LEKARSKO-WETERYNARYJNE BADANIE PASIEKI

Cel badania:

• rozpoznanie choroby, gry choroba zaraźliwa również drogi jej rozprzestrzeniania

• można uzupełnić badaniem laboratoryjnym celem ostatecznego rozpoznania

1. Ocena stanu higienicznego i sanitarnego pasieki oraz zasobów pożytkowych

• daje ogólną orientację o warunkach higienicznych panujących w pasiece

• stan zaopatrzenia rodzin pszczelich w pokarm (nektar, pyłek, pierzga)

Zwracamy uwagę na

• usytuowanie pasieki

  • tereny podmokłe (grzybice)

  • tereny zacienione – lasy (grzybice, biegunki)

  • obecność zakładów przemysłowych (zatrucia)

  • zagęszczenie uli na pasieczysku (błądzenie pszczół – choroby zakaźne, rabunki – pszczoły walczą między sobą; uboga baza pożytkowa – głód)

• stan bazy pożytkowej (czy występuje ciągłość pożytku, wygłodzenie rodzin, zamieranie czerwiu)

• gatunki roślin miodo- i pyłkodajnych (zatrucia)

• zaopatrzenie pasieki w wodę (kałuże, gnojowiska, rowy melioracyjne, stawy, poidło pasieczne)

• ogólny stan higieniczny pasieki (stan uli, czystość, częstotliwość wymiany plastrów – kolor złocistobrązowy możemy pozostawić na kolejny sezon a brązowe wykluczają plastry z użycia, obecność szkodników)

2. Wywiad

• przeprowadzamy z właścicielem przed przystąpieniem do badania pasieki

• pytania formułujemy tak, aby ustalić okoliczności w jakich doszło do zachorowania w celu podjęcia prawidłowego leczenia

• zawsze zapytać pszczelarza czy ma coś do dodania, bo może zauważyć coś, co my możemy przeoczyć

Przykłady najczęściej stawianych pytań

• kiedy ostatni raz przeglądano pasiekę (wiemy kiedy pojawiła się zmiana)

• skąd pochodzą roje w pasiece (rój mógł być założony przez pszczoły chore)

• pytamy o podchodzenie węzy (jeżeli jest wytapiana ze starego plastra zanieczyszczonego drobnoustrojami, przy jej produkcji możemy przywlec sobie chorobę do ula), cukru do podkarmiania, syropów (pszczelarze czasem próbują nowości – np. jakieś dziwne ziołowe preparaty – żeby utrzymać siłę rodziny, a okazuje się że po okresie zimy padają – takie dodatki w późniejszym okresie przy pozyskiwaniu miodu mogą dawać pozostałości)

• pytamy o sprzęt do wirowania miodu – miodarkę (pożyczanie miodarek może przenosić choroby między pasieczyskami)

• o sposób przezimowania rodzin i o ewentualne ubytki w zimowli (sposób ocieplania gniazda – jeśli zima jest słaba, pszczoły dadzą radę, ale przy temperaturze -20 stopni często dochodzi do zamierania rodzin)

• o rodzaj stosowanego pokarmu i czas podkarmiania na zimę (zbyt wczesne podkarmienie nie świadczy o tym że lepiej nagromadzą substancji odżywczych na zimę)

• termin pierwszego oblotu (pamiętać, że granica jest ruchoma)

• o zanieczyszczenie uli kałem (po zimie biegunka spowodowana jest raczej Nosemą, później mogą być to też zatrucia itp)

• o czas wystąpienia choroby i charakter objawów (sprawdzamy czerw – stosunek między czerwiem zasklepionym a otwartym, stan ogólny i rozwój larw)

• o stosowane środki ochrony roślin w okolicy

• o gatunki roślin kwitnących w okolicy (odnośnie zatruć)

• o warunki klimatyczne (duży wpływ pogody na pracę pszczół)

• o sugestie pszczelarza

3. Oględziny pasieki

• można wykonywać przez cały dzień

• najkorzystniej w porze intensywnych lotów (przed południem)

• gdy brak pożytku w porze popołudniowej

Zwracamy uwagę na:

• loty, pracę i zachowanie się pszczół

• obecność martwego czerwia i pszczół na desce wylotowej i ziemi przed ulami (czy martwy czerw jest otwarty czy zasklepiony, jeżeli zasklepiony to patrzymy w którym momencie obumarł)

• woń (zapach) wydzielająca się z uli (charakterystyczny dla chorób zakaźnych, np. zapach gnilny, mysi, kleju stolarskiego)

• dźwięki (szumy) wydawane przez pszczoły (wściekłe pszczoły będą bzyczeć głośniej, przy rodzinach słabszych, np. bez matki, te szumy będą bardzo ciche, czasem nawet przerywane)

• obecność plam kału na ścianach uli

4. Badanie rodzin pszczelich

Kolejność badania

1. Rodziny zdrowe

2. Rodziny podejrzane o chorobę

3. Rodziny chore

4. Rodziny zamarłe

Zwracamy uwagę na

• obecność matki

• zachowanie się pszczół

• wygląd i ilość zamarłych pszczół

• woń (zapach) unoszący się z ula

• ocieplenie gniazda

• ilość zapasów i ich rozmieszczenie

• występowanie szkodników

Przykłady wyglądu czerwiu chorego

• czerw rozstrzelony – przyczyna zaziębienia czerwiu

• otwory i plamki na zasklepach z czerwiem – choroby zakaźne

• przykry zapach – choroby zakaźne

• zmumifikowany czerw – choroby grzybicze

• duże ilości martwych pszczół przed wylotem - zatrucia

5. Przegląd rodzin zamarłych

Zwracamy uwagę na

• stan izolacji ula i ocieplenie gniazda (zima)

• stan i ilość zapasów (czy nie doszło do śmierci głodowej)

• ilość i położenie martwych pszczół (ile ich jest, położenie w ulu, przed wylotkiem, kawałek od ula itp.)

• obecność czerwia i charakter zmian chorobowych

• występowanie pasożytów i szkodników w ulu (zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne)

• wygląd zamarłej matki i miejsce jej znalezienia