Karami są:

1) grzywna,

2) ograniczenie wolności,

3) pozbawienie wolności,

4) 25 lat pozbawienia wolności,

5) dożywotnie pozbawienie wolności.

1. Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz

wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba

stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360.

2. Sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wymienionej

w art. 32 pkt 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści

majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.

3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki

osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka

dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2 000 złotych.

Środkami karnymi są:

1) pozbawienie praw publicznych,

2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu

lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,

2a) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją

małoletnich lub z opieką nad nimi,

2b) obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach

lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz

opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,

3) zakaz prowadzenia pojazdów,

4) przepadek,

5) obowiązek naprawienia szkody,

6) nawiązka,

7) świadczenie pieniężne,

podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Pomoc postpenitencjarna

Udzielanie pomocy skazanym uregulowane jest w rozdziale VII Kodeksu karnego wykonawczego „Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń oraz pomoc w społecznej readaptacji skazanych”. Dla pomocy postpenitencjarnej najistotniejsze znaczenie ma art. 43 Kkw, na podstawie którego został utworzony fundusz pomocy postpenitencjarnej.

Przychodami funduszu są przede wszystkim potrącenia w wysokości 20% wynagrodzenia przysługującego za pracę skazanych, a także z wykonania kar dyscyplinarnych, spadków, zapisów, darowizn, dotacji, zbiórek i innych źródeł.

Środki funduszu przeznacza się przede wszystkim na pomoc osobom opuszczającym zakłady karne – pokrycie kosztów zakwaterowania, finansowanie poradnictwa i kursów, pomoc rzeczową itp.

Pomoc z funduszu może być udzielana do czasu otrzymania jakichkolwiek świadczeń z organów pomocy społecznej nie dłużej jednak niż do 3 miesięcy, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach do 6 miesięcy od dnia osadzenia lub zwolnienia. Pomocy z funduszu nie udziela się osobom korzystajacym ze świadczeń z innych źródeł.

W szczególnie uzasadnionych wypadkach z funduszu pomocy postpenitencjarnej mogą także korzystać osoby pokrzywdzone przestępstwem oraz ich rodziny. Oni także składają wniosek do zawodowego kuratora sądowego właściwego według miejsca zamieszkania.

Dużą rolę w pomocy skazanym oraz ich społecznej readaptacji odgrywają organizacje pozarządowe. One także mogą korzystać ze środków finansowych funduszu pomocy postpenitencjarnej. W tym celu powinny złożyć wniosek do Ministra Sprawiedliwości, który po zapoznaniu się z projektem programu podejmuje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania stosownych środków pieniężnych.

Przepisy (art. 164 kkw) dają skazanemu możliwość wyznaczenia okresu przygotowania do zwolnienia oraz opracowanie tzw. programu zwolnieniowego. Czas taki może być wyznaczony w okresie do 6 miesięcy przed końcem kary lub przewidywanym warunkowym zwolnieniem. W czasie tym może być także wyznaczony kurator (lub organizacja pozarządowa), który w porozumieniu ze skazanym określa trudności, jakie może on spotkać w życiu na wolności oraz sposób ich przezwyciężenia. Kurator zapoznaje się z sytuacją życiową skazanego i uzyskuje informację, czy ma gdzie się podziać po opuszczeniu zakładu karnego, czy przyjmie go rodzina, czy ma zapewnioną pracę itp. W praktyce w programie zostaje określone, jaką pomoc osoba przygotowująca się do zwolnienia otrzyma w chwili zwalniania od dyrektora jednostki penitencjarnej, jaką od kuratora sądowego, a jeżeli istnieje taka potrzeba – od odpowiedniej organizacji pozarządowej. Działalność organizacji pozarządowych na tym polu jest bardzo potrzebna. Prowadzą one przede wszystkim noclegownie, hostele, schroniska, w których osoby zwalniane z zakładów karnych lub aresztów śledczych otrzymują nie tylko zakwaterowanie i wyżywienie, ale także zorganizowane poradnictwo, różnego rodzaju terapie oraz pomoc w załatwianiu spraw związanych z życiem codziennym oraz usamodzielnieniem.

