Prywata – cecha charakterystyczna dla polskiej szlachty – dbanie tylko o własne dobro, potrzeby
Ironia w tekście służy perswazji, próbuje wzbudzić do działania i do zachowań społecznych polską szlachtę.
Pieśni Jana Kochanowskiego są znakiem i odzwierciedleniem klasycznego renesansu: Nawiązania do twórczości Horacego (ad fontes). Parafrazowanie pieśni Horacego – naśladowanie twórczości starożytnych (imitatio). Polonizuje i wprowadza element chrystianizacji, przez co parafrazy są swobodne, twórcze. Wykorzystuje gatunki z ich charakterystyczną budową, tworzy wiersz sylabiczny. Nawiązanie do filozofii antycznych. Pojawia się podobny motyw przyrody, której cechą jest cykliczność. Człowiek jest wpisany w naturę, podlega tym samym prawom. Zaplanowanie, uporządkowanie przyrody, harmonia, równowaga. Nawiązanie do pewnych toposów wykreowanych w starożytności.
Poeta porównywany do ptaka, jest wolny, niezależny. Jest osobą, która wyróżnia się wśród tłumu, wybitny, wyjątkowy, obdarzony talentem. Apoteoza poety – wywyższenie, podkreślenie wyjątkowości. Poeta doctus – poeta mędrzec – przewyższający śmiertelników, wykształcony, oczytany, erudyta.
Poesia docta – mądra, niosąca wiedzę o świecie i człowieku poezja.
Arkadia – historyczna kraina, dzięki twórczości Teokryta i Wergiliusza została wykreowana na krainę szczęśliwości, wyidealizowaną.
Topos Arkadii w literaturze renesansu:
Mikołaj Rej – Żywot człowieka poczciwego
Jan Kochanowski – Pieśń Świętojańska o Sobótce
22/23 czerwca – przesilenie letnie
pierwsza strofa:
Wsi spokojna, wsi wesoła.
Który głos twej chwale zdoła?
Kto twe czasy, kto pożytki
Może wspomnieć zaraz wszytki?
Idylliczny obraz wsi pełnej szczęścia, radości, gdzie człowiek w harmonii z natura prowadzi życie pełne szczęścia. Zdrowie fizyczne, zdrowie moralne.
Afirmacja świata – pojęcie, że świat jest miejscem szczęścia.
Ideał oracza
sielanka – gatunek grecko-rzymski, życie na wsi, nazwa powstała w renesansie w Polsce (idylla, ekloga w antyku)
klasyczna sielanka pokazuje wyidealizowane życie na wsi
sielanka konwencjonalna ukazująca wyidealizowaną wizję wsi
Szymon Szymonowic - „Żeńcy” - sielanka realistyczna, ukazująca prawdę o życiu na wsi
zadanie domowe 55/petrarkizm i charakterystyczne środki wyrazu dla petrarkizmu/ sonet 61 i wykonać 1, 2 zadanie
Poeta w utworze błogosławi dzień, chwilę, godzinę, miejsce i rok, w którym się zakochał. Błogosławi również pierwszą troskę związaną z miłością oraz jej rany, łuk i strzałę (w domyśle Amora). Błogosławi pieśni, w których wielbi imię kobiety, pragnienia i cierpienia. Błogosławi także słowa, w których zawiera swoją myśl.
Jako część opisowa mogą służyć dwie pierwsze strofy, dwie kolejne służą refleksjom autora.