Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat 80.
Cyborg-organizm cybernetyczny, hybryda maszyny i organizmu, wytwór rzeczywistości społecznej i fikcji. Reczywistość społeczna to nasz najważniejszy wytwór polityczny, fikcja zmieniająca świat. Stworzenie „doświadczenia kobiecego” przez ruchy kobiece to fikcja i fakt podstawowego politycznego rodzaju. Cyborg jako wytwór fikcji i przeżywanego doświadczenia, zmienia to co jest uznawana za doświadczenia kobiet pod koniec XX wieku.
Cyborgi występują w science fiction i w medycynie. Cyborgi są nieobecne w historii seksualności, jednak są w bliskiej relacji z władzą. Brak tu organicznej reprodukcji. Nowoczesna wojna to orgia cyborgów- C3I dowodzenie-kontrola-komunikacja-wywiad.
Pod koniec XX wieku każdy jest cyborgiem- skondensowanym obrazem wyobraźni i rzeczywistości materialnej- te dwa ośrodki kształtują zmiany historyczne. Haraway chce rozwoju kultury i rozwoju feminizmu socjalistycznego w sposób nienaturalistyczny i postmodernistyczny, nawiązując utopii świata wyobrażonego bez płci. Cyborg-spoza historii zbawienia, nie oznacza czasu w edypalnym kalendarzu.
Cyborg- twór w świecie postpłciowym, nie biseksualny, wymyka się całości organicznej. Cyborg ucieka od jedności, narracji o pierwotnej jedności widocznej w psychoanalizie i marksizmie. Nie identyfikuje się z naturą w zachodnim sensie. Jest za to związany ze stronniczością, ironią, intymnością i perwersją, nie posiada niewinności, jest w opozycji, jest utopijny. Nie jest ukształtowany według podziału na sferę publiczną i prywatną, definiuje technologiczną polis jako opartą na rewolucji w stosunkach społecznych- w oikos, sfery domowej. Cyborg nie potrzebuje organicznej rodziny, nie chcę holizmu ale potrzebują połączeń, chcą się jednoczyć ale bez partii przywódczej. Są tworami militaryzmu i patriarchalnego kapitalizmu a także socjalizmu państwowego.
Już zawaliła się istniejąca w nauce granica oddzielająca człowieka od zwierzęcia, następnym nieszczelnym podziałem wydaje się oddzielenie organizmu zwierzęco - ludzkiego i maszyny. Trzecią granicą, która zatraciła swoją wyrazistość jest rozróżnienie fizyczny - niefizyczny, związane z erą komputerów i wirtualizacji, dziś maszyny są niemal niewidzialne i wszechobecne a także mobilne. Poza tym maszyny późnego XX wieku zatarły granice między naturalnością a sztucznością, umysłem i ciałem czyli najogólniej między organizmami i maszynami. Maszyny stały się żywe a my bezwładni. Mit o cyborgu obala mnogość organicznych całości i udowadnia, że to co naturalne okazuje się wątpliwe. Dotyczy przekroczonych granic, niebezpieczeństwa jakie wiąże się możliwościami odkrytymi przez ludzi w politycznym działaniu. W świecie cyborgów może chodzić o kontrolę nad planetą, zagarnięcie kobiecych ciał w męskich działaniach wojennych. Cyborgi mogą też wykluczać obawę ludzi przed trwale cząstkową tożsamością, sprzecznymi punktami widzenia, a także przed pokrewieństwem z maszynami i zwierzętami.
Pęknięte tożsamości:
Feminizm- w zależności od osób może mieć nieco inne znaczenia. Tożsamości- sprzeczne, cząstkowe, strategiczne. Płeć, rasa, klasa społeczna nie są gwarancją jedności człowieka. Nie ma czynnika, który naturalnie łączyłby wszystkie kobiety. Brak stanu bycia kobietą. Płeć, rasa i klasa społeczna są tworem patriarchatu, kolonializmu, rasizmu i kapitalizmu. Obecnie tożsamość polityczna przeżywa kryzys. Chela Sandoval opracowała model tożsamości politycznej w odpowiedzi na formowanie się głosu politycznego kolorowych kobiet i nazwała go świadomością opozycyjną. Kolorowe kobiety to przykład negacji. Dzięki temu Sandoval wyraża to, że kobieta np. Meksykanka nie przynależała do żadnej grupy, nawet do grupy kobiet. Krótko mówiąc pewne grupy odrzucały wszystkich, którzy do niej nie należeli a także kobiety. Reprezentantką kobiet była kobieta rasy białej, wykwalifikowana zawodowo, z klasy średniej.
