ROA zależy zarówno od wzrostu zysku jednostkowego, jak i od wielkości sprzedaży przypadającej na jednostkę zaangażowanych aktywów

Dodatnia marża brutto inaczej marża pokrycia stopnia pierwszego (M_b) stanowi warunek konieczny lecz niewystarczający wygenerowania dodatniego WF.

M_bw = S – K_z

gdzie:

M_bw- marża brutto wyrażona wartościowo

S – wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

K_z – koszty zmienne

M_b = ( M_bw / S ) * 100%

Mb - marża brutto wyrażona w %

SKORYGOWANA MARŻA POKRYCIA

-Pomiar stopnia zabezpieczenia przed ryzykiem utraty dochodowości

M_sbw = S_s – K_z

gdzie:

M_sbw- skorygowana marża brutto wyrażona wartościowo

Ss- wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, PPO, PF

RYZYKO OPERACYJNE A DŹWIGNIA OPERACYJNA

Im większy jest udział kosztów stałych w kosztach całkowitych, tym większe jest ryzyko operacyjne

Wysoki

poziom kosztów

stałych

Istotny czynnik Osiągnięcie dużego

kształtujący potencjału

pozycję wytwórczego

konkurencyjną na

rynku

Przy pełnym Podwyższenie

wykorzystaniu zdolności do

mocy produkcyjnych generowania

obniżenie zysku

jednostkowego

kosztu wytworzenia

PRÓG RENTOWNOŚCI

Minimalny poziom sprzedaży,

niezbędny do pokrycia kosztów

całkowitych, rozumianych jako

suma kosztów działalności operacyjnej,

PKO oraz KF, z wyjątkiem kosztów

obsługi długu, powyżej którego

przedsiębiorstwo osiąga lub pomnaża

zyski

Zrównanie przychodów z kosztami oznacza, że przedsiębiorstwo wprawdzie nie osiąga zysku, ale też nie ponosi straty.

Poniżej progu rentowności produkcja i sprzedaż WG są nieopłacalne z powodu straty, natomiast po jego przekroczeniu każde zwiększenie sprzedaży zapewnia przedsiębiorstwu zysk.

BEP_w= próg rentowności wyrażony wartościowo dla produkcji jednoasortymentowej,

K_s- koszty sprzedaży

K_zj- koszt zmienny jednostkowy

C_j- cena jednostkowa sprzedaży

Próg rentowności wyrażony wartościowo oznacza wartość przychodów ze sprzedaży pokrywającą koszty całkowite.

Ilościowy próg rentowności

BEP_i – próg rentowności wyrażony ilościowo

Ilościowy próg rentowności wyraża liczbę jednostek sprzedaży, niezbędnych do wygenerowania zysku w celu pokrycia poniesionych kosztów stałych i zmiennych, przy założeniu, że cała produkcja jest zbywana na bieżąco, nie występują zapasy, a ceny wyrobów są jednakowe w całym analizowanym okresie i niezależnie od wielkości sprzedaży.

Poziom jednostkowych kosztów stałych i zmiennych jest stały.

USTALANIE PROGU RENTOWNOŚCI DLA PRODUKCJI WIELOASORTYMENTOWEJ

gdzie:

BEP _iao – próg rent. Produkcji wieloasortymentowej wyrażony ilościowo

i – rodzaj produktu w asortymencie

U_i% - udział procentowy i-tego rodzaju produktu w sprzedaży ogółem

C_ji- jednostkowa cena sprzedaży i-tego rodzaju produktu

K_zji- jednostkowy koszt zmienny i-tego produktu

Obliczenie poziomu sprzedaży czy ceny, przy którym przedsiębiorstwo osiąga oczekiwany skorygowany zysk z działalności operacyjnej za pomocą progu rentowności:

MS_i – minimalna sprzedaż wyrażona ilościowo

W _soper – planowany skorygowany wynik z działalności operacyjnej

C_p – cena progowa (minimalna)

Przykład.

W podmiocie występują problemy ze zbytem wyrobu X, narastają trudne do upłynnienia zapasy. Podjęto decyzję obniżenia ceny sprzedaży o około 7 % czyli 10 zł za 1 szt. Akcja promocyjna ma przyczynić się do wypracowania zaplanowanego zysku z działal. Operacyjnej w wysokości 5000 zł za miesiąc.

Przyjęto:

koszty stałe przedsiębiorstwa = 6928 zł/msc

jednostkowy koszt zmienny = 130 zł /szt

cena sprzedaży = 144 zł / szt

Przykład.

Tabela. Wybrane narzędzia pomiaru ryzyka operacyjnego (w zł)

Pozycja	I	II	III	IV
Przychody ogółem	1.691.281,6	1.702.789	1.728.719,7	1.833.220,9
Koszty zmienne	1.547.497	1.552.193	1.567.532	1.612.941,4
Koszty stałe	93.116,8	93.116,8	85.144,4	135.000
Koszty całkowite	1.640.613,8	1.645.309,8	1.652.676,4	1.747.941,4
Skorygowany wynik z dział. operacyjnej	50.667,8	57.479,2	76.043,3	85.279,5
	5,68	5,65	5,15	7,72
DOL	2,84	2,62	2,12	2,58
BEP	1.095.296,2	1.052.871,7	913.164	1.123.503,6

Wzrost progu rentowności jest zjawiskiem negatywnym → ryzyko operacyjne wzrasta !!!

