Praca samokształceniowa

GRUPA 7

W NoZ Pielęgniarstwo

Rok 2

studia stacjonarne, pierwszego stopnia

Dawid Skubisz

Kamila Stachowiak

Joanna Śpiewak

Justyna Tabaczyńska

Anna Urbańska

Alicja Zegarek

Temat: Nowe trendy w żywieniu zdrowych niemowląt karmionych naturalnie.

Okres niemowlęcy rozpoczyna się do 30 dnia życia noworodka i trwa do 1 roku życia. W tym okresie niemowlę bardzo szybko rozwija się, potraja swoją masę ciała oraz rośnie ok. 25 cm. W psychice i zachowaniu następują szybkie zmiany, niemowlę przechodzi z bierności do czynności, osiąga sprawność lokomocji i manipulacji, zmniejsza także ilość godzin snu.

Zapotrzebowanie energetyczne niemowlęcia jest zależne od masy ciała:

od 0-6 miesiąca życia zapotrzebowanie wynosi 106 kcal/ kg/ dobę;

od 6-12 miesiąca życia wynosi: 96 kcal/ kg/ dobę.

Karmienie naturalne zazwyczaj odczytujemy jako karmienie piersią. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka. Korzystne jest podawanie pokarmu matki do końca 1. roku życia, przy stopniowym wprowadzaniu odpowiednich pokarmów uzupełniających w drugim pólroczu.

Karmienie piersią jest celem i programem wielu organizacji zajmujących się zdrowiem, jest też wyznacznikiem poziomu ekonomicznego społeczeństwa i poziomu jego rozwoju (przemiany od czasów kiedy karmienie piersią było jedyna metodą żywienia niemowląt, do czasów gdy stało się zanikiem postępu w dobie niebywałego rozwoju nauki i techniki). Skoro wprowadzanie pokarmów innych niż pokarm kobiecy w pełnym etapie rozwoju niemowlęcia traktujemy jako zjawisko prawidłowe, dlatego pełna definicja karmienia naturalnego brzmi:

Karmienie naturalne niemowlęcia oznacza karmienie wyłącznie mlekiem matki przez okres pierwszych miesięcy życia, z wprowadzaniem pokarmów uzupełniających i kontynuacją karmienia mlekiem kobiecym do końca pierwszego roku życia.

Karmienie piersią powinno się zacząć 1 godziny po urodzeniu u zdrowych noworodków. Należy karmić wtedy gdy dziecko sygnalizuje głód, który objawia się płaczem, wzrostem aktywności i odruchem szukania. Karmienie na żądanie oznacza również karmienie z inicjatywy matki (przepełnione piersi). Podczas jednego posiłku należy karmić kolejno z obu piersi.

Mleko matki to najwspanialszy pokarm dla każdego dziecka. Przez pierwsze 3-5 dni matka produkuje siarę- jest to mleko, którego skład różni się od składu późniejszego mleka (zawiera duże ilości przeciwciał). Korzyści z karmienia piersią jest wiele, ponieważ kobiecy pokarm zawiera:

-białko,

-tłuszcze,

-węglowodany (głównie w postaci laktozy),

-związki mineralne (sód, potas, żelazo, miedź, cynk, wapń),

-witaminy ( jedynie witamina D3 podawana dodatkowo około 40-600 j dzinnie),

-ma odpowiednią wartość kaloryczną,

-zawiera substancje chroniące dziecko przed zakażeniami, dzięki temu dziecko jest zdrowsze,

-wspomaga i reguluje odporność organizmu (sIgA, IgM, IgG, makrofagi, limfocyty,

-działa przeciwzapalnie, laktoferyna, lizozym,

-zwiększa wchłaniania Ca, Fe, Cn, Zn,

-ma zawsze odpowiednią temperaturę,

-zapobiega wystąpieniu alergii pokarmowej u dzieci,

-rzadziej wywołuje kolkę i wzdęcie brzuszka,

-jest zawsze gotowy do podania, zawiera czynniki wzrostowe (zapewniają prawidłowy rozwój tkanki mózgowej, nerwowej, przewodu pokarmowego i skóry),

-bezpośrednia bliskość matki z karmionym dzieckiem wpływa na lepszy rozwój uczuciowy.