Najważniejszy wytwór Zachodu- mężczyzna, twórca historii. Pomysł Sandoval może być propozycją dla feministek w ramach dyskursu antykolonialnego rozkładającego Zachód i właśnie jego wytwór. Potrzeba nam dziś jedności by walczyć z dominacją w obszarze płci, rasy, seksualności. Jest to możliwe.
Feministki socjalistyczne i marksistowskie rozszerzyły kategorię pracy o to co wypracowały kobiety, nawet jeśli o chodzi o bycie matkami czy zajmowanie się gospodarstwem domowym- czyli reprodukcję czy socjalistyczno-feministycznym sensie. W feminizmie socjalistycznym jedność można osiągnąć. Trzeba budować jedność a nie ją naturalizować.
Feminizm radykalny- MacKinnon- karykatura zachodnich teorii o działaniu będącym podstawą tożsamości. Efekt to teoria doświadczenia i kobiecej tożsamości, które kończą wszelkie stanowiska rewolucyjne. Kobiety są zjednoczone . Feminizm według niej w przeciwieństwie do marksizmu, skupia uwagę na strukturę płci, konstytucję męskiego podmiotu i seksualne przywłaszczenie kobiet. Praktyka feministyczna tworzy samowiedzę kogoś kto nie istnieje. Kobieta nie istnieje jako podmiot bo jest produktem seksualnego zawłaszczenia, może być jedynie produktem męskiego pożądania.
To wydaje się ważne:
feminizm socjalistyczny, struktura: klasa//praca zarobkowa//alienacja. Praca, przez analogię reprodukcja, przez rozszerzenie płeć, przez dodanie rasa
Feminizm radykalny, struktura: płciowość(gender)//seksualne zawłaszczenie// urzeczowienie. Płeć, przez analogię praca, przez rozszerzenie reprodukcja, przez dodanie rada.
Informatyka dominacji
Obecnie przechodzimy od społeczeństwa organicznego i industrialnego do polimorficznego systemu informatycznego, wcześniej żyliśmy wciąż pracując teraz wciąż się bawimy. Powstały nowe dychotomie, przeszliśmy od informatyki dominacji. Wszystko-w tym ludzie będzie/musi znajdować się w pewnym systemie, nic nie jest święte czy unikalne, wszystko może być połączone z czymś innym w odpowiednich warunkach. Ważna jest komunikacja, to co może ją zniszczyc to stres.
Cyborg to podmiot przemontowany, zdemontowany, postmodernistyczny, społeczny i jednostkowy który musi być kodowany przez feministki. Relacje kobiet są kierowane przez technologie komunikacyjne i biotechnologie. Nauka i technologia mogą narzucać znaczenia. Dziś poszukuje się wspólnego języka bez oporu przed kontrolą z zewnątrz a heterogeniczność może być zdemontowana, wymieniona. Chce się przełożyć świat na problem kodowania co odzwierciedla stosowanie systemów cybernetycznych do technologii komunikacyjnej. Wszystko tu opiera się na teorii języka i kontroli, trzeba określić jak przepływa informacja, która umożliwia przekład i nieograniczoną władzę instrumentalną- zwaną skuteczną komunikacją. Stres może zakłócić komunikację tzn. zakłócić tę władzę i załamać system. Technologia ta opiera się na C3I tzn. dowodzeniu-kontroli-komunikacji i wywiadzie. Przekład świata w biologii odzwierciedla genetyka molekularna, ekologia, socjobiologiczna teoria rewolucji. Technologia nawet w powierzchownym sensie wpłynęła na strukturę świata.Od elektroniki zależą np. korporacje, procesy polityczne czy religijna ewangelizacja.Mikroelektronika jest techniczną podstawą dla symulakrów-kopii bez oryginałów. To ona jest odpowiedzialna za nowe dychotomie, np. zmiany pracy w robotykę.
