DYDAKTYKA HISTORII

22.02.2011

Podstawowe zadania szkoły:

-przekazanie wiedzy

-wyposażenie ucznia w umiejętności

-wychowanie

Wskazówki jak to realizować, ustala panujący obecnie minister edukacji (i każdy ma inny pomysł;/)

-ideał

-cele globalne (cele bardzo ogólne, zawarte w dokumencie obligatoryjnym dla każdego nauczyciela "Podstawy programowe ksztalcenia ogólnego". Dokument ten składa się z 3 części:

1.zadania szkoły

-wiedza

-umiejętności

-wychowanie

np.przedmiot historia i społeczeństwo

-zadania SP w zakresie realizowania przedmiotu

-zadania nauczyciela – sprecyzowane prawa i obowiązki – wiedza: konkretne treści, które należy przekazać; osiągnięcia: konkretne umiejętności

15 punktów do zrealizowania i 3 lata na ich realizację, hasła te są obligatoryjne dla każdego nauczyciela, należy to uszczegółowić. Podstawy programowe zawiera "program nauczania" – istnieje 47 przykładów programu nauczania.

Co zawiera program nauczania?

-podobna struktura jak podstawy programowe

-cele ogólne

-treści z podziałem na klasy

-osiągnięcia z podziałem na klasy

-tematy lekcji powtórzeniowych

-tematy sprawdzianów

-przykładowe testy/sprawdziany

-kryteria ocen

-metody i środki

-uwagi o realizacji

Mając to wszystko, nauczyciel przechodzi do planowania lekcji.

KONSPEKT, w którym zawarty jest temat, wiedza,umiejętności, wychowanie, metody i środki dydaktyczne.

1999 rok i 2009 rok – reformy, a żeby sprawdzić, czy dane reforma skutkuje i jakie są jej wyniki należy odczekać 12 lat, aby przeszła pełen cykl...

SP trwa 6 lat i dzieli się na dwa etapy

1. klasa I-III – nauczanie blokowe, brak ocen, tematy dnia lub tygodnia i na tym skupiają się lekcje, różne czasookresy zajęć – to nauczyciel reguluje, kiedy są przerwy, stopnie szkolne wyrazone symbolem (na świadectwie opisowe), jeden nauczyciel przez 3 lata

2. klasa IV-VI – rożne przedmioty i różni nauczyciele, oceny, różne wymagania poszczególnych nauczycieli

Pojawił się test kompetencji. Kompetencje to umiejętności, test to sprawdzenie umiejętności, a nie wiedzy, ale na bazie niej! Sprawdza, jak uczeń potrafi zastosować w życiu wiedzę – czytanie, pisanie, liczenie.

Gimnazjum – III etap nauki i trwa on 3 lata – z założenia etap ten miał wyrównywać różnice między uczniami, poprawienie umiejętności, doskonalenie umiejętności, zróżnicowanie przedmiotów, przygotowanie do kolejnego etapu edukacji, uświadomienie uczniom, że oni są odpowiedzialni za siebie, za swoje oceny, gimnazjum kończy się egzaminem

1.03.2011

Planowanie pracy nauczyciela

ETAP I – rozkład materiału – ile godzin, ile haseł programowych itd., podzielić na równo na semestr zimowy i letni, planując semestr powinno się odliczać od właściwej liczby godzin 10% (np.nie 36, a 32 lekcje w semestrze).

4 podstawowe typy lekcji:

-lekcja wprowadzająca nowy temat (ok.10 lekcji)

-lekcje powtórzeniowe – uzupełnienie, przypomnienie materiału

-lekcja kontrolna (sprawdzian)

-lekcje ćwiczeniowe (ćwiczenie umiejętności, np.matematyka)

Jeśli chodzi o historię, lekcja ćwiczeniowa może wystąpić w IV klasie (oś chronologiczna) i w VI klasie (analiza źródeł)

ETAP II – planowanie bierzące, czyli przygotowanie się do lekcji, do II awansu zawodowego obowiązek pisemnego przygotowania lekcji (konspekt)

KONSPEKT

1.klasa

2.temat lekcji np.wybuch II WŚ 1939. - w temacie musi być podany zakres czasowy

3.cel ogólny – barziej sprecyzowany temat lekcji, 1-2 zdania

4.cele operacyjne – czynności ucznia

5.metody lekcji

6.środki dydaktyczne

TE ELEMENTY MUSZĄ WYSTĄPIĆ!

7.literatura dla nauczyciela

8.literatura dla ucznia (np. Czarne okręty, egipcjanin sinua, dzień w kraju mieszka)

CELE OPERACYJNE – CELE SPRAWDZALNE – czynności ucznia (czasownik) wskazujący konkretną czynność ucznia na lekcji

cechy charakterystyczne:

-odpowiednie – do możliwości na lekcji

-jednoznaczne – przeczyta, narysuje, wyjaśni, wyliczy

-wykonalne

-obserwalne – obserwacja czy zrobił czy nie zrobił

-mierzalne – stwierdzenie w czasie trwania (np.5 minut)

-upodmiotowione – konkretnie uczeń!

-komunikatywne, jasne

-określone czasem "macie na przeczytanie 3 minuty)

LEKCJA MUSI ZAWIERAĆ ZAKRES WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI, POSTAWY I PRZEKONANIA

Taksonomia (hierarchia) celow nauczania

Poziem I – wiedza -

A– elementy lekcji, które uczeń zapamięta (nzawie, zdefiniuje, wymieni, rozpozna, wyliczy, zidentyfikuje)

B- zrozumienie lekcji (wyjaśni, streści, zilustruje, rozróżni, uporządkuje)

Poziom II – umiejętności

C- umiejętności ponadprzedmiotowe, łatwe, wykorzystywane, ćwiczone w sytuacjach znanych (rozwiąze, zastosuje, porówna, sklasyfikuje, narysuje, scharakteryzuje, zmierzy, wybierze, określi)

D- trudne, nowe, specyficzne, przedmiotowe, wykorzystywane w sytuacjach nowych, nietypowych (dowiedzie, wykryje, oceni, przewidzi, wywnioskuje, zanalizuje)

Poziom III – kształtowanie postaw i przekonań

E- kształtowanie postaw patriotycznych, obrona własnych wartości, brak czasowników operacyjnych, cała zdania. Nauczyciel historii ma w obowiązku zaszczepić w uczniu postawy i przekoania właściwe, godne naśladowania. Najlepiej sprawdzić to metodą obserwacji.

