KLASYCYZM RENESANSOWY I BAROKOWY RÓŻNICE

Termin „klasyk” oznaczał pierwotnie, i oznacza do dziś wybitnego twórce doskonałego i wzorowego. Ponieważ w okresie renesansu uznano literaturę starożytną za wzorzec niedościgły, pojęcie klasyczności zrosło się z antykiem grecko-rzymskim, a termin „klasycyzm” zaczął funkcjonować jako określenie programu estetycznego którego walna zasadą było uznawanie autorytetu i jego naśladowanie. Ponieważ zaś autorytetem tym była sztuka grecka i rzymska o określonych celach formalnych, zbiór tych cech utożsamiał się z szerokim pojęciem klasycyzmu. Klasyczna jest wszelka sztuka , która ceni ład i równowagę, symetrie i harmonie, oszczędność środków wyrazu i umiar w ich stosowaniu. Natomiast literatura i sztuka baroku w dominującej części jest skłonna do asymetrii i dysharmonii, rozrzutna i niespokojna. Przechodzenie renesansu w barok nie jest tak wyraźna aby można było wytyczyć ostrą granice między tymi epokami. Słowo schyłek oznacza tu zanik tendencji klasycystycznych, a nie zanik wartości. Umownie ostatnią datą renesansu jest rok 1629, rok śmierci Szymonowica, ale literatura tzw sowizdrzalska czy rybałtowska daje o sobie znać również w baroku. Literatura renesansowa nie zawsze podejmowała wprost te myśli które przenikały życie społeczne. Trudno mówić o renesansie jako o ideologii renesansu. Renesans stworzył styl- w myśleniu, życiu osobistym, społecznym i w sztuce. Powstała elita intelektualna, a zarazem rozszerzył się zasięg kultury umysłowej. W czasie renesansu Polacy brali od Europy religie, język humanistycznej łaciny, koncepcje najlepszego urządzenie państwa i wzorce osobowe. Barok mimo że wyrósł z renesansu jest epoka samoistną. W czasie baroku rozpada się renesansowy ład, harmonia,ludzie zaczynają dostrzegać ulotność życia, dramatyczność codzienności polegającą na zachwianiu dotychczasowych autorytetów. W renesansie zaś panował motyw Arkadii- krainy wiecznego szczęścia. W baroku człowiek znalazł się w trudnej sytuacji podjęcia wyborów, zdaje sobie sprawę ze swej małości i przemijalności, wybierał albo drogę ulotnych rozkoszy, cielesnych uciech, korzystanie z życia, albo myśląc o duchowej przyszłości, odrzucał ponęty świata i poszukiwał wartości trwałych, ostatecznych, dążąc do Boga i zbawienia duszy. Nastąpiła więc ponowne zbliżenie się do boga, zaczęto walkę z reformacją (kontrreformacja).