W biologii i nauce o komunikowaniu zanikły granice między maszyną a organizmem.
Ekonomia chałupnictwa
Oznacza, że wiele kobiet w Krajach Trzeciego Świata jest siłą roboczą dla przemysłu elektronicznego. Obejmuje to też reprodukcję, seksualność, kulturę, konsumpcję, produkcję. W sferze prywatnej kobiety są związku heteroseksualnym z jednym partnerem, negocjowanie opieki na dziećmi, oddalenie od wspólnoty, samotność i słabość na polu ekonomii ze względu na starzenie się.
Praca stała się według Gordona sfeminizowana co ogólnie oznacza bycie podatnym na montaż i demontaż, zranienie, bycie rezerwą siły roboczej, poddanie reżimowi czasu pracy, ogólne wykorzystanie.Przedsiębiorstwo, dom i rynek stały się jednością. Jest to też struktura organizacyjna kapitalistycznego świata powstała się dzięki nowym technologiom. Kobiety stają się często jedynym źródłem utrzymania rodziny.
Robotyka i technologia zabierają miejsca pracy dla mężczyzn w krajach rozwiniętych a co dopiero Trzeciego świata.
Nowe technologie wpłynęły na seksualność- seksualność jest blisko instrumentalizmu, ciało daje prywatną satysfakcję, jest maszyną. Nowe technologie grożą dwudzielną strukturą społeczeństwa, gdzie ludzie kolorowi przede wszystkim byliby przydzieleni do pracy w domu, analfabetyzmu.
Kobiety w układzie scalonym
tu proponuję przeczytać stronę 75 z tekstu.
Krótko mówiąc informatyka dominacji stwarza poczucie zagrożenia i je pogłębia, prowadzi do kulturowej degradacji z upadkiem sieci zabezpieczeń dla potrzebujących.
6.Cyborgi-mit politycznej tożsamości
Pisanie jest dla cyborgów technologią, polityka cyborgów to walka o język o brak doskonałej komunikacji, przeciw kodowi, dogmatowi fallogocentryzmu. Polityka cyborgów chce nieuprawnionych połączeń maszyn i zwierząt,. Dziś jesteśmy cyborgami, chimerami, hybrydami, mozaikami, brak jest podziału na maszynę i organizm. Jest to dla nas straszne i fascynujące.
Galatea i androidy
Dziś odbywa się kolonizacja ciała przez maszyny i protezy. Jesteśmy z nich dumni bo stanowią wg
O'Neila przedłużenie naszych narcystycznych Ja, wykreowaliśmy je dla nas samych, są naszym
powiększeniem i wzmocnieniem. Wciąż poprawiamy nasze zmysły, wypełniamy nasze ubytki i
uzależniamy się od maszyn. Niepokój w tym wypadku jest zagłuszany przez chęć doskonalenia się.
Protezy są niewidoczne i ukryte w organizmach-chronią życie. Proteza dawniej zewnętrzna teraz
wkroczyła w wnętrze, została przekroczona granica- brak fizycznego dystansu. Maszyny wiedzą o
naszym ciele więcej niż my jesteśmy w stanie dostrzec gołym okiem.
Te technologie stały się też medium dla sztuki, który zajmuje się naszymi obawami i nadziejami.
Przykład to twórczość Stellarca. Tutaj ciało jest już innego niż pojmowane tradycyjnie. Stellarcindywidualność
osoby nie jest najważniejsza, dzięki komunikacji z innymi ciałami w wirtualnej
strukturze ma nową siłę. Nie chce pozostawać przy niedoskonałym ciele organicznym. Internet jest
dla niego zewnętrznym systemem nerwowym łączącym ciała będące węzłami i ogniwami.
Stellarc chce by ciało było kompatybilne- poszerzenie zakresu odczuwania i działania. Ważne jest
to co dzieje się między ciałami. Zwielokrotniona osobowość staje się tu zaletą.
Gdy zaniknie opozycja między sztucznym a naturalnym wg Donny Harway zanikną też inne
opozycje jak: prawda/fałsz, natura/kultura, męskie/żeńskie itd. na których oparty jest
homocentryczny świat.