I część konspektu, część dodatkowa

literatura dla ucznia -> artykuły, powieści, listy, opowiadania, filmy, audycje -> ten punkt występuje tylko wtedy, kiedy możemy coś dodatkowego uczniom zaproponować i najlpiej jak ten punkt występuje

np.Listy z podróży

Czarne okręty

Egipcjanin Sinue

literatura dla nauczyciela -> pozycje popularno-naukowe, zktórych korzysta nauczyciel, przygotowując się do lekcji, nie może być w tym punkcie podręcznika, z którego korzysta się na lekcji!!! Im wyższy poziom nauki, im starsza klasa, tym więcej powinno być tutaj pozycji

PRZYKŁADOWY KONSPEKT:

Klasa VI

Temat: Polski wrzesień 1939r.

Cel Główny: Uczeń pozna przyczyny, przebieg i skutki ataku niemieckiego i radzieckiego na Polskę we wrześniu 1939r.

Cele operacyjne:

A - Uczeń wymieni przyczyny agresji na Polskę we wrześniu 1939r.

-przedstawi przebieg kampani wrześniowej

-poda skutki ataku na Polskę

B – wyjaśni dlaczego armia niemiecka i radziecka zaatakowały Polskę

C – potrafi wskazać na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę

-na podstawie podręcznika porówna potencjał armii polskiej i niemieckiej podczas kampani wczesniowej w 1939r.

D – oceni kampanię wrześniową

E – kształtowanie postaw patriotycznych na przykładzie obrony Westerplatte

8.03.2011

Metody nauczania to stale i systematycznie stosowany schemat pracy na lekcji przez nauczyciela i ucznia: podające, aktywizujące, gry i zabawy,

Techniki nauczania to sposób stosowany rzadziej niż metoda, od czasu do czasu

Istnieje klasyfikajca metod

I- podające – słowne, werbalne

-praca z podręcznikiem

-opowiadanie

-opis (+pokaz)

-wykład (posługiwanie się pojęciami!)

Odmiany wykładu:

1.wykład opowiadanie

2.wykład opis

3.wykład organizacyjny

4.wykład informacyjny – polega na przekazaniu określonej partii wiedzy

5.wykład synteza – na początku lub na końcu wykładu informacyjnego – albo o czym będą następne wykłady, albo o czym były

6.wykład analiza – dopełnienie wykładu syntezy

7.wykład problemowy – polega na przedstawieniu problemów i sposobu ich rozwiązania

II - aktywizujące – poszukujące, zmuszające ucznia do pracy na lekcji, połowa lekcji uczeń, połowa nauczyciel – samodzielna praca!

-praca z podręcznikiem

-rozmowa nauczająca/pogadanka/pogadanka heurystyczna

-dyskusja – umiejętność wyszukiwania argumentów, wiedza na dany temat, kultura zachowania, poszanowania zdania przeciwnika, nauczyciel mu się d dyskusji przygotować! Znaleźć kontrowersyjny temat do dyskusji, znać argumenty za i przeciw, podać źródło, w którym mogą szukać argumentów, dyskusję zaczyna nauczyciel, nauczyciel musi być akceptowany, żeby być słuchanym i musi mieć wiedzę! Zanim zacznie się dyskusja trzeba ustalić kwestię organizacyjną – np.3 minuty na wypowiedź, wypowiedź na temat, pilnowanie porządku, zgłaszanie się, kiedy chce się coś powiedzieć, a na końcu musi być podsumowanie dyskusji – jaki był jej cel!

15.03.2011r.

III - Gry i zabawy dydaktyczne

-krzyżówka – wiedza i umiejętności np.odpowiedzieć na pytania albo ułożyć pytania podając hasło

-wykreślanki – kwadrat lub prostokąt, wykreślać literki, nie wykreślone składają się na hasło, 10-15 pojęć lub wyrazów dotyczących aktualbych lekcji

-rozsypanka – z pociętych kawałków ułożyć zdanie, albo dobór fakt-rok, rok-wiek, osoba-wydarzenie, osoba-państwo/miejsce – jako podsumowanie jednej lekcji lub jako lekcja powtórzeniowa

-puzzle – pocięte zdjęcie lub pocztówka np.z budynkiem z jakiegoś stylu (np.gotyk) i po ułożeniu puzzli uczniowie wymieniają cechy charakterystyczne danego stylu architektonicznego

-szyfrówka – literowa (np.co trzecia litera prawidłowa), sylabowa (np.co 5 sylaba), podłożenie liter pod cyfry, ślimacznica – TRZEBA KONIECZNIE PODAĆ UCZNIOM KLUCZ DO ROZWIĄZANIA SZYFRU!

-rebus

-chińczyk – ile pul, tyle pytań, kilka zespołów, pionki, plansza (np.pole 25 to pytanie nr 25, jeśli zna odpowiedź – 2 do przodu, jeśli nie – 1 do tyłu)

-teleturniej 1 z 10 – wymaga to przemyślenia! np.na lekcje powtórzeniową! Musi być bardzo dużo pytań

-gry ruchowe:

a)inscenizacja (teatrzyk) – długotrwały proces, wymaga długiego cyklu przygotowawczego, rekwizyty, stroje, scenariusz itd.

b)drama – improwizowane przedstawienie, gesty, ruchy, bez użycia słów (tak jak pantonima), roziwja umiejętności, skupienie, akceptacje i poznanie własnego ciała, brak skrępowanie, zabawa

• brak gości!!!