POMOC POSTEPNITECJARNA :

Akty prawne regulujące pomoc postpenitencjarną w roku 2012

1. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy

2. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 stycznia 2012 roku w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy

3. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych

4. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

5. Ustawa z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dn. 26 listopada 2004 r., w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy,

Z dniem 1. lipca 2011 r. zaczęło obowiązywać nowe brzmienie art. 43 Kodeksu karnego wykonawczego, który obok dotychczas istniejącego Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej stworzył Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym. Zmiana o tyle istotna, iż w trybie obowiązujących przepisów do dnia 30.06.2011 r., kuratorzy zawodowi w wyjątkowym sytuacjach udzielali pomocy w ramach dotychczas istniejącego Funduszu również osobom pokrzywdzonym przestępstwem i ich rodzinom. W wyniku poczynionych zmian w art. 43 Kodeksu karnego wykonawczego, kurator zawodowy posiada legitymację do udzielania pomocy tylko osobom zwolnionym z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz członkom ich rodzin lub członkom rodzin osób pozbawionych wolności. Osobom pokrzywdzonym przestępstwem i ich rodzinom w ramach stworzonego Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym, pomocy udzielają stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje, z którymi została zawarta umowa na udzielanie takiej pomocy.

pomoc społeczna

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa powyżej, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna obejmuje wsparciem osobę/ rodzinę dopóki cel pracy z nią nie zostanie osiągnięty, pod warunkiem aktywnej współpracy objętych pomocą. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa powyżej, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna obejmuje wsparciem osobę/ rodzinę dopóki cel pracy z nią nie zostanie osiągnięty, pod warunkiem aktywnej współpracy objętych pomocą.

Artykuł 2 – Prawo do życia

1 Prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę. Nikt nie

może być umyślnie pozbawiony życia, wyjąwszy przypadki wykonania

wyroku sądowego skazującego za przestępstwo, za które ustawa

przewiduje taką karę.

2 Pozbawienie życia nie będzie uznane za sprzeczne z tym Artykułem,

jeżeli nastąpi w wyniku bezwzględnego koniecznego użycia siły:

a w obronie jakiejkolwiek osoby przed bezprawną przemocą;

b w celu wykonania zgodnego z prawem zatrzymania lub

uniemożliwienia ucieczki osobie pozbawionej wolności zgodnie z

prawem;

c w działaniach podjętych zgodnie z prawem w celu stłumienia

zamieszek lub powstania.

Artykuł 3 – Zakaz tortur

Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu

traktowaniu albo karaniu.

Artykuł 4 – Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

1 Nikt nie może być trzymany w niewoli lub w poddaństwie.

2 Nikt nie może być zmuszony do świadczenia pracy przymusowej lub

obowiązkowej.

3 W rozumieniu tego Artykułu pojęcie "Pracy przymusowej lub

obowiązkowej" nie obejmuje:

a żadnej pracy, jakiej wymaga się zwykle w ramach wykonywania kary

pozbawienia wolności orzeczonej zgodnie z postanowieniami

Artykułu 5 niniejszej Konwencji lub w okresie warunkowego

zwolnienia;

b żadnej służby o charakterze wojskowym, bądź służby wymaganej

zamiast obowiązkowej służby wojskowej w tych krajach, które uznają

odmowę służby wojskowej ze względu na przekonania;

c żadnych świadczeń wymaganych w stanach nadzwyczajnych lub

klęsk zagrażających życiu lub dobru społeczeństwa;

d żadnej pracy ani świadczeń stanowiących część zwykłych

obowiązków obywatelskich.

