DEMOKRACJA POŚREDNIA – ORGANY GMINY

RADA GMINY C.D.

ZADANIA I KOMPETENCJE

• U.s.g. ustala domniemanie właściwości rady gminy  w sprawach należących do gminy – jeśli nie ma zastrzeżeń dla innych organów gminy, rada gminy jest organem właściwym.

• Jest organem stanowiącym. W obrębie kompetencji stanowiącej, rada gminy ma wyłączną właściwość. Zadania takie nie mogą być wykonywane przez inne organy i zlecane innym organom.

Są nimi:

• kompetencje organizacyjne:

  • kompetencja do uchwalania statutu gminy (aktu stanowiącego o ustroju gminy, określającego organizację wewnętrzną i tryb pracy organów gminy) – to jeden z głównych aspektów samodzielności gminy, jeśli jednak ma powyżej 300 tys. mieszkańców, to taki statut musi być uzgodniony z PRM,

  • kompetencja do uchwalania statutów jednostek pomocniczych,

  • kompetencja do uchwalania zasad przekazywania im składników mienia, środków budżetowych.

• kompetencje finansowo-majątkowe:

  • kompetencja do uchwalania budżetu gminy,

  • kompetencja do rozpatrywania sprawozdania z wykonania budżetu,

  • kompetencja do udzielenia absolutorium z tytuły wykonania budżetu,

  • kompetencja do uchwalania uchwał w sprawach podatków i opłat lokalnych,

  • kompetencja do podejmowania uchwał w sprawach majątkowych gminy w zakresie przekraczającym zwykły zarząd,

  • kompetencja do określania sum, do jakich wójt samodzielnie może zaciągać zobowiązania.

• kompetencje osobowe:

  • kompetencja do stanowienia o kierunkach działania wójta (określenie sposobu wykonywania kompetencji i zadań),

  • kompetencja do przyjmowania sprawozdań z działalności wójta,

  • kompetencja do powoływania i odwoływania skarbnika gminy na wniosek wójta,

• kompetencje do stanowienia aktów prawa miejscowego

• kompetencje planistyczne:

  • kompetencja do uchwalania studium ukierunkowania, gminny program rozwiązywania problemów alkoholowych, planu zagospodarowania przestrzennego.

• kompetencje dotyczące współdziałania z innymi jednostkami (potrzebna uchwała),

• inne kompetencje:

  • kompetencja do podejmowania uchwał w sprawie nazw ulic,

  • kompetencja do podejmowania uchwał w sprawie wznoszenia pomników,

  • kompetencja do podejmowania uchwał w sprawie nadawania honorowego obywatelstwa gminy.

Jest organem kontrolnym. Wyróżnia się kompetencje kontrolne:

• dotyczące wójta,

• dotyczące gminnych jednostki organizacyjne,

• dotyczące jednostki pomocnicze.

W celu realizacji tych kompetencji, rada gminy powołuje ze swojego grona komisję rewizyjną.                                           

WEWNĘTRZNA ORGANIZACJA:

• Regulowana przez statut gminy.

• U.s.g. wskazuje, że rada gminy powinna mieć przewodniczącego i od 1-3 wiceprzewodniczących wybieranych większością bezwzględną w głosowaniu tajnym.

  • Przewodniczący organizuje prace rady i jej przewodniczy.

  • Wiceprzewodniczący pomagają przewodniczącemu i z jego upoważnienia pełnią jego funkcje.

• Organami wewnętrznymi są komisje.

  • Są to organy fakultatywne oprócz komisji rewizyjne.

  • Mogą być one stałe (funkcjonują przez całą kadencje) lub doraźne (dla realizacji konkretnej sprawy, o charakterze czasowym).

  • Mogą opracowywać projekty uchwał i je opiniować, zgłaszać poprawki.

  • Tworząc komisje ustala się jednocześnie ich skład osobowy (jednak w komisji rewizyjnej zasiadać muszą przedstawiciele wszystkich klubów).

  • Ustawa nie określa, czym komisje się zajmują (jednak komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem o absolutorium).

TRYB PRACY

• Określa go statut gminy.

• Nie działa permanentnie, ale na sesjach.