• wymaga sporego luzu od nauczyciela

• uczeń ma wejść w rolę

• drama wymaga czasu

• im starsze dziecko, tym więcej zachamowań i mniej chęci do dramy

Starszym uczniom też należy się czasami odrobina zabawy;)

-sąd nad postacią – adwokat, świadkowie, akrarżony, zarzuty, przepisy, sędzia – uczniowie muszą mieć wiedzę o tej osobie i o epoce, oprócz wiedzy należy wskazać kto kim jest i każda z tych osób musi znaleźć info nt.swojej wiedzy, roli itd.

-gra biograficzna – zgromadzić jak najwięcej informacji nt.danego człowieka, zadawać pytania, opowiadać ciekawostki

-gra sytuacyjna – wymaga ogromnej wiedzy, sytuacja punktem wyjścia (np.spotykają się trzej rozbiorcy) wiemy jaki był skutek danej sytuacji, ale co by było gdyby – historia alternatywna

-gra symulacyjna – wiadomości plus plansza symulacyjna, odtworzenie rzeczywistego biegu wydarzeń np.dlaczeo wódz poniósł klęskę? Analiza, odtworzenie krok po kroku sytuacji

-gry komputerowe – legalna gra!!! zgodność gry z tematyką lekcji, dostęp do internetu, możliwość skorzystania z pracowni informatycznej

22.03.2010r.

Recenzja podręcznika.

Konstrukcja podręcznika:

I – słowo od autorskie – co autor przekazuje uczniom

II – obudowa dydaktyczna

III – blok ćwiczeniowy

IV – inne rzeczy

V – strona techniczna

I – jakim językiem napisany – zrozumiałym czy nie? Polega to na długości zdania, ilości wyrazów trudnych, więcej niż 4 sylaby – trudny tekst, nowe pojęcia związane z przedmiotem, bardzo dużo zdań oceniających, czy autor podaje tylko fakty, czy także ich ocenę

II – ilustracje i mapy – jakie mapy, jak duże, czy wyraźne, czytelne, podpisane, czy mają legendę, czy związane z tematem, ile map w podręczniku, jakie ilustracje – grafika, rysunek, zdjęcie, reprodukcja malarska, scena bataliczna, życie codzienne, wyobrażenie malarza o czymś, portrety, jaka rola ilustracji, jak duża, czy wyraźna, czy ma opis, czy portrety mają notki biografgiczne, diagramy i schematy do tematów gospodarczych czy są, czy czyletne i zrozumiałe, teksty źródłowe – czy są, ile i w jaki sposób i gdzie umieszczone?

III – w którym miejscu umieszczony blok ćwiczeniowy, czego dotyczy, czy ćwiczenia są twórcze czy odtwórcze

IV – słowniczki, tablice synchroniczne, galeria postaci, propozycja literatury, tytuły filmu, płyty CD

V – grubość i cena podręcznika, papier – kredówka czy półkredówka? Jaka czcionka, interlinie, okładka, sposób łączenia kartek, informacje o autorze, typ podręcznika – analiza czy synteza? Czy kompedium wiedzy (suche fakty bez komentarza)? Mieszany typ?

29.03.2011

Środki dydaktyczne wg Trojaczków

EMPIRYCZNE

a)naturalne

-przedmioty i zjawiska występujące w naturalnym środowisku człowieka współczesnego

-okazy przechowywane w środowiskach zastępczych – muzeach, zibach pamięci narodowej, kolekcjach prywatnych

b)audiowizualne

-udźwiękowione obrazy na tablicach i ekranach, statyczne i dynamiczne – filmy, programy telewizyjne, udźwiękowione przezrocza

c)wizualne

-modele, makiety, obrazy statyczne i nieme na tablicach i ekranach – fotografie, przezrocza, obazy dydaktyczne i artystyczne, rysunki, szkice na tablicy

d)audytywne (foniczne)

-nagrania na płytach i na taśmie magnetofonowej

-programy radiowe

SYMBOLICZNE

a)graficzne

-wykresy

-diagramy

-schematy

-mapy

b)werbalne

-słowo pisane i drukowane: zapis w zeszycie przedmiotowym, podręcznik, tekst źródłowy (rękopiśmienny lub drukowany), literatura piękna, popularnonaukowa, encyklopedie, słowniki, czasopisma itp.

-słowo żywe – nauczyciela, ucznia i innych

AUTOMATYCZNE

-programy komputerowe

-programy do innych maszyn dydaktycznych

Rodzaje map:

a)mapa probemowa – jedno zagadnienie, np.wojna 13letnia

b)mapa rozwojowa – np.polska pierwszych piastów

c)mapa przekrojowa – dużo zagadnień w jednym temacie np.Europa w okresie napoleońskim

Ponad to: ścienne, podręcznikowe, atlasowe

5.04.2011

OGNIWA LEKCJI	CZYNNOŚCI DYDAKTYCZNE NAUCZYCIELA	CZYNNOŚCI POZNAWCZE UCZNIA	UWAGI
1.Czynności organizacyjno porządkowe	Sprawdzanie obecności	Przygotowanie do lekcji	1,5-3minut
2.Sprawdzanie zadanie domowego	pisemne	Uczeń płacze;D	3minuty
3.Rekapitulacja wtórna	3-5 pytań z ostatniej lekcji, zapisać je	Uczeń odpowiada	Do 5 minut
4.Nawiązanie do tematu	3-5 zdań wpisane w konspekt	Uczeń słucha	5minut
5.Podanie tematu lekcji	Nauczyciel pisze temat na tablicy	Uczeń przepisuje
6.Realizacja tematu	Opowiadam, pokazuje na mapie	Słucha, patrzy, notuje	20-25 minut
7.Rekapitulacja pierwotna	3-5 pytań odnośnie lekcji
8.Podsumowanie, wnioski
9.Notatka z lekcji
10.Zadanie domowe	Podać wymagania – forma, jasne polecenia, gdzie materiał
11.Ocena ucznia

1-5 -> część wstępna – do 15 minut!

Możliwość oceny:

1.stopniem szkolnym – od 1 do 6 za konkretne rzeczy

2.ocena składowa/budowana – plusy, minusy

3.pochwała lub nagana ustna

12.04.2011r. i 19.04.2011r.