Niemowlęta karmione piersią rzadziej chorują na infekcje dróg oddechowych, biegunkę, zapalenie ucha środkowego, zakażenia układu moczowego, martwicze zapalenie jelit, rzadsze występowanie cukrzycy, chłoniaków, chorób cywilizacyjnych, alergicznych.

Także mleko matki szybciej jest opróżniane z żołądka co zmniejsza występowanie refluksu żołądkowo- jelitowego.

Korzyści płynące z karmienia naturalnego dla matki to: zmniejszenie krwawienia poporodowego, przyspieszenie inwolucji macicy, przyspiesza powrót do właściwej masy ciała, zwiększa reminelaryzację kości w okresie poporodowym, zmniejsza ryzyko zachorowania na raka sutka, daje korzyści ekonomiczne, tworzy więź miedzy nią a dzieckiem.

Mleko kobiety ma pełne właściwości odżywcze w pełni pokrywające zapotrzebowanie.

Jedynymi przeciwwskazaniami do karmienia piersią są:

-ze strony matki: czynna gruźlica, Hiv, przyjmowanie leków przechodzących do pokarmu;

-ze strony dziecka: wady metaboliczne (galaktozemia, fenyloketonuria), dzieci ze słabym odruchem ssania, choroby uniemożliwiające karmienie piersią (oddech wspomagany) lecz tutaj zalecany jest pokarm odciągnięty.

Przeciwwskazaniem nie są popękane brodawki, ból podczas karmienia, łagodne przeziębienia z temeratura do 38,5, C, zapalenie gruczołów piersiowych, poród przez cięcie cesarskie.

Wprowadzenie pokarmów innych niż mleko matki, jest konieczne ze względu na szybkie tempo wzrostu dziecka, zwiększonego zapotrzebowania na energię i inne składniki odżywcze, a także rozwój umiejętności gryzienia, połykania, samodzielnego jedzenia.

Pokrycie zapotrzebowania energetycznego przez karmienie piersią:

0-6 miesiąca – 100%

6-8 miesiąc- 70%

9-11 miesiąc- 55%

12-23 miesiąc 40%.

Ważne jest aby posiłki dodatkowe były podawane po karmieniu piersią jako uzupełnienie posiłku. Powinny być podawane łyżeczką lub u starszych dzieci z kubka, nie przez smoczek, gdyż zbyt płytko penetruje jamę ustną niemowlęcia w porównaniu prawidłowo uchwyconej brodawki, powodując mylące ssanie.

Od roku 2007 w żywieniu niemowląt występują nowe zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, które zostały przyjęte przez zespół ekspertów na konferencji w Instytucie Matki i Dziecka.

Na podstawie analizy badań naukowych autorzy zaleceń stwierdzają, że dotychczasowe wytyczne mówiące o wprowadzeniu glutenu w 10. miesiącu życia nie mają twradych podstaw naukowych. Pojawiają się wyniki badań sugerujące korzyści zdrowotne z nieco wcześniejszego wprowadzenia małych dawek glutenu, także karmionych piersią. Z tego powodu nowy schemat żywienia zaleca, aby u dzieci karmionych wyłącznie piersią, pierwszym pokarmem dodatkowym, wprowadzanym w 5-6 miesiącu życia, był przecier jarzynowy z dodatkiem kaszy manny w ilości 2-3 g na 100 ml. Ma to być sposób prawidłowej reakcji na gluten i zmniejszający ryzyko chorób z grupy autoimmunologicznych.

Gluten to białko zawarte w zbożach: pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Występuje w wielu produktach, min. kaszach, pieczywie, makaronach, ciastach. Niekiedy powoduje on nadwrażliwość, która przejawia się alergią lub celiakią.

Są dzieci, które nie mogą jeść niczego, co zawiera gluten, ponieważ ich organizmy nie tolerują tego składnika. Mechanizm ten nie jest do końca poznany, ale najprawdopodobniej z powodu defektu genetycznego pod wpływem glutenu organizm zaczyna produkować przeciwciała, które uszkadzają kosmki jelitowe i powodują chorobę jelit - celiakię.