Artykuł 5 – Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

1 Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie

może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem następujących przypadków

i w trybie ustalonym przez prawo:

a zgodnie z prawem pozbawienia wolności w wyniku skazania przez

właściwy sąd;

b zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w przypadku

niepodporządkowania się wydanemu zgodnie z prawem orzeczeniu

sądu lub w celu zapewnienia wykonania określonego w ustawie

obowiązku;

c zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu

postawienia przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione

podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą lub jeśli jest to

konieczne w celu zapobieżenia popełnienia takiego czynu lub

uniemożliwienia ucieczki po jego dokonaniu;

d pozbawienia nieletniego wolności na podstawie zgodnego z prawem

orzeczenia w celu ustanowienia nadzoru wychowawczego lub

zgodnego z prawem pozbawienia nieletniego wolności w celu

postawienia go przed właściwym organem;

e zgodnego z prawem pozbawienia wolności osoby w celu

zapobieżenia szerzeniu przez nią choroby zakaźnej, osoby

umysłowo chorej, alkoholika, narkomana lub włóczęgi;

f zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania osoby w celu

zapobieżenia jej nielegalnemu wkroczeniu na terytorium państwa lub

osoby, przeciwko której toczy się postępowanie o wydalenie lub

ekstradycję.

2 Każdy, kto został zatrzymany, powinien zostać niezwłocznie i w

zrozumiałym dla niego języku poinformowany o przyczynach

zatrzymania i o stawianych mu zarzutach.

3 Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z postanowieniami ustępu 1

lit c) niniejszego Artykułu powinien zostać niezwłocznie postawiony

przed sędzią lub innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do

wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w rozsądnym

terminie albo zwolniony na czas postępowania. Zwolnienie może zostać

uzależnione od udzielenia gwarancji zapewniających stawienie się na

rozprawę.

4 Każdy, kto został pozbawiony wolności przez zatrzymanie lub

aresztowanie, ma prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia

bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności i zarządzenia

zwolnienia, jeżeli pozbawienie wolności jest niezgodne z prawem.

5 Każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego Artykułu

zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania.

Artykuł 6 – Prawo do rzetelnego procesu sądowego

1 Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego

sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd

ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o

charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w

wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed

sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z

całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z

uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w

społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich

lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w

okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za

bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę

interesom wymiaru sprawiedliwości.

2 Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się

za niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.

3 Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej

prawo do:

a niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla

niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko

niemu oskarżeniu;

b posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania

obrony;

c bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie

obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie

kosztów obrony, do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy

wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru

sprawiedliwości;

d przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków

oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony

na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;

e korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie

mówi językiem używanym w sądzie.

Artykuł 7 – Zakaz karania bez podstawy prawnej

1 Nikt nie może być uznany za winnego popełnienia czynu polegającego

na działaniu lub zaniechaniu działania, którego według prawa

wewnętrznego lub międzynarodowego nie stanowił czynu zagrożonego

karą w czasie jego popełnienia. Nie będzie również wymierzona kara

surowsza od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn

zagrożony karą został popełniony.

2 Niniejszy Artykuł nie stanowi przeszkody w sądzeniu i karaniu osoby

winnej działania lub zaniechania, które w czasie popełnienia stanowiły

czyn zagrożony karą według ogólnych zasad uznanych przez narody

cywilizowane.

Artykuł 8 – Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

1 Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i

rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2 Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego

prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i

koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na

bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt

gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom,

ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.

Artykuł 9 – Wolność myśli, sumienia i wyznania

1 Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to

obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność

uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub

prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu,

nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.

2 Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać

jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i

konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy

bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i

moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.

Artykuł 10 – Wolność wyrażania opinii

1 Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje

wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania

informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na

granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do

poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych,

telewizyjnych lub kinematograficznych.

2 Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i

odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym,

warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez

ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie

bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub

bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia

zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i

moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze

względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na

zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.

Artykuł 11 – Wolność zgromadzeń i stowarzyszania się

1 Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzenia się oraz

do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia

związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich

interesów.