Techniki nauczania (metody aktywne)

-różni się częstotliwością używania, 4-5 razy w roku

-jest ograniczona rola nauczyciela:

1.przygotowanie zadań

2.pomoc w realizacji

3.ocena wykonanej pracy

-uczniowi jest potrzebna wiedza ze wszystkich przedmiotów szkolnych i pozaszkolnych (interdyscyplinarna)

-uczy współpracy w grupie

-podejmowanie decyzji samemu lub w grupie

-uczą się i przygotowują do publicznych wystąpień

-zewnętrzna prezentacja czynników uczniów

TECHNIKI NAUCZANIA:

• drzewko decyzyjne

cele i wartości

|

skutki: negatywne i pozytywne

|

możliwe rozwiązania

|

sytuacja wymagająca podjęcia decyzji

I – sytuacja wymagająca podjęcia decyzji

II – zgromadzenie wiedzy o problemie

III – możliwe rozwiązania

IV – analiza skutków każdego rozwiązania

V – jak każda decyzja może wpłynąć na nasze najbliższe otoczenie

VI – podjęcie decyzji

VII – realizacja

VIII – ocena decyzji

drzewko decyzyjne wymyślił Amerykanin w latach 80-tych.

Element przygotowania uczniów do dyskusji, technika za i przeciw.

• Metaplan – do pracy w zespole, indywidualnie lub z całą klasą

1.Jak jest?

2.Dlaczego nie jest tak jak być powinno?

3.Wybieramy jedno rozwiązanie, które realizujemy

• Analiza SWOT

1.Korzyści

-> szanse, zagrożenia

2.Straty

Technika ta świetnie sprawdza się w gimnazjum na WOSie.

SYNERGIA – psychologia, przemysł – skomasowana inteligencja

np.burza mózgów – pomysły w grupie są lepsze niż indywidualne

• portfolio – teczka osiągnięć szkolnych ucznia, przeznaczona do gromadzenia prac szkolnych ucznia, uczy ona archiwizowania dokumentów, systematyczości i selskcji materiału.

-> wybór tematu – niekażdy temat nadaje się do gromadzenia

-> spis treści – umieszczony na zewnętrznej stronie teczki, jakie elementy mogą lub powinny się znaleźć

np.

mapa miasta;

historia miasta;

zdjęcia, widokówki, rysunki;

moje miasto w literaturze, filmie itd., uczniowie piszą swoją recenzje o tym mieście;

prasa lokalna;

Należy systematycznie przypominać o zadanej pracy! Teczki robi się systematycznie do 2-3 tematów lekcji

Są 2 kryteria oceniania portfolio:

-estetyka wykonania

-zgodność materiału z tytułem działu

• projekt

a)powinien obejmować conajmniej 8 tygodni

b)realizuje się go w zespole

c)uczy współpracy, systematyczności i selekcji materiału

c)uczy i przygotowuje do publicznych wystąpień

1.Temat, co uczniowie muszą zrobić, czego się dowiedzą, czego się nauczą, jaki będzie efekt końcowy

2.Dokładny opis zadania – co mają wykonać, jakie warunki spełnić

3.Opis sposobu pracy – indywidualnie czy w grupach?

4.Opis zasad prezentacji – czas prezentacji, z czego muszą/mogą podczas niej korzystać

5.System oceniania – za co i kiedy będą oceniani, kryterium oceniania

Elementy potrzebne:

1.Harmonogram pracy nad projektem – zawiera 3 albo 4 rubryki

-zadanie - sprecyzowane

-źródło – gdzie uczniowie znajdą materiał

-termin

-czynniki zewnętrzne, pomoc

2.Arkusz oceny

10.05.2011r.

Wycieczki szkolne

Wycieczka:

-trzeba przygotować cały zestaw ćwiczeń i zadania do wykonania w terenie

-bardzo ważna kwestia – sprawy organizacyjne! (1 opiekun na 15 osób)

-jeśli wycieczka ma mieć charakter interdyscyplinarny, należy przygotować kartę wycieczki

-wycieczki kilkudniowe -> rekreacyjne (głównym celem wypoczynek, gry i zabawy ruchowe; innym typem wycieczki jest rekreacja+ zwiedzanie

-każda wycieczka ukierunkowana jest na zdobywaniu wiedzy (rzeczywistej, nie podręcznikowej), więc wiedza ta musi być usytematyzowana

Etapy wycieczek:

I – wybranie miejsca, obiektów, które chcemy zobaczyć, pokazać uczniom

II – organizacja wycieczki: środek lokomocji, noclegi, ilość osób do opieki, jakie połączenia między obiektem, a noclegiem, wyżywanie, karta ćwiczeń, przygotowanie merytoryczne (nauczyciel pełni funkcję przewodnika, ale czasami trzeba jednak wynająć prawdziwego)

III – po zakuńczeniu wycieczki informacje i wiedza zdobyte podczas niej muszą być wykorzystane i utrwalone na lekcjach, a karta wycieczki musi być wklejona w zeszyt przedmiotowy

Rodzaje wycieczek historycznych:

1. Poznanie zabytków architektury oraz muzeum jako składu pamiątek -> jakie zadania spełnia taka wycieczka? Uplastycznienie, uatrakcyjnienie historii, dostarczenie materiału do kolejnych lekcji, zaciekawienie ucznia – taka wycieczka koryguje wyobrażenia ucznia, wykrywa podobieństwa bądź różnice między tym, co się uczył, a tym, co widzi w rzeczywistości

2. Zwiedzanie miejsc, które sławiły się różnymi wydarzeniami np. Grunwald -> obecnie jest tam tylko pole, nic więcej, ewentualnie pomnik, ogólnie nuda. Cel: koryguje wyobrażenia ucznia, pobudza wyobraźnie, buduje się powiązanie uczuciowe z historią i z faktami, lokalizowanie w czasie i przestrzeni

3. Poznanie ewolucji życia społecznego -> dotyczy rozwoju miast, przemysłu, wsi i ukazuje jak te zmiany wyglądały (np.skanseny), ukazuje kwestię rozbudowy miast. Celem wycieczki jest wyrobienie w uczniu zdolności porównania życia, pracy, wyglądu, przemysłu, rolnictwa z współczesnością, wartościowanie (lepiej-gorzej, łatwiej-trudniej), umiejętność wyszukania elementów odpowiedzialnych za rozwój. Tego typu wycieczki dobre są dla uczniów starszych

17.05.2011r.

