Diatryby
Apophtegmata- porzekadła
philomai – rodzić się (tak samo przyroda – od rodzenia się)
Przedplatońska filozofia przyrody
Physis jest materialna, nie powstała ani nie przemija i jest podstawą wszystkiego
Eros pierwszym bogiem jako czynnik twórczy
Arche
Tales – woda
Anaksymander – pierwszy autor tytułu 'peri physeos' – "z jakich to składników, elementów zachodzi powstawanie rzeczy, na to samo zachodzi rozkład z konieczności" – apeiron jako arche
Anaksymenes – powietrze
Heraklit – ogień, dynamika, z równowagi(znoszenia) przeciwieństw powstaje harmonia "Z tym logosem będącym zawsze nieobeznani są ludzie, i zanim go usłyszą, i potem"; motyw snu i jawy; "niepojętni słuchając podobni są do głuchych"
Anaksagoras – 'żyję po to żeby podziwiać ład w obrębie kosmosu'
Demokryt – "lepsze odkrycie jednej tajemnicy natury niż bycie królem Persów" euthymia (pogoda ducha[od oddychania utożsamianego z życiem])
Ksenofanes z Kolofonu -"znawcy spraw boskich nie ma i nie będzie", "opiewać dążenia do cnoty a nie swary(walki)", "od siły lepsza mądrość"
historia – dociekanie zasad, przyczyn i elementów rzeczywistości
'hairesis' (wybór, upodobanie) jońska i italska
Filozofia jako wybór pewnych poglądów
Analogie ksiąg 'peri physeos' z Księgą Genesis
1903 "Die Fragmente der Vorsokratike" Hermanna Dielsa
Medycyna Hipokratejska
sophoi – mędrcy
Pitagoras z Samos – wspólnota pitagorejska
metempsychoza – wędrówka dusz
zajmowanie się matematyką, astronomią i harmoniką (późniejsze quadrivium)
Pitagoras -przypisuje się mu termin philosophos
Ion z Chios
Wino i czosnek
Demokryt z Abdery – "Wielki porządek" – euthymia (tranquilitas anime) celem ludzkiego życia
Sokrates twócą etyki filozoficznej – filozofią nazwał jego działalność Platon
Ethos – charakter (moralność od mos- zwyczaj). Celem etyki Demokryta pouczenie ludzi o sposobie, w jaki mogą uprawiać sztukę szczęśliwego życia. Należy kierować się ku rzeczom możliwym.
Formułowanie powiedzeń na zasadzie zestawienia sprzeczności
Bogactwo i ubóstwo na zasadzie zestawienia stosunku do potrzeb
Pochwała umiaru
Wychowanie – pojętni zarówno młodzi jak i starzy, jest to zależne od wychowania – wychowanie kształtuje naturę człowieka
Polityka – Demokryt zdecydowanie opowiadał się za demokracją
Wstyd (respekt) przed samym sobą – wewnętrzne pojęcie prawa
Euthymia ---> eudajmonia
Dobro (agathon) – teksty hipokratejskie
"Dla człowieka bycie zdrowym jest największym dobrem"
Nawyki (korzystne dla zdrowia) w:
diecie (dla Greków odżywianie się i tryb życia)
odzieniu
ćwiczeniach fizycznych
w spaniu
w stosunkach miłosnych
w myśleniu
Lecznictwo jako sztuka (techne) – sztuka jako wytwarzanie – zdrowie z choroby
Trójkąt -
Choroba
Chory Lekarz
Zdaniem Hipokratesa trzeba zadbać o to, by mówić o tym co było, rozpoznać to co jest i przewidzieć to, co będzie
Choremu wypada przeciwstawić się własnej chorobie przy pomocy lekarza
Lekarz sprzymierzeńcem – nie stoi nad chorym
Vita brevis, ars longa – żywot jest krótki, sztuka trwa dłużej, ( chwila ulotna, doświadczenie ryzykowne – u Hipokratesa).
Asklepios, Hygieja, Panakeja
Spotkanie Demokryta z Hipokratesem
Kwestia Sokratesa
Gdyby bronił się skuteczniej, musiałby wyrzec się głoszonej filozofii
"Najwyższe dobro człowieka"
Proces przed trybunałem Helialii
"Metoda pytań krzyżowych" (crossexamination)
Daimonion (bóg, duch wewnętrzny)
Sokrates odrzuca możliwość zamilczenia nt. Filozofii. Nie popisuje się przed sądem retoryką i nie zostaje uniewinniony.