 Gdy malec chory na celiakię dostaje do jedzenia produkty zawierające gluten, zaczyna mieć rozmaite dolegliwości: nie ma apetytu, mało waży, wolno rośnie, zdarzają się przewlekłe biegunki, wzdęcia, masy ciała, bóle brzucha, zaburzenia w rozwoju. Niektóre chore dzieci mają niedokrwistość lub są nadpobudliwe. Może też przebiegać bez objawów albo ujawnia się w późnym dzieciństwie, czy w młodości.

Alergia na gluten objawia się u maluszków w sposób mniej nasilony i nieco inaczej. Uczulone dziecko może mieć kolki, wzdęcia, biegunkę, czasem dołączają się dolegliwości ze strony układu oddechowego.

Celiakia i uczulenie na gluten to inne choroby, choć dolegliwości są podobne. W obu przypadkach leczenie sprowadza się do eliminacji glutenu. Jednak z alergii na gluten dzieci zazwyczaj z wiekiem wyrastają. Celiakia to choroba na całe życie, wymagająca stosowania diety.

Lekarze i naukowcy zadecydowali w latach 70., aby produkty zawierające gluten podawać niemowlętom dopiero w 10. miesiącu, a jeśli malec ma skłonność do uczuleń - nawet po pierwszych urodzinach. Uznano, bowiem, że im młodsze dziecko, tym wrażliwość na gluten jest większa i skutkiem podania go zbyt wcześnie jest większe ryzyko alergii i ujawnienia choroby zwanej celiakią. Jednak po latach okazało się, że celiakia zaczęła się pojawiać, ale w innej formie, w tzw. postaci ubogoobjawowej (anemia z niedoboru żelaza, zespół przewlekłego zmęczenia, ubytki w szkliwie etc.)

Pediatrzy zaczęli, więc szukać lepszego rozwiązania problemu i prowadzić badania mające na celu sprawdzenie, czy wcześniejsze podawanie niewielkich ilości glutenu uchroni dzieci przed celiakią. To tzw. ekspozycja na gluten, czyli stopniowe oswajanie organizmu niemowlęcia z tym składnikiem. Dostępne aktualnie wyniki badań (wiele z nich wciąż trwa) wskazują, że najlepiej wprowadzać gluten do diety między 4. a 7. miesiącem życia dziecka.

W prowadzone zmiany mają na celu stopniowe, ostrożne przyzwyczajanie organizmu dziecka do glutenu. Specjaliści zalecają, by zaczynać od maleńkich porcji: 2-3 gramów (1/2 łyżeczki!) kaszy manny lub kleiku pszennego dodanego do 100 ml zupy. Taką mieszankę początkowo podajemy raz dziennie.

Zaleca się u niemowląt karmionych wyłącznie piersią stopniowe wprowadzanie glutenu, w małych ilościach, w 5-6 miesiącu życia. U niemowląt karmionych sztucznie zaleca się wprowadzanie glutenu nie wcześniej niż w 5. m.ż., a nie później pod koniec 6. m.ż.

Nowy model żywienia niemowląt karmionych piersią (2007):

Od urodzenia do 6 miesiąca życia karmienie piersią na żądanie.

-Posiłki dodatkowe w 5-6 miesiącu życia, stopniowe wprowadzanie glutenu, np. kaszka manna, kleik zbożowy glutenowy.

1 raz dziennie, pół łyżeczki, czyli około 2-3 g na 100 ml w przecierze jarzynowym.

-7-9 miesiąc karmienie piersią na żądanie

Posiłki uzupełniające:

zupa jarzynowa z gotowanym mięsem lub rybą 1 razy w tygodniu) bez wywaru, z kleikiem zbożowym glutenowym,

pół żółtka co 2 dzień do posiłku,

kaszka lub kleik glutenowy/ bezglutenowy

sok owocowy, przecierowy, przecier owocowy (150 g)

-10 miesiąc karmienie piersią na żądanie:

Posiłki uzupełniające:

Obiad z 2 dań ; zupa jarzynowa z kaszką glutenową, jarzyny z gotowanym mięsem/ rybą 1 razy w tygodniu,

1 żółtka do posiłku

kaszki, kleiki glutenowe/ bezglutenowe, pieczywa, chrupki

przecier lub soki owocowe (150 g)

Konsystencja jarzyn i mięsa powinna stymulować żucie pokarmów.