Człowiek od zawsze chciał stworzyć istotę lub maszynę, która mogłaby dzięki umiejętnościom czy
wyglądowi zastąpić człowieka.Np. Mit o Pigmalionie. Król Cypru wyrzeźbił piękną kobietę,
zakochał się w niej. Afrodyta widząc jego cierpienie zamieniła posąg w kobietę Galateę. Było to
typowe dla tradycji animistycznych starożytnych Greków. Bogowie dawali pierwiastek życia
pięknym zewnętrznym formom. Grecy dali tez początek tradycji mechanicznego budowania
ludzkiego ciała. W średniowieczu animistyczna tradycja znalazła odbicie w alchemii i magii np.
tworzenie homunkulusa- by go stworzyć potrzebny był mocz, sperma i krew jako przenoszące
materiał duchowy( formuła opracowana przez Paracelsusa). Homunkulus mógł być też
wykorzystywany w czarach na czyjąś szkodę-tu przypominał golema.
Golem- legenda może mieć źródło w postaci Adama sstworzonego z ziemi i do niej powracającego.
W średniowieczu tworzenie golema wiązało się z magią.Potem golem był sługą czlowieka, który
jeśli wymknąłby się spod kontroli może być niebezpieczny. Stworzony z gliny. Golem rozumiał co
się do niego mówiło ale sam nie mówił, u polskich Żydów służył w domu ale z niego nie
wychodził. Rósł z każdym dniem, gdy mógł być niebezpieczny zmazywano napis z jego czoła i
rozsypywał się.
Manekin i lalki to rozrywka dla dorosłych czasami obiekt fetyszu seksualnego. Milczące służą i nie
chcą wynagrodzenia- martwe ale nie martwe ciało. Czasami ludzie upodabniają się do manekinów
czy posągów np. żywe posągi widywane w wielkich miastach lub do lalek dla dzieci, jest to
ożywienie pewnego wizerunku,który może być powielany. Wiąże się to też z uprzedmiotowieniem
samego siebie. Może mieć to związek z heretycką fantazją o wejściu w świat nieorganiczny,
martwy.
W Europie tradycja budowania ludzkich automatów jest długa. Wiek XIII- automaty mechaniczne,
dekorowanie zegarów ruchomymi figurami. Wiek XVI i XVII – automaty z użyciem wody.
Potem automaty sprężynowe. Kartezjusz posiadał automat Francine- mechaniczną lalkę.Był pod
wpływem mechaniki swoich czasów. Potem była maszyna parowa, urządzenia elektryczne.
Następnie chciano zastąpić człowieka tylko w pewnych czynnościach bez naśladowania wyglądu.
Zwrot nastąpił wraz z wynalezieniem komputera. W tym czasie maszyny miały naśladować
człowieka pod względem intelektualnym ( sztuczna inteligencja).
Cyborg to hybryda, człowieko-maszyna. Wg Dawida Tomasa są dwa rodzaje cyborgów:
– ludzkie ciało naturalne lub uzyskane dzięki inżynierii genetycznej ale z mechanicznymi lub
elektrycznymi implantami/protezy.Maszyna w człowieku.
– Forma nieorganiczna ale ludzkim umysłem, a raczej komputerowy przetworzony zapis
ludzkiej świadomości w ciele maszyny. Człowiek w maszynie.
Robot i android ( żeński gynoid) to formy pozaludzkie. Choć mogą wyglądać jak ludzie są sztuczne
jak roboty lub są efektami inżynierii genetycznej.Nie ma tu połączenia organicznego z
nieorganicznym.
Zwolennicy cyber-nieśmiertelności chcą utrwalić ludzki umysł, który jest tu zapisem elekrtycznych
impulsów, które mogą być przetworzone na język cyfrowy. Problemy pojawiają się na etapie
planów bo jak niektórzy przypominają ludzki umysł zawiera też fałszywie wykreowane
wspomnienia, czy to co jest w nieświadomości i tylko w odpowiedniej sytuacji może być
wykorzystane.
Cyber- zmartwychwstanie- zniszczone ciało, umysł czeka na nowe ciało w przestrzeni wirtualnej.