Życie bez badania – życie puste
Cnota = wiedza (intelektualizm etyczny)
Platon – filozof w sensie rozumienia filozofa
Tyle będę wiedział, ile inni są w stanie akceptować – nie ma racji ten, kto przeczy drugiemu?
Elenktyka – odpieranie, refutowanie. Sokrates woli, aby jego poglądy zostały odparte niż żeby sam odparł jakieś (analogicznie jak wolimy być uzdrowieni niż uzdrawiać).
Kwestia istoty dobra i zła.
Gorgiasz twierdzi, że najwyższym dobrem jest wolność wypowiedzi.
Wywody Sokratesa o największym złu. Popełnianie niesprawiedliwości gorsze od jej doznawania.
Pochwała Heleny
Sztuki dbające o ciało:
gimnastyka – medycyna
Pseudosztuki:
kosmetyka – kucharstwo
Sztuki dbające o duszę:
prawodawstwo – sądownictwo
Pseudosztuki:
sofistyka - retoryka
Sofistyka jako mądrość pozorna
Dociekania natury dobra
Schorzenia duszy wymagają specjalnej kuracji
"Trafna diagnoza lekarska analogiczna jest do trafnej sentencji sądowej"
Platońskie odróżnienie rzeczywistości (idei) od pozorów (świata gignetycznego).
Retoryka iluzją praworządności – jak kucharstwo iluzją lecznictwa
Ontologia Gorgiasza
nic nie istnieje
nawet jeśli istnieje jest niepoznawalne
nic nie może być intersubiektywnie komunikowalne
Polemiki Sokratesa z Kalliklesem ("Gorgiasz")
Sokrates dyskutuje z sofistami także na tematy polityczne
Przykład lekarza oskarżonego przez kucharza. Platon parodiuje sofistów czyniąc aluzję do procesu Sokratesa
"Nikt godziwy się w polityce nie ostanie"
List VII – rządzić powinni filozofowie
"Państwo" nie tak udramatyzowane i bardziej konstruktywne niż "Gorgiasz"
W "Prawach" złagodzona wersja kallipolis
Prawa ustalone w toku dialektyki – dzieła Platona jako dyskusja w której miało się ustalić słuszne działanie
Platon rzecznikiem reformy edukacyjnej
Polityk i Prawa
Prawa – Magnezja na Krecie
|
|
Jeden |
Niewielu |
Wielu |
|
Ustroje poprawne |
Monarchia |
Arystokracja |
Politeja |
|
Dewiacje |
Tyrania |
Oligarchia |
Demokracja |
Arystotelesa kryteria klasyfikacji państw:
ustroje pod względem prawości bądź nieprawości
przymus i przyzwolenie
bieda i bogactwo
Czym jest filozofia?
wyzwanie wobec aktualnych czasów i poglądów (Platon)
Państwo, VIII księga – nawet politeja będzie podlegać degeneracji
Nie można ustalić praw najlepszych da wszystkich (prawa nie są uniwersalne)
Ład i prawo drugie po rozumie i wiedzy
Problem nauk niepisanych Platona
Drugie żeglowanie
Forma dialogiów, metoda dialektyczna
Eros w Fajdrosie i Uczcie
Miłość platoniczna – piękno duchowe
Żywe, bezpośrednie słowo jest więcej warte niż pismo
Platon przeciwko pismu (wiąże się to z dążeniem do prawdy przez dialektykę)
Problem Platońskiej nauki niepisanej
Pismo nie powiększa ani mądrości, ani pamięci – Fajdros – właściwą wykładnią wiedzy jest dialektyka
Wszyscy piszący nt filozofii sprzeniewierzyli się jej uprawianiu – List VII
5 etapów badania u Platona
Nazwa
Definicja
Wizerunek
Wiedza naukowa
Sam przedmiot ???
Idea jest różna od jej odwzorowania w mowie
Nikt nie zbliżył się do idei Dobra – nie można się do niego zbliżyć bez obcowania z nim
Hora
Eros nie jest ani brzydki ani piękny, bo jego ojcem był dostatek, a matką bieda
erotyczny – heroiczny
Związek Eros – idea piękna
Arystoteles
Klasyfikacja wiedzy
teoretycznej (episteme) praktycznej (phronesis) wytwórczej(mimesis)
Natura (physis)<-----> Człowiek (anthropos)<-----> Sztuka (Techne)
Fizyka, Mechanika Polityka, Etyka Poetyka