fibroblasty
najliczniejsze komorki tkanki lacznej wlasciwej
wytwarzaja wlokna i proteoglikany istoty miedzykomorkowej
maja ksztalt wrzecionowaty
wydzielaja enzymy - kolagenaze i stromelizyne
stromelizyna jest enzymem przecinajacym bialka z wytworzeniem peptydow
maja zdolnosc ruchu
mniejsze i starsze postacie fibroblastow to fibrocyty
fibroblasty dziela sie mitotycznie w tkance lacznej
czestosc mitoz zwieksza czynnik wzrostu fibroblastow FGF
jego stezenie zwieksza sie w czasie gojenia tkanki lacznej
wlokna tkanki lacznej
kolagenowe, siateczkowe, sprezyste, oksytalanowe i elauninowe
kolagen i wlokna kolagenowe
makroczasteczka kolagenu nazywa sie tropokolagenem
sklada sie z 3 lancuchow polipeptydowych
razem tworza one helise α
tropokolagen ma szerokosc 1,5 nm i dlugosc 280 nm
glownymi aminokwasami kolagenu sa glicyna i prolina
charakterystycznymi aminokwasami kolagenu jest hydroksyprolina i hydroksylizyna
jest ponad 20 typow kolagenu
czasteczki tropokolagenu lacza sie ze soba tworzac wlokienka kolagenowe
wlokienka kolagenowe maja charakterystyczne prazki co 64 nm
wlokienka ukladaja sie w peczki tworzac wlokna kolagenowe o srednicy kilku μm
tradycyjnie grube wlokna z kolagenu I nosza nazwe wlokien kolagenowych
a ciensze z kolagenu III nosza nazwe wlokien siateczkowych
wlokna siateczkowe = retikulinowe = argentofilne
w ich sklad wchodzi kolagen III
tez wytwarzaja prazki
wytwarzanie wlokien kolagenowych
zaczyna sie od transkrypcji i translacji lancuchow preprokolagenu
lancuchy to produkty pojedynczych genow
sa syntetyzowane w calosci
po translacji odcinane sa peptydy sygnalowe
wynikiem tego jest prokolagen
hydroksylacja reszt proliny to proces niezbedny do utworzenia helisy
hydroksylacja reszt lizyny jest konieczna do utworzenia wiazan poprzecznych i wbudowania weglowodanow do czasteczek kolagenu
glikozylacja reszt hydroksyproliny przez galaktozy lub galaktozyloglukozy
glikozylacja reszt asparaginy zachodzi w niehelikalnych czesciach prokolagenu
nastepnym etapem jest utworzenie lancuchca superhelisy
tzn. trzy lancuchy prokolagenu lacza sie w helise α
struktura helisy jest stabilizowana przez wiazania dwusiarczkowe
enzymatyczne oderwanie aminoterminalnej i karboksyterminalnej czesci prokolagenu
jest to przeksztalcenie prokolagenu w tropokolagen
nastepnym etapem jest tworzenie struktury ponadczasteczkowej
tzn. tworzenie wlokien lub blon podstawnych
potem dojrzewanie kolagenu
czyli stabilizacja struktury, uzyskanie nierozpuszczalnosci oraz wytwarzanie wiazan poprzecznych
wiazania poprzeczne nadaja kolagenowi odpornosc na dzialanie proteaz
na koncu oddzialywanie struktur kolagenowych z innymi skladnikami tkanki lacznej
glownie proteoglikanami
wlokna sprezyste
maja srednice 0,2-1 μm
glowna funkcja jest zapewnienie sprezystosci
wybarwiaja sie rezorcyna lub orceina
sa zbudowane z elastyny i mikrofibryliny
elastyna to glikoproteina, nalezy do skleroprotein
glownymi jej aminokwasami sa glicyna prolina i lizyna
brak w niej hydroksylizyny, a malo w niej hydroksyproliny
wytwarzanie wlokien sprezystych
elastyna jest syntetyzowana w RER fibroblastow i miocytow gladkich
najpierw syntetyzowana jest tropoelastyna
reszty prolinowe ulegaja hydroksylacji
tropoelastyna segregowana jest w aparacie Golgiego i wydzielana na zewnatrz
w istocie miedzykomorkowej wytwarzane sa wiazania krzyzowe miedzy czasteczkami lizyny
prowadzi to do powstania elastyny
wlokna oksytalanowe sa w sciegnach i miazdze zebow
wlokna elauninowe w blonie podstawnej gruczolow potowych oraz w sciegnach