MARGINES BEZPIECZEŃSTWA

Wskazuje o ile może obniżyć się sprzedaż, zanim przedsiębiorstwo zacznie ponosić stratę.
Im wyższy margines bezpieczeństwa tym niższe ryzyko zdolności dochodowej.

gdzie:

WM_b- margines bezpieczeństwa wyrażony w %

S- przychody w punkcie krytycznym

Wykorzystując 9polową macierz oceny ryzyka zdolności dochodowej przedsiębiorstwa-na której aktualna pozycja podmiotu sprowadza się do trzech kategorii oceny:

słaba, raczej przeciętna i stosunkowo mocna,

a dynamika zmian charakteryzowana jest przez : duże ryzyko spadku, względnie stały poziom i potencjalny wzrost pozycji - można otrzymać następującą klasyfikację oceny ryzyka zdolności dochodowej:

Lp	….	….	Lp	Ryzyko straty dochodowości
			1,1	Najwyższy stopień ryzyka
			1,2	Bardzo wysokie w granicach utraty zdolności dochodowej
			1,3	Bardzo wysokie w granicach utraty zdolności dochodowej
			2,1	Wysokie bez widocznych oznak poprawy sytuacji
			2,2	Wysokie-możliwy poważny spadek zdolności dochodowej
			2,3	Wysokie- w granicach utraty zdolności dochodowej
			2,4	Stosunkowo wysokie-obserwowane symptomy wzrostu dochodowości
			2,5	Stosunkowo wysokie- bez widocznych oznak zmiany dochodowości
			3,1	Podwyższone-obserwowana tendencja wzrostu dochodowości
			3,2	Podwyższone-obserwowane symptomy wzrostu dochodowości
			3,3	Podwyższone- obserwowana wyraźna tendencja wzrostu dochodowości
			3,4	Podwyższone- brak sygnałów świadczących o wzroście dochodowości
			3,5	Podwyższone – obserwowane symptomy spadku dochodowości
			3,6	Podwyższone – możliwy poważny spadek zdolności dochodowej
			3,7	Podwyższone – możliwy spadek zdolności dochodowej
			3,8	Podwyższone – obserwowane silne tendencje spadku dochodowości
			4,1	Umiarkowane- -potencjalny wzrost dochodowości
			4,2	Umiarkowane- obserwowane symptomy wzrostu dochodowości
			4,3	Umiarkowane -raczej stabilny poziom dochodowości
			4,4	Umiarkowane- raczej stabilny poziom dochodowości
			4,5	Umiarkowane- obserwowane symptomy spadku dochodowości
			4,6	Umiarkowane- stabilny poziom dochodowości
			5,1	Niskie – obserwowany potencjalny wzrost dochodowości
			5,2	Niskie – wysoki stabilny poziom dochodowości
			5,3	Najwyższy stopień ryzyka

pozycja	IV kw T1	I kw T2	II kw T2	III kw T2	IV kw T2
Przychody ogółem	132.935.658,2	33.186.268,2	65.343.839,7	94.149.318,6	114.950.499,1
Koszty zmienne	89.399.513,6	22.344.195	43.940.094,7	65.174.241,7	80.001.301,6
Udział kosztów zmiennych (%)	67,3	67,33	67,24	69,2	69,6
Marża brutto	43.536.144,57	10.842.073,2	21.403.744,9	28.975.076,9	34.949.197,5
Koszty stałe	36.365.011,7	8.459.220,6	17.828.322,3	26.335.598,4	34.412.088,7
Podst. próg rentowności	110.197.005,1	25.634.001,8	54.025.219	84.953.543,1	114.706.962,4
Margines bezpieczeństwa dział. Podst. %	17,1	22,8	17,3	9,8	0,21
Saldo pozostałej dział. operacyjnej	921.732,7	-220.955,3	-574.834,9	-734.694,6	-7.763.376,6
Saldo działalności finansowej	-972.428	673.042,4	-821.026,2	1.401.205,1	-1.570.821,1
Próg rentowności ogółem	111.969.556,5	24.589.658,1	5.890.944,9	88.531.581,8	141.665.804,4
Margines bezpieczeństwa ogółem %	15,8	25,5	10,3	5,9	-23,2

Ocena uzyskanych wyników

okres	I kw T2	II kw T2	III kw T2	IV kw T2
Ocena ryzyka	NISKIE obserwowany wzrost dochodowości	PODWYŻSZONE możliwy spadek zdolności dochodowej	WYSOKIE możliwy poważny spadek zdolności dochodowej	WYSOKIE możliwy poważny spadek zdolności dochodowej