Wielostronne nauczanie, uczenie się.

Powinny na lekcji wystąpić różne drogi zdobywania wiedzy

DROGI	POZNAWANIE RZECZYWISTOŚCI		ZMIANA RZECZYWISTOŚCI
	PRZYSWAJANIE	ODKRYWANIE	PRZEŻYWANIE	DZIAŁANIE
FUNKCJE	Poznanie faktów z różnych źródeł	Samodzielna interpretacja faktów, dociekanie prawdy na podstawie źródeł	Kształtowanie własnych poglądów, formuowanie ocen na podstawie dowodów źródłowych	Nauczenie dzieci stosowania norm w działaniu
SKUTKI	Uzyskanie wiadomości o faktach, ukształtowanie zdolności pamiętania	Rozwój funkcji umysłowych (myślenie, pamięć trwała, rozwój zainteresowań, kształtowanie światopoglądu)	Rozwój wartościowania, rozbudzenie uczuć wyższych, przeżywanie sztuki, ocena moralna prawdy i fałszu	Kreatywizm, rozwój twórczego podejścia do nauki, dociekania prawdy na własną rękę, wpływ działalności na wolę i charakter ucznia
METODY	Metody podające	Metody aktywizujące	Metody eksponujące – polegają na organizowaniu przeżyć np.wyjście do kina	Organizowanie pracy samodzielnej, ćwiczenia, metody praktyczne
STRATEGIE	Strategia A	Strategia P	Strategia E	Strategia O

STRATEGIA 'A' – przekazanie uczniom wiedzy

zalety:

wiedza przekazywana uczniom jest wiedzą uporządkowaną, ma jasną strukturę

STRATEGIA 'P' – oiera się na nauczaniu problemowym, tak musimy prowadzić lekcję, aby uczeń dostrzegł problem i szukał decyzji, odpowiedzi, sposobu rozwiązania, wyniku, weryfikacji tego, np. Drzewko decyzyjne, metaplan itd. - rozwija i kształtuje umiejętności poznawcze ucznia, aktywność intelektualną, postawy badawcze i zapewnia uczniom trwałą wiedzę

STRATEGIA 'E' – arcydzieła, kina, teatry, opery

STRATEGIA 'O' – organizowanie pracy własnej, wyróżniamy 3 poziomy organizowania pracy własnej

I – nauka wykonywania ćwiczenia zautomatyzowana

II – dochodzi refleksja i zrozumienie, dlaczego? Czynność + teoria

III – racjonalizacja i wynalazki

24.05.2011r.

Style uczenia się.

Wzrokowcy -> preferują wzrok jako pierwsze źródło nauki, 80% populacji ludzkiej to wzrokowcy

Słuchowcy -> osoby, które uruchamiają przede wszystkim słuch

Dotykowcy -> musi dotykać jakiegoś przedmiotu, by się skupić na zdobywaniu wiedzy

Kinestetycy -> muszą się ruszać, aby się skupić

LEWA PÓŁKULA MÓZGU – odpowiada za prawą stronę ciała, praworęczni lepiej przetwarzają język symboliczny, bardzo dobra komunikacja werbalna, pozwala na przyswajanie informacji sekwencyjnie (krok po kroku), posiada świadomość czasu i jego upływu, analiza, podział materiału na części, słabe relacje wzrokowo-przestrzenne, najważniejsza jest tresc, a nie sposób jej przekazania, analitycy i krytycy muzyki, kretaywni na zgromadzonym materiale

PRAWA PÓŁKULA MÓZGU – odpowiada za lewą stronę ciała, bardzo dobrze odbiera obrazy i dźwięki, a słowa na drugim planie, emocje i komunikacja niewerbalna, synteza, całościowe informacje, atemporalne – mają brak poczucia czasu, tworzą syntezę, mają umiejętności tworzenia całości, dobre relacje wzrokowo-przestrzenne, odczytują emocje innych, granie ze słuchu, kompozycja, kreatywność – najpierw wymyślą, a potem się zastanawiają, czy to da radę zrobić, pomysłowi

12.10.2011

NAUCZANIE HISTORII W GIMNAZJUM

gimnazjum – najważniejszy etap w nauczaniu historii, właściwa chronologiczna nauka historii zaczyna się w I klasie gimnazjum, a kończy w I klasie ponadgimnazjalnej

Realnie musi odbyć się 190 godzin historii w ciągu 3 lat – do egzaminu gimnazjalnego.

39 haseł szczegołówych

1-prehistoria

6-starożytność

8-średniowiecze

13-czasy nowożytne

8-XIX wiek

3-XX wiek

19.10.2011

DOBÓR MATERIAŁU

sposób I - Dobór materiału inspirowany zbiorami – podział wg Bombla (?) i Wiśnia (?)

Zasady dobrego nauczania:

1.zasada pierszeństwa -> to co istotne na początku i końcu lekcji

2.świeżości

Sposób II – piramida faktów wg Dug'a Buehl (?)

