Późne dzieciństwo – młodszy wiek szkolny
rozpoczyna sie wraz z podjęciem nauki w szkole – 6-7 r.ż.
Kończy wejściem w okres dorastania – 10-12
wg Freuda – tzw okres latencji
gotowość szkolna – dotyczy przygotowania dziecka do opanowywania elementarnych kompetencji szkolnych. Odnosi się do sfer psychomotorycznych, słownikowo-pojęciowych, emocjonalno-motywacyjnych.
ROZWÓJ FIZYCZNY I MOTORYCZNY.
Rozwój fizyczny.
Okres jednostajnego tempa wzrastania
typowe dziecko w wieku 7 lat ma około 120-127 cm wzrostu i waży 22-26 kg
w wieku 11 lat – 142-150 cm wzrostu i waży 33-43 kg
ten okres jest okresem fizjologicznego pełnienia – przewaga tempa przyrostu masy ciała nad tempem wzrastania
doskonalenie układu nerwowego- dalsza mielinizacja, jednoczesny spadek gęstości istoty szarej na skutek przycinania synaps, wiąże się z rozwojem tych struktur poznawczych, które odpowiadają za rozwój wyższych procesów i czynności poznawczych
zmiany w systemie kostnym – osyfikacja kości nadgarstka (zmiana chrząstek w kości) oraz zmiana uzębienia – przed okresem dojrzałości dziecko ma już wszystko zęby stałe (z wyjątkiem ósemek)
zaczynają zaznaczać się różnice somatyczne zależne od płci
sylwetki młodszych dzieci różnią się nieznacznie – lecz ulegają stopniowym przekształceniom – wydłużenie kończyn oraz rozrost stóp
ok 11 gdy dziewczęta zaczynają skok pokwitaniowy zaczynają górować nad chłopcami wzrostem i masą ciała – zachowanie i sposób bycia sprawia wrażenie, że mogą być starsze od rówieśników chłopców
Sprawność motoryczna.
Rozwój motoryczny w wieku szkolnym ma dwie fazy – pierwsza to 3-4 lata nauki – dojrzewanie układu nerwowego, doskonalenie funkcji układu obwodowego oraz mięśniowego i stawowego > szybkie wzbogacanie ruchów manualnych – w tym wieku dzieci doskonalą sprawność rysunkową – ubieranie się, uczą się pisać i wykonywać różne prac ręczne – dzięki temu czynności ruchowe stają się bardziej precyzyjne i jest ich coraz więcej. Dzieci w tym wieku są wyjątkowo ruchliwe – między 7 a 9 r.ż w porównaniu z innymi okresami – zaznacza się przewaga ilościowa ruchów rąk i nóg w czasie trwania godziny
Druga faza – rozpoczyna się w klasie 4 (ok 10 roku życia) – możemy tutaj mówić o przystosowaniu dziecka do wymagań szkolnych; zmniejsza się ruchliwość, działania ruchowe stają się bardziej celowe, ekonomiczne i uporządkowane; dzieci potrafią przyswoić skomplikowane układy ruchów (zadania sportowe); osiągają właściwe proporcje ciała i koordynacje ruchową – nowych ruchów uczą się łatwo; łatwo uczą się czynności sportowych, muzycznych, malowaniu – szczególnie jeśli czynności te podejmowane są z własnej motywacji dziecka
podejmowaniu czynności towarzyszy zainteresowanie jego efektem
ten etap nazywany jest etapem dziecka doskonałego – z uwagi na wszechstronność rozwoju we wszystkich aspektach motoryki.
ROZWÓJ POZNAWCZY.
Rozwój myślenia logicznego.
Myślenie dziecka staje się logiczne, elastyczne i zorganizowane
rozwój operacji logicznych – zinterioryzowane, zintegrowane i odwracalne czynności umysłowe
materiałem tych czynności są obrazy umysłowe i wyrażane są na zewnątrz poprzez symboliczne zastępniki
czynności umysłowe dotyczą relacji między przedmiotami i tworzą układy złożone z czynności jednego rodzaju
czynności te są odwracalne
myślenie ma charakter konkretny
zdolne jest do myślenia indykcyjnego
dziecko poznaje dwie formy odwracalności – inwersję i wzajemność.
Odwracalność jest związana z opanowaniem zasady zachowania stałości
stałość liczby pojawia się jako pierwsza – 5-6 rok życia
2 lata później – zasada zachowania stałości w odniesieniu do masy, powierzchni i ilości cieczy
stałość ciężaru – 9-10
stałość objętości – 11-12 rok życia.