Widoczny jest tu podział na ciało i duszę. Ciało to pojemnik, dusza to sedno-zapis, cyber-dusza, jak
zapis cyfrowy.
To nasza wyobraźnia kształtuje obrazy androidów itd. Już Empedokles wierzył, że wyobraźnia
matki może wpłynąć na płód. Wszystkie inne rzeczy niż wpływ partnera spowodują, że matka
urodzi potwora. Monstrum mogło być przede wszystkim wytworem sztuki, na którą patrzyla matka.
Pomysły Empedoklesa zostały odrzucone dopiero w XIX wieku przez medycynę. Dziś wyobraźnia
działa jedynie w kulturze. Anomalie są analizowane przez medycynę. Chcemy od natury czystości
formy ale wciąż chcemy widywać niezwykłości co ma odbicie w sztuce, która otwiera się na to co
może dopiero zaistnieć. Obecnie stworzone przez sztukę istoty są tak mocno „zmieszane”, że nie
można wykryć od czego pochodzą. Dawniej monstra miały ostrzegać i pokazywać. Monstrualne
ciało jest rodzajem autorefleksji i autokomentarza. Monstrum stanowią gatunki, których nie
możemy rozpoznać jako własnych, nie mają imion i miejsc. Jednak dziś dostrzegliśmy monstrum i
zaczynamy je „normalizować”. Dla Derridy przyszłość jest monstrualne- przeraża i zaskakuje. Jest
według jutro i przyszłość- ta jest zaskakującą wielką niewiadomą. Cyborgi itd. należą do
przyszłości.
Kultura siebie
W drugim wieku narosła nieufność do przyjemności seksualnej co wyrażali filozofowie i medycy w refleksji moralnej, a z ich przekazów czerpali autorzy chrześcijańscy. Jednak moraliści nigdy nie skierowali się bezpośrednio do władzy np. politycznej o interwencję w sprawie nakazu większej cnotliwości, ponieważ w większej mierze kierowali swoje myśli do osób chcących „żyć inaczej” niż ogół. Moraliści nie dążyli do waloryzacji wstrzemięźliwości seksualnej przez zakazanie określonych rzeczy a do ustanowienia podmiotu tych aktów- chodziło im o troskę o samych siebie, rozwagę i rozumne zachowanie pozwalające samodzielnie kontrolować swoje życie seksualne.
W epoce cesarstwa nastąpił rozwój indywidualizmu. Trzeba rozróżnić jednak jego 3 rodzaje:
postawa indywidualistyczna określana względem tego jaką wartość ma jednostka względem grupy przez swoją odrębność, i jaką ma dzięki temu wolność
wartość życia prywatnego, rodzinnego, waga jaką do tego się przywiązuje
intensywność relacji z samym sobą, to co sprawia że uznajemy się siebie za przedmioty poznania i możemy się doskonalić
Postawy te mogą się łączyć ale nie muszą. Dlatego nie można łączyć indywidualizmu z wstrzemięźliwością, ponieważ ma on różne oblicza w wówczas sądzono, że jeden jego aspekt czyli skupienie na sobie pozwoli na cnotę, byłoby to możliwie dzięki osłabieniu władzy politycznej. Zaprzecza jednak temu na przykład postawa stoików, którzy najbardziej stawiali na wstrzemięźliwości ponieważ oni podkreślali swoje obowiązki wobec wspólnoty nie tylko wobec siebie jako jednostki. Nie można uznać wymogów wstrzemięźliwości seksualnej w epoce cesarstwa za owoc rosnącego indywidualizmu. Określa je raczej fenomen długiego trwania, są one częścią „kultury Siebie”
Kulturę Siebie określa fakt, że sztukę życia zdominowała tu troska o siebie, praca na sobą- ta był już od dawna obecna w myśli greckich filozofów. Optuje za tym Sokrates, Ksenofont.
Troska o siebie stała jakby nakazem, określiła styl życia, relacje społeczne, pozwoliła na pewien sposób poznania i wypracowanie pewnej wiedzy. Te dwa pierwsze wieki były jakby złotym czasem rozwoju tej kultury jednak tylko w niektorych kręgach gdzie sztuka życia była rozumiana i mogła realnie istnieć.