Plan działania w formie drogi podzielonej na etapy:

26.10.2011

Lekcja historii = swoisty spektakl

• ma niepowtarzalny charakter

• tytuł – temat lekcji

• czas trwania 45 minut

• scenariusz – konspekt lekcji

• reżyser – nauczyciel

• aktorzy – aktywni i zaangażowani uczniowie oraz nowoczesne, tradycyjne i odpowiednio dobrane środki dyaktyczne

• publiczność – dyrektor szkoły, wizytator, rodzice, rodzeństwo

• przy 8 równoległych klasach przygotowujemy tygodniowo 2 'premiery

Lekcja historii:

• 45 minut

• cele

• temat

• rozkład programu

• zasady

• konspekt

• strategia

• formy pracy

• struktura lekcji

• typy

• środki dydaktyczne

• metody

METODY
Konwencjonalne (tradycyjne)	Nowoczesne metody aktywizujące
Werbalne, podające; opowiadanie, pogadanka, dyskusja, opis, praca pod kierunkiem, gry dydaktyczne, drama	Analizy: drzewka decyzyjne metaplan

ŚRODKI DYDAKTYCZNE typologia wg prof.Suchońskiego
słowno-tesktowe	poglądowe	symboliczne	audiowizualne	automatyzujące
a) bezpośrednie: teksty źródłowe b)posrednie: zeszyt ćwiczeń, podręcznik	a)bezpośrednie: budowlne, zabytki, eksponat muzealny b)pośrednie: ilustracje, ikonografia, modele	Mapy diagramy schematy	a)foniczne: audycje radiowe, suchowiska b)wizualne: nieme filmy c)foniczne i wizualne: filmy, udźwiękowione przezrocza	Maszyny uczące samouczki

Strategia:

A – asocjasyjna – nauczanie przez przekazywanie, przyswajanie

P – problemowa – uczenie przez rozwiązanie problemów

O – uczenie się poprzez działanie

E – uczenie się przez przeżywanie

Formy pracy na lekcji:

-indywidualna

-w grupach/zespołach

-zbiorowa

Typy lekcji:

a) lekcja obejmująca wszystkie ogniwa procesu nauczania

b) lekcje poświęcone opracowaniu nowego materiału

c) lekcje poświęcone utrwaleniu wiadomości: lekcje powtórzeniowe, podsumuwujące, syntetyzujące

d) lekcje poświęcone kontroli wiadomości i sprawności intelektualnych

Zasady nauczania Czesława Nowackiego:

• systematyczności

• stopniowania trudności

• poglądowości

• samodzielności

• związku teorii z praktyką

• efektywności

• zwiazku indywidualizacji z socjalizacją

Czesław Majorek - 4 zasady dotyczące nauczania (tylko!) historii

1. bezpośredniość poznania

2. komunikatywność poznania historycznego

3. zasada historyzmu

4. powszechna obecność historii w świecie człowieka

9.11.2011r.

Lekcje podsumuwujące – polegające głównie na uporządkowaniu materiału najczęściej zgodnie z przyjętym kryterium chronologiczno-synchronicznym lub genetycznym

Lekcje syntetyzujące – na których uczniowie oceniają cechy i zjawiska okreslonej epoki, odnoszą je do cech i zjawisk innych epok historycznych, a także do współczesności

Twórcze sprawozdanie podsumuwujące: recytacja, kolaż, plakat

Jesli chodzi o lekcje syntetyzujące – im większy zakres czasowy tym lepiej

-projekt płyty – uczniowie proponują tytuły utworów do tej płyty, bardzo charakterystyczne do danego tematu i do danej epoki, a potem jeszcze proponują wygląd kładki i tytuł całej płyty

-rybi szkielet

-referaty jednominutowe

-gazeta

-model

-prezentacja postaci historycznych

16.11.2011

wykład

Na początku wykładu mówimy, o czym chcemy powiedzieć=)

Definicja wykładu

a)wg Wincentego Okonia – zasadniczy i podstawowy składnik metody wykładowej, polega na ustnym przekazywaniu odpowiednio uporządkowanych wiadomości przez nauczyciela oraz ich recepcji przez uczących się

b)wg Czesława Nowarskiego – 15% czasu to wstęp, 75% to rozwinięcie, 10% to zakończenie – wykład powinien trwać tyle ile uczeń ma lat + 10 minut

Rodzaje wykładów – podział wg Cz.Majorka

1. wykład organizacyjny

2. informacyjny

3. wykład-opowiadanie – dynamiczne ujęcie

4. opis – związany z pokzaem

5. analityczny – analizowanie jakiegoś wydarzenia, prezentacja zagadnienia, analiza tekstu źródłowego

6. syntetyczny

7. problemowy – głośne myślenie nauczyciela:D zaczyna od kontrowersji na dany temat, potem stawia tezę i stara się ją udowodnić

Przed wykładem należy ukierunkować uczniów na notowanie! Czyli podać plan wykładu i kalendarzyk dat.

Z wykładu zapamiętujemy najmniej, bo tylko 5%

3 układy treści wykładu:

• układ liniowy – najbardziej popularny, treści się ze sobą łączą, np. Przebieg wojen

• ukłak koncentryczny – przedstawiamy coś, co składa sę na pewną całość np.Księstwo Warszawskie

• układ spiralny – najkorzystniejszy, w centrum zainteresowania zagadnienie główne z zagadnieniami pobocznymi np.zasady polityki gospodarczej

Zasada ZWI – zalety, wady, to co interesujące

Cechy skutecznego wykładu:

-interesujący

-właściwa modulacja głosu

-gestykulacja

-wspomagany wizualnie bądź audiowizualnie

-wykładowca musi żyć tym tematem:D

-nie za długi

-stosowanie pytań retorycznych

-rzetelna wiedza wykładowcy

-przejrzysta kompozycja

-przejrzysty tok wypowiedzi

-upoglądowienie przekazu

-'treści wypoczynkowe'

30.11.2011

teskty źródłowe

1.Zasady nauczania przez Majorka

-bezpośrednie poznanie historii – najważniejsza zasada za pomocą tekstów źródłowych

W jaki sposób teksty źródłowe mogą być wykorzystane na lekcji? Jakie są funkcje tekstgu źródłowego?

a)funkcja motywacyjna – źródło odpowiednio wprowadzone ma ożywić ucznia

b)ilustracyjna

c)informacyjna

d)weryfikująca

2.Procedura 8 kroków Zieleckiego

1. wprowadzenie do tematyki

2. przekazanie informacji o charakterze tekstu, o autorze, o czasie i okolicznościach powstania