Wyróżnia się sesje:

• nadzwyczajne (na wniosek wójta lub co najmniej ¼ składu rady zwołuje przewodniczący),

• zwyczajne (zwoływane przez przewodniczącego w miarę potrzeby nie rzadziej niż raz na kwartał).

Przygotowując sesje, należy przełożyć radnym projekty uchwał i porządek sesji.

• Główną formą podejmowania decyzji jest podejmowanie uchwał.

  • Do podjęcia ważnej uchwały, wymagane jest kworum stanowiące ½ ustawowego składu rady.

  • Co do zasady zapadają zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym, ale ustawa może przewidywać wyjątki.

  • Inicjatywę uchwałodawczą ma wójt. Ustawodawca nie precyzuje innych podmiotów, pozostawiając to statutom (komisje, kluby, grupa radnych, grupa mieszkańców gminy).

    • Jeśli nie ma obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, członek wspólnoty może złożyć wniosek w trybie k.p.a.

    • Przyjmuje się, że z inicjatywą obywatelską może wystąpić grupa w granicach  0.5-1% mieszkańców uprawnionych do głosowania. W statutach określa się to liczbowo. Muszą przedstawić projekt uchwały zgodny z zasadami techniki legislacyjnej. Powinien zawierać skutki regulacji.

    • Oceny projektu pod względem formalnym dokonuje np. Prezydent Miasta Gdańsk, a pod względem finansowym – skarbnik. Jeżeli projekt uchwały nie spełnia wymogów formalnych lub jest niemożliwy do realizacji ze względów finansowych, nie kieruje się go pod obrady rady gminy.

RADNI

• Składają ślubowanie o działaniu na rzecz wspólnoty samorządowej.

• Mają obowiązek kierowania się dobrem wspólnoty samorządowej, utrzymywać stałą więź z mieszkańcami i ich organizacjami, przyjmować postulaty i wnioski od nich i przedstawiać je organom gminy do rozpatrzenia.

• Mają swoje dyżury, w których czasie mają być dostępni dla wyborców.

• Nie są związani instrukcjami wyborców.

• Mają obowiązki brania udziału w pracach rady, jej komisji i innych instytucji, do których został wybrany czy desygnowany.

• Mają prawo do tworzenia klubów.

  • Statut gminy określa zasady na jakich działają.

  • Najczęściej kryterium przynależności jest kryterium polityczne.

  • Mają uprawnienia wnioskodawcze, opiniodawcze w zakresie działania rady.

• Mają prawo do zwolnienia od pracy zawodowej przez ich pracodawców na czas pracy organów gminy, jest to obowiązek pracodawcy.

• Nie otrzymują wynagrodzenia za pracę. Przysługują im diety oraz zwrot kosztów podróży służbowej.

• Podlegają szczególnej ochronie prawnej :

• dotyczącej ich osoby – traktowani jak funkcjonariusze publiczne,

• dotyczącej ich stosunku pracy – rozwiązanie stosunku pracy wymaga zgody rady gminy, która ma obowiązek odmówić tej zgody, jeśli podstawą rozwiązania stosunku pracy są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu przez radnego.

• Wygaśnięcie mandatu radnego:

  • Zasadą jest, że radnego nie można odwołać przed upływem kadencji, można odwołać całą radę gminy.

  • Wiążę się z zaistnieniem okoliczności określonej w kodeksie prawym – to wygaśnięcie z mocy prawa

  • odmowa złożenia ślubowania,

  • niezłożenie oświadczenia o swoim stanie majątkowym w ustawowych terminach,

  • pisemne zrzeczenie się mandatu,

  • naruszenie ustawowego zakazu łączenia jego mandatu z wykonywaniem określonych funkcji czy działalności,

  • wybór na wójta (w wyborach uzupełniających w trakcie kadencji),

  • utrata prawa wybieralności albo okaże się, że nie posiadał tego prawa w trakcie wyborów,

  • śmierć.

Wygaśnięcie mandatu stwierdza rada gmina w drodze uchwały, ale w przypadkach określonych w kodeksie wyborczym, stwierdza to komisarz wyborczy w drodze postanowienia (jeżeli chodzi o przesłanki niewymagające interpretacji – śmierć, wybór na wójta).