2 Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te,

które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie

demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub

publicznego, odmowę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę

zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Niniejszy

przepis nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem

ograniczeń korzystania z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji

lub administracji państwowej.

Kurator dla dorosłych realizuje czynności związane z przygotowaniem skazanego do życia po zwolnieniu z zakładu karnego niezwłocznie po otrzymaniu decyzji komisji penitencjarnej lub orzeczenia sądu penitencjarnego. W tym celu sporządza, we współdziałaniu ze skazanym, program wolnościowy. Program ten opiera się na analizie akt penitencjarnych i akt sprawy karnej oraz rozpoznaniu sytuacji rodzinnej i środowiskowej skazanego. Następnie kurator, często poprzez kontakt osobisty, przygotowuje środowisko rodzinne powrotu skazanego. W tym celu współorganizuje pomoc postpenitencjarną poprzez rozpoznanie potrzeb skazanego i jego rodziny oraz kształtowanie umiejętności zwalnianego do samodzielnego rozwiązywania trudności życiowych. Czynności prowadzone przez kuratora opierają się wówczas na współdziałaniu ze skazanym i służbą penitencjarną zakładów karnych, organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz innymi podmiotami, których celem działania jest pomoc w społecznej readaptacji skazanych. Kurator zawodowy dla dorosłych uczestniczy ponadto w posiedzeniach sądu penitencjarnego, dotyczących spraw osób znajdujących się pod dozorem i prowadzi na bieżąco dokumentację pracy ze skazanym. Przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu, szczególnie warunkowym, nie jest przeznaczone do sprawdzania zachowania skazanego w zakładzie karnym, ale do załatwienia spraw

sprzyjających adaptacji społecznej skazanego. Jeśli skazany ma odpowiednie warunki przyszłej adaptacji (mieszkanie, środowisko, rodzina, praca itd.), długi program wolnościowy i wyznaczenie okresu przygotowawczego jest zbędne, a sprowadza się do decyzji co do terminu zwolnienia z odbywania kary.

Program wolnościowy spełnia bardzo ważna rolę dla dalszej resocjalizacji osoby zwalnianej. Obejmuje on tak istotne działania jak: doradztwo pedagogiczne w sprawach rodzinnych i socjalno – bytowych, bieżącą pomoc w rozwiązywaniu problemów osobistych więźniów, analizowanie przewidywanych trudności adaptacyjnych i pomoc prawną. W celu jego realizacji konieczna jest stała współpraca kuratorów sądowych z jednostkami penitencjarnymi. Przybrała ona formę zinstytucjonalizowaną w postaci powołania tzw. kuratorów penitencjarnych. Przejmują oni więźniów skierowanych np. do warunkowego przedterminowego zwolnienia już na terenie zakładu karnego wprost spod opieki wychowawców. Mogą rozpocząć pracę środowiskową i adaptacyjną ze skazanym .Kuratorem penitencjarnym jest sądowy kurator zawodowy delegowany przez Prezesa Sądu Okręgowego do pracy z więźniami wymagającymi społecznej readaptacji przed zwolnieniem z jednostki penitencjarnej w której kurator ten pełni swe obowiązki. jeszcze na terenie jednostki. Już wtedy mogą pomóc mu w załatwieniu problemów czekających go na wolności. Jeżeli skazany pochodzi z terenu innego sądu rejonowego, kuratorzy penitencjarni kontaktują się z tamtejszą służbą kuratorską i przekazują niezbędne informację oraz zalecenia co do dalszej pracy ze zwolnionym. Ważna rola kuratora penitencjarnego zawiera się w pełnieniu przez niego funkcji mediatora w razie nieporozumień między skazanymi a członkami ich rodzin, w nawiązaniu zerwanych więzi małżeńskich i rodzicielskich. Kuratorzy penitencjarni mają możliwość stałego, codziennego kontaktowania się ze skazanymi i wychowawcami w sprawach m.in. trudnej sytuacji rodzinnej skazanych, przepustek, przerw w karze i warunkowych przedterminowych zwolnień.