3. pierwsze czytanie

4. wyjaśnienie niezrozumianych pojęć i zwrotów

5. wyjaśnić, dlaczego ten tekst analizujemy, głowne pytanie, sposoby analizy tekstu

6. ukierunkowana analiza tekstu wraz ze sporządzeniem notatki

7. ocena zdobytych informacji zgodnie z sugestiami zawartymi w pytaniach ukierunkowanych

8. integracja wyszukanych informacji z wiedzą i sformuowanie na jej podstawie wniosków-synteza

   3.Drama – technka polegająca na wchodzeniu w role, na uczeniu się poprzez działanie i pracę w rolach w sytuacji fikcyjnej

   Kilka technik dramy

   a)techniki ... teatralne "gorące krzesło"

   b)techniki ekspresji ciała wywodzące się z rzeźby i malarstwa, żywe obrazy

   c)techniki filmowe

   d)manualno-plastyczne

   e)w pisaniu i czytaniu

   f)płaszcz eksperta

   g)rola na papierze

   h)gry i zabawy 'poznajmy się'

   i)technika myśli

7.12.2011

Zabawy i gry na lekcjach historii w gimnazjum.

-technika muzeum, połączenie zajęć plastycznych z zajęciami teatralnymi.

-domino propozycja "Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego" trudne potrzeby udoskonalania

-alfabetyczne lotto, ciekawe warte wykorzystania, strategia aktywnego nauczania.

-rysunki satyryczne.

-ciekawe zadania w zeszycie ćwiczeń.

Poker kryterialny.

14.12.2011

Dyskusja – jako metoda wymiany zdań, opiera się na jasnym komunikatywnym stylu przekazywania wiedzy oraz na konfrontacji zgłoszonych tez i argumentów z punktu widzenia innych uczestników rozmowy. Dyskusja jest formą pracy zespołowej, żywą wymianą między uczestnikami argumentów, kontrargumentów, oceniających rozstrząsane kwestie.

Dyskusja a debata:

-debata rządzi się żelaznymi regułami

-dyskusja jest bardziej luźnom formą

Dyskusja panelowa – rozmowia grupa osób, reszta klasy się przygląda, może zadawać pytania ale na kartach osobom rozmawiającym.

Metaplan- graficzny zapis dyskusji.

TEMAT

JAK JEST JAK POWINNO BYĆ

DLACZEGO NIE JEST TAK, JAK POWINNO BYĆ

WNIOSKI:

Dyskusja punktowa ma nauczyć dyskusji, pomóc przy ocenianiu.

Miejsce i rola gimnazjum w procesie kształcenia historycznego.

1. Cele nauczania historii w gimnazjum

2. Podstawa programowa

3. Egzamin gimnazjalny

4. Metody nauczania historii, środki dydaktyczne.

5. Trudności zakłucające prawidłowy przebieg kształcenia na tym etapie edukacji.

11.01.2012

Awans zawodowy nauczyciela

9 miesięcy – statysta – opiekuje się nami nauczyciel, obowiązek raz w miesiącu oglądanie i obgadanie jego zajęć i raz w miesiącu na odwrót. Zespół humanistów po 9 miesiącach ocenia wraz z dyrektorem i opiekunem stażu naszą pracą, rozmowa kończy się oceną. Należy uczestniczyć w radach pedagogicznych i w szkoleniach. Staż można powtórzyć.

Po pierwszym roku – po komisji kwalifikacyjnej – nauczyciel kontraktowy -> 2 lata przerwy -> staż 3 lata szkolne, nadal mamy opiekuna, przygotowujemy plan rozwoju zawodowego, ocena za okres stażu, zdajemy egzamin w gminnym ośrodku oświaty, prezentacja przez 20 minut swojego warsztatu, potem pytania do prawa oświatowego -> nauczyciel mianowany -> rok przerwy -> staż 3 lata szkolne, jeśli ma się doktora to 2 lata - > rozmowa w kuratorium oświaty.

Strefy działania:

-dydaktyczna – przekazwywanie wiedzy, rozwijanie umiejętności kluczowych i przedmiotowych, kształtowanie postaw i poglądów, udział w radzie pedagogicznej, współpraca z rodzicami

18.01.2012

Metoda Kaligramu – polega na zwizualizowaniu pojęcia

Praca w grupie:

-optymalna grupa 4 osoby

-zalecana w literaturze 3 osoby

a) sposób dzielenia na grupy.

-spontaniczny podział na grupy.

-automatyczny, odliczanie.

-podział losowy np. Kartki z numerami

-kierowany, nauczyciel dopasowuje.

-według dat

Techniki pracy grupowej.

• układanka

• wspólne ćwiczenia, sprawdzanie zadania domowego.

ĆWICZENIA

Funkcje podręcznika wg prof.Alojzego Zieleckiego

-poznawcza

-kształcząca

-metodyczna

-wychowawcza

TECHNIKA NAUCZANIA - Bilet wstępu

technika biletu wstępu to pomysł na zaanie domowe połączone z rekapitulacją wtórną – ponieważ bardzo istotne jest utrwalanie bieżące

Bilet wstępu to nie za duża karteczka składająca się z 2 części:

1. z jednej strony imię, nazwisko, ewentualnie jakaś ilustracja/rysunek/szkic

2. z drugiej strony tematy lekcji, które uczeń miał w podstawówce/lub pojęcia, nazwy geograficzne/nazwiska,które pamiętają

do tego może być burza skojarzeń na tablicy

np.wojny XVII wieku

strona pierwsza – imię, nazwisko, symbol kojarzący się z wojną (np.szabla) i napis: Bilet wstępu na cykl lekcji o wojnach w XVII wieku w Polsce

strona druga – pojęcia: dmitriady, obrona Częstochowy, odsiecz wiedeńska, wojna polsko-rosyjska

Metody nauczania i formy pracy

Proces szkolnego nauczania nie opiera się jedynie na wysiłkach i przekazywaniu wiedzy przez nauczyciela. W tym oddziaływaniu ważna jest również aktywność ucznia, czyli gotowość i chęć do uczenia się. Bardzo istotny w tym procesie jest dobór modelu nauczania i uczenia się dostosowany do wychowanków. Możemy wymienić model:

• podający (przekazywanie wiedzy);

• nauczania pojęć (uczy myślenia logicznego);

• bezpośredni (skupia się na wiedzy proceduralnej);

• poszukujący ( twórcze rozwiązywanie problemów, stwarzanie sytuacji problemowych);

• współpracy (nauczający jak współpracować ze sobą).