W tym okresie następuje zmiana w sposobie myślenia – decentracja – wykorzystanie wszystkich widocznych cech bodźca/ różnych aspektów obserwowanego stanu
logiczne rozwiązywanie problemów jest możliwe dzięki opanowaniu szeregowania (porządkowanie przedmiotów według różnic) oraz klasyfikacji (grupowanie przedmiotów według podobieństw)
przy szeregowaniu dziecko opiera się na rozumieniu przechodniości (jeśli A jest większe od B, a B większe od C to A jest większe od C)
przy klasyfikacji jest to rozumienie inkluzji klas (zawierania zbiorów)
dziecko wcześniej potrafi szeregować wg długości (7-8); wg wagi (9-10); objętości (11-12)
rozwijają się nowe formy reprezentacji – bardziej zaawansowane formy obrazów umysłowych (antycypacyjne, kinetyczne oraz transformacyjne) i pojęcia
w okresie operacji konkretnych dziecko dostrzega nie tylko stan początkowy i końcowy ale także przekształcenia,
dzięki temu koło 7 roku życia zdolne jest do antycypacji ruchu przedmiotów; a w późniejszym wieku potrafi także wskazać dokładną kolejność ruchów i relacji między nimi, jak również przekształceń obiektów wraz z kolejnymi stadiami sekwencji transformacji
w okresie operacji konkretnych następuje rozwój wielu pojęć konkretnych i abstrakcyjnych
dziecko doskonali rozumienie pojęć przyczynowości, przestrzeni, czasu i prędkości
7-8 – są zdolne do przyjmowania fizycznej perspektywy drugiej soby
Zmiany rozwojowe w przetwarzaniu informacji.
Zmiany w funkcjonowaniu procesów przetwarzania informacji w okresie późnego dzieciństwa dotyczą: zwiększenia zasobów poznawczych (zmniejszenie potrzebnego czasu na wykonanie zadania umysłowego)
Zwiększają się zasoby pamięci operacyjnej i możliwość wykonywania większej ilości zadań
uwaga staje się w większym stopniu dowolna, selektywna i planowa, zwiększają się także możliwości adaptacji uwagi
tutaj miejsce na pamiec, spoleczny, obrazy, osobowosc...
Formy aktywności.
Więcej czasu dziecko spędza na planowanym uczeniu się – jest to główna aktywność
jednak nadal ważna zabawa i rozrywka
zabawa zmienia postać na zaawansowane zabawy konstrukcyjne oraz gry i zabawy z regułami
działania konstrukcyjne – mają charakter celowy, planowy, podporządkowany realizacji zaplanowanego z góry wytworu i poszukiwaniu odpowiednich środków do jego realizacji
stopniowo staje się to majsterkowaniem (najpierw rozkładanie na części, potem realizacja własnych pomysłów)
rysunek nadal jest obecną formą aktywności – rysunek staje się bogatszy w szczegóły, dziecko dba o poprawność postaci i jej relacji do innych obiektów
kolo 7-8 dziecko stara się zachować realizm wizualny – próbuje przedstawić ludzi takimi, jacy są naprawdę, zaznacza kontur sylwetki, rysuje wiele szczegółów (brwi, palce) zachowuje proporcje ciała
częściej starają się przedstawić dynamikę w rysunku oraz charakter interakcji łączących przedstawione postacie oraz emocje
emocje wyraża początkowo w mimice twarzy, potem również w postawie ciała
w okresie późnego dzieciństwa zaznaczają się różnice w rozwoju umiejętności graficznych
następuje rozwój rozumienia zasad i reguł i ich znaczenia dla przebiegu gier
wzrost przestrzegania reguł, wykluczanie osób nieprzestrzegających
większość czasu dzieci spędzają na planowanych przez rodziców zajęciach – zabawach zespołowych i grach sportowych
aktywność różnicuje się w zależności od płci – aktywność częściej podejmowana jest w grupach jednorodnych – chłopcy – zajęcia sportowe ale również tzw przepychanki – bójki, gonitwy, zapasy – są one ważne w ustaleniu hierarchii grupowej oraz rozwoju społecznym
dziewczynki natomiast mniej angażują się fizycznie ale np. Chętnie uczestniczą w zajęciach plastycznych
podział ten wynika również z kulturowego wyobrażenia jak powinni zachowywać się chłopcy a jak dziewczynki
wzrasta znaczenie zabaw receptywnych- korzystają z telewizji, komputera,
chłopcy częściej filmy przygodowe, dziewczynki – seriale z mamami,
samodzielne korzystanie z internetu