
Zestaw zawiera ok.20m. przewodu.
zystor nie sÄ… uszkodzone. NiezastÄ…pionÄ… funkcjÄ… FAZERa 777 jest wykrywa-
nie napięcia  ~ bez potrzeby dotykania obiektu. FAZER 777 pozwala na
wykrycie przewodów biegnących w ścianach na głębokości do 10 cm, jak
również wykrycie pęknięcia przewodu w izolacji. Regulacja czułości detekcji
pozwala na wykrycie napięcia z odległości od 0,1 cm do 50 cm w zależno-
ści od warunków zewnętrznych.
PODSTAWOWE TRYBY PRACY:
P
O
D
S
T
A
W
O
W
E
T
R
Y
B
Y
P
R
A
C
Y
:
PODSTAWOWE TRYBY PRACY:
P
O
D
S
T
A
W
O
W
E
T
R
Y
B
Y
P
R
A
C
Y
:
- FAZA  przyrząd wskazuje w badanym punkcie fazę napięcia  ~ do 500V;
- CONT  przyrząd wskazuje ciągłość- przewodzenia, odróżnia rozwarcie
&!
od stanu przewodzenia na poziomie ok. 1M&!;
- VOLT  przyrząd wykrywa napięcie oraz polaryzację napięcia stałego
o wartości większej od 1,5 V;
- DETECTION  przyrząd wykrywa napięcia  ~ bezkontaktowo.
PRZYKA
ADY ZASTOSOWANIA:
P
R
Z
Y
K
A

A
D
Y
Z
A
S
T
O
S
O
W
A
N
I
A
:
PRZYKA
ADY ZASTOSOWANIA:
P
R
Z
Y
K
A

A
D
Y
Z
A
S
T
O
S
O
W
A
N
I
A
:
- wykrywanie fazy i zera w gniazdkach i przewodach,
- wykrywanie przerw, sprawdzanie kabli, bezpieczników, żarówek,
- ustalanie kolejności przewodów w wiązce,
- weryfikacja jakości uziemienia urządzeń AGD podłączonych do sieci 220V,
- wykrywanie uszkodzeń w różnych urządzeniach elektrycznych np. AGD,
- wykrywanie 0/1 w układach cyfrowych,
- wykrywanie napięć stałych, identyfikacja biegunów,
- wykrywanie +12V / masy i sprawdzanie zapłonu w samochodzie,
- wykrywanie przewodów pod napięciem w ścianach,
- wykrywanie szkodliwego promieniowania,
- naprawa lampek choinkowych  lokalizacja przepalonej żarówki,
Cena 33,36zł
Cena 33,36zł
- kontrola elementów elektronicznych.
Cena 25,41zł
Ceny netto bez 22% VAT.
Ceny netto bez 22% VAT.
Prezentowane artykuły dostępne są w sprzedaży wysyłkowej
Prezentowane artykuły dostępne są w sprzedaży wysyłkowej
i sklepach firmowych AVT, bliższe informacje na stronach z ofertą.
i sklepach firmowych AVT, bliższe informacje na stronach z ofertą.
Elektronika dla Wszystkich
38