To, jaki sposób przekazu informacji, nauczyciel wybierze zależy od jego indywidualnych predyspozycji, a także od dzieci, z którymi ma do czynienia. Warto pamiętać o różnicach indywidualnych w procesie uczenia się u każdego człowieka. Ogólnie ludzie dzielą się na 3 grupy pod względem wykazywanych skłonności w procesie uczenia się. Są to:

• słuchowcy

  • preferują wszelkie formy podające

  • lubią słuchać wykładów

  • bez problemu zapamiętują przekaz słowny

  • preferują wszelkie dyskusje, rozmowy

  • dobrze sprawdzają się w dłuższych formach wypowiedzi

  • często lubią słuchać muzyki, są na nią szczególnie wrażliwi

• wzrokowcy

  • preferują wszelkiego rodzaju pokazy i demonstracje

  • zwracają uwagę na tabele, wykresy, ilustracje

  • często skrupulatnie i bardzo estetycznie wykonują notatki

  • uwielbiają oglądać dzieła sztuki, eksponaty, wystawy

  • bardzo dobrze zapamiętują ludzkie twarze

  • preferują przekaz wizualny

• czuciowcy

  • nie lubią słuchać

  • preferują działanie

  • w pamięć zapada im to co sami wykonali

  • są emocjonalni, często gestykulują

  • są bardzo aktywni fizycznie (ruchliwi)

W związku z występującymi 3 preferowanymi rodzajami przyswajania wiedzy u uczniów, nauczyciel w celu efektywnego nauczania winien dobrać zarówno metody jak i formy pracy z uczniami, które jak najpełniej wesprą ich w procesie uczenia się. Pedagog ponadto powinien mieć świadomość faktu, iż u każdego człowieka rozwinięty jest inny rodzaj inteligencji. To, że uczeń nie potrafi się ładnie, płynnie, wedle poprawnej polszczyzny wypowiadać nie znaczy, że jest nieinteligentny. Może za to w dziedzinie muzyki czy matematyki jest świetny? Z. Gardner wymienia kilka rodzajów inteligencji, która może być w różnym stopniu rozwinięta u ludzi. Wyróżnia on inteligencję:

• lingwistyczną (Pomaga w pięknym wysławianiu się, wpływa na umiejętności językowe człowieka.);

• matematyczna i logiczna (Dzięki niej łatwiejsze stają się abstrakcyjne zadania matematyczne, zawikłane powiązania logiczne.);

• wizualna i przestrzenna ( Człowiek preferuje wtedy wszelki wizualne formy przekazu i działania. Uwielbia także poruszać się i oddziaływać na otaczającą go przestrzeń.);

• muzyczna (Predyspozycje muzyczne, wyczucie rytmu.);

• interpersonalna (Dzięki niej człowiek umie łatwo nawiązywać i utrzymywać kontakty z innymi ludźmi. Jest komunikatywny.);

• intrapersonalna (Pomaga w utrzymaniu wysokiego poczucia własnej wartości.);

• kinestetyczna (Ułatwia orientację w czasie, przestrzeni. Wpływa na zdolności manualne.).

By podsumować to jak różne predyspozycje mogą mieć uczniowie, warto zaprezentować "piramidę zapamiętywania" według Dale,a, która ukazuje jak wiele przeciętny człowiek zapamiętuje informacji z różnych form przekazu i aktywności. Autor na pierwszym miejscu stawia proces uczenia innych jako metodę pozwalającą na jak najpełniejsze zapamiętanie materiału, bo aż w 90 procentach. Kolejno wymienione są:

• praktyka i działanie (70%)

• gry dyskusyjne (50%)

• demonstracje (30%)

• przekaz audiowizualny (20%)

• czytanie (10%)

• wykład (5%)

1.Podział wg Cz. Kupisiewicza z dodanymi metodami aktywizującymi:

• metody oparte na słowie: wykład, opowiadanie, pogadanka, opis, dyskusja, praca z książką;

• metody oparte na obserwacji i pomiarze: pokaz, pomiar;

• metody oparte na praktycznej działalności uczniów: laboratoryjna, zajęć praktycznych;

• metody aktywizujące: burza mózgów, sytuacyjna, inscenizacji, problemowa itp.

2.Klasyfikacja metod oparta na koncepcji wielostronnego nauczania-uczenia się Wincentego Okonia:

• metody asymilacji wiedzy - uczenie się przez przyswajanie: pogadanka, dyskusja, wykład, praca z książką;

• metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy - uczenie się przez odkrywanie; klasyczna metoda problemowa, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, giełda pomysłów mikronauczanie, gry dydaktyczne;

• metody waloryzacyjne – uczenie się przez przeżywanie; metody impresyjne, metody ekspresyjne;

• metody praktyczne – uczenie się przez działanie; metody ćwiczebne, metody realizacji zadań wytwórczych.

3.Klasyfikacja wg T. Nowackiego

• metody nauczania teoretycznego: wykład, pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wyjaśnienie;

• metody nauczania praktycznego: rozwijanie umiejętności, pokaz, ćwiczenie, instruktaż, inscenizacja.

4.Klasyfikacja wg K. Kruszewskiego:

• metody słowne;

• metody oglądowe;

• metody praktyczne;

• metody gier dydaktycznych.

Metody spełniają następujące funkcje:

• służą zapoznaniu uczniów z nowym materiałem;

• zapewniają utrwalenie zdobytej wiedzy;

• umożliwiają kontrolę i ocenę stopnia opanowania wiedzy.