-11-12 miesiąc karmienie piersią na żądanie:

obiad z 2 dań j.w.

ziemniaki lub ryż

całe jajko (3/4 razy w tygodniu)

produkty zbożowe; kaszki , kleiki, biszkopty, sucharki, łączone z produktami mlecznymi

twarożek, jogurt, kefir kilka razy w tygodniu

przecier lub sok owocowy ( nie więcej jak 150 g)

Nowe produkty takie jak owoce, warzywa, kasze, mięso należy wprowadzaćkolejno i osobno, obserwując reakcję dziecka i zaczynając od małych ilości np. 3-4 łyżeczek. Lekarz może zmodyfikować kolejność wprowadzania poszczególnych produktów.

Witamina D (kalcyferol)
Witaminą D nazywa się wszystkie związki wykazujące działanie przeciwkrzywicze. Do najbardziej znanych form należy witamina D3 -cholekalcyferol i witamina D2 - ergokalcyferol. Formy te dostarczone wraz z pożywieniem muszą, jako prowitaminy, być w organizmie przekształcone w formy aktywne.
Witamina D jest potrzebna człowiekowi do prawidłowego rozwoju kośćca. Niedobór witaminy D powoduje zmiany krzywicze w kościach u niemowląt i małych dzieci oraz rozmiękczenie kości, ich porowatość i kruchość u osób starszych. Jeszcze niedawno krzywica była bardzo rozpowszechniona na świecie, a także w Polsce. Przebyta w dzieciństwie krzywica była często przyczyną zniekształceń kośćca, a niekiedy nawet trwałego inwalidztwa.
Spośród czynników, które zapobiegają powstawaniu krzywicy jako najważniejsze należy wymienić: dostarczenie witaminy D w pożywieniu oraz nasłonecznienie. Dowiedziono, że promienie nadfioletowe są niezbędne do przekształcenia prowitaminy D w witaminę D. Podając mieszanki mleczne i preparaty farmaceutyczne, należy pamiętać, aby nie przedawkować tej witaminy, ponieważ jej nadmiar jest szkodliwy.
U nas witaminizowane są margaryny jako produkt powszechnego spożycia. Do 1 kg margaryny dodaje się 50-75 µg witaminy D.
Dzienna norma na witaminę D wynosi dla osób dorosłych 5 mg, a dla dzieci do lat 12 oraz kobiet w ciąży i karmiących - 10 µg. Jednakże wielu pediatrów uważa, że w naszym klimacie - przy małym nasłonecznieniu - spożycie powinno być wyższe. Biorąc pod uwagę fakt, że w mleku matki może być zbyt mało tej witaminy, lekarz ustala dzienną dawkę witaminy D dla niemowląt.

Przyjmowanie witaminy D3:

-kobiet ciężarne – 400 j.m./ 24 h od 2 trymestru ciąży

-noworodki donoszone- 400 j.m. na dobę

-noworodki karmione piersią, których matka nie przyjmowała witaminy D3 w czasie ciąży włączamy od pierwszej doby 400 j.m/dobę

-noworodki których matka brała wcześniej witaminę D3, od 3 tygodnia 400 j.m/ dobę

Witaminę podajemy na łyżeczce wymieszaną ze ściągniętym pokarmem, w czasie karmienia.

Prawidłowe przyrosty masy ciała wynoszą 15-30 g na dobę, 15-200g na tydzień, 600-1000g na miesiąc. Dobowe przyrosty masy ciała bywają bardzo zmienne i zależą od łaknienia i rytmu defekacji. Nie zaleca się codziennego ważenia dziecka, ani podejmowania diagnostyki przy braku przyrostu masy ciała ocenianego w krótkiej perspektywie czasowej (1-2 tygodnie). Niepokojące mogą być miesięczne przyrosty masy ciała mniejsze niż 500g.