By dbać o siebie trzeba pielęgnować duszę za pomocą rozumu, podobnie jak troszczymy się o inne części ciała. Epikurejczycy uważali, że należy dbać o siebie/ rozum w każdym wieku, nigdy nie jest za późno. Seneka też nawoływał do pracy nad sobą nawet kosztem innych zajęć. Według Epikteta troska o siebie odróżnia nas od zwierząt bo one nie muszę się o siebie troszczyć ani my o nie.Trzeba się o siebie troszczyć ponieważ to wola Boga, mamy rozum i możemy nim zarządzać, troska o siebie nie czyni nas gorszymi a pozwala na wykorzystaniu naturalnych możliwości w odowiednim momencie. Zeus dał człowiekowi naturę wolną i rozumną/wolną bo rozumną. Troska daje nam wolność.
Wszyscy ludzie, nie tylko filozofowie, muszą dbać o siebie. Trzeba znaleźć odpowiedni czas by poświęcić sobie czas- jestt to jeden z problemów kultury siebie. Na ten czas powinny się składać: ćwiczenia fizyczne, reżim zdrowotny, medytacje, czytanie a także według Marka Aureliusza komunikacja z innymi ludźmi. Aktywność nakierowana na siebie prowadziła wobec tego do praktyki społecznej, np. tworzone struktury typu wspólnota pitagorejska,epikurejczycy, gdzie bardziej „zaawansowani” kierowali i pomagali innym. Epiktet prowadził z kolei szkołę. Oznacza, to że inni ludzie mogli wspierać człowieka w trosce o siebie. Troska o siebie może wzmacniać relacje z innymi ludźmi.
Nie można troski o siebie oddzielić od medycyny w myśli greckiej. Stosowano ten sam typ analizy teoretycznej w przypadku chorób duszy i ciała, można je leczyć tymi samymi zabiegami.Metafory medyczne określały to co można zrobić z duszą. Leczono dusze, namiętności i błędy.
Ma to związek z tym, że coś co niepokoiło ciało, psuło je miało wpływ też na duszę. Połączenie refleksji medycy i filozofii owocuje tym, że należy zdawać sobie sprawę ze swojego stanu ciała/umysłu by wiedzieć na ile można sobie pozwolić i jak postępować wobec siebie.
3 sposoby poznawania siebie:
-ćwiczenie wstrzemięźliwości. U Epikura zaspokojenie podstawowych potrzeb daje najpełniejszą przyjemność(większość niż nadmiar). U stoików sprawdzano jak obejść się bez tego co wydawało się nieodzowne, i żyć potem bez lęku o to co możemy stracić. Były to próby praktyczne.
rachunek sumienia- poranny miał służyć do przemyślenia nadchodzącego dnia, wieczorny- przemyślenie dnia, który upłynął. Ma na celu rozszerzenie umysłu a nie rozpamiętywanie tego co zrobiło się źle.
Praca nad własnym myśleniem-stała postawa.
Jest to ogólny zarys zasad zwrotu ku sobie, formuła ma postać platońską. Ma być ona modyfikacją działania, nie mówi o tym by odrzucić wszystko prócz dbania o siebie ale trzeba je mieć na względzie w każdej naszej działalności, główny cel wszystkiego jest w nas. Troska o siebie daje nam panowanie nad sobą, jest to jak prawniczy model posiadania- sprawuje się nad sobą władzę, której nic nie ogranicza itd. Jest to dość polityczna forma, jednak oznacza to też radość z tego, że człowiek ma siebie samego na własność jako coś czym może się cieszyć. Dotarcie do siebie daje przyjemność,jest to przyjemność z wewnątrz, jest pewna. Przyjemność płynąca z zewnątrz jest niepewna tak jak obiekty, które ją dają. Przyjemność ta jest gwałtowna, prowizoryczna i w każdym punkcie można ją przeciwstawić przyjemności, którą dostarczamy sami sobie.
W dwóch pierwszych wiekach zatem nie ma większej ilości zakazów moralnych ale dzięki kulturze siebie był większy nacisk na to jak jednostka powinna postrzegać siebie w sensie moralnym. Zmiana podmiotowości moralnej.