POLITYKA PAŃSTWA POLSKIEGO WOBEC MIESZKALNICTWA
-Polityka mieszkaniowa jako działalność jest ważnym segmentem polityki społecznej państwa.
Jej zadaniem jest przede wszystkim wyrównywanie nieuzasadnionych różnic w dostępie do mieszkania.
-Polityka mieszkaniowa jako subdyscyplina polityki społecznej diagnozuje różnice mieszkaniowe, bada całokształt stosunków mieszkaniowych w aspekcie ekonomicznym, społecznym i technicznym.
Mieszkanie spełnia ważną funkcję społeczną i ekonomiczną: w nim spędza się znaczną część czasu wolnego. Mieszkanie decyduje zarówno o materialnych jak i społecznych warunkach, w których żyje i rozwija się człowiek.
*Wyróżnia się następujące rodzaje budownictwa mieszkaniowego:
spółdzielcze- mieszkania oddane do użytku przez spółdzielnie mieszkaniowe z przeznaczeniem dla osób będących członkami tych spółdzielni.
komunalne- mieszkania realizowane w całości z budżetu gminy, głównie o charakterze socjalnym lub interwencyjnym.
zakładowe- mieszkania oddane do użytku przez zakłady pracy z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych pracowników tych zakładów
przeznaczone na sprzedaż lub wynajem- mieszkania oddane do użytku przez różnych inwestorów w celu osiągnięcia zysku
społeczne-czynszowe- mieszkania realizowane przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego z wykorzystaniem kredytu z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego
indywidualne- mieszkania oddane do użytku przez osoby fizyczne prowadzące i nie prowadzące działalności gospodarczej.
Omawiając kwestię mieszkaniową należy wspomnieć o problemie społecznym jakim jest bezdomność.
Bezdomność określa się jako względnie trwałą sytuację człowieka nie posiadającego miejsca spełniającego warunki mieszkalne, w którym mógłby stale i bez ograniczeń przebywać, ani aktualnej możliwości lub chęci uzyskania takiego miejsca a więc;
bezdomny to człowiek, który nie ma gdzie mieszkać ,pozbawiony dachu nad głową, nie posiadający własnego mieszkania, nie mający możliwości lub chęci uzyskania takiego miejsca.
Wyróżnia się cztery kategorie bezdomnych:
bezdomni z przymusu, zdolni do samodzielności życiowej
bezdomni z przymusu, niezdolni do samodzielności życiowej
bezdomni z wyboru, zdolni do samodzielności życiowej
bezdomni z wyboru, nie zdolni do samodzielności życiowe
Głównymi przyczynami bezdomności o charakterze społecznym są:
likwidacja państwowych zakładów pracy, a wraz z nimi hoteli robotniczych
brak miejsc w szpitalach lub zakładach opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi lub osób upośledzonych, które nie wymagają ciągłej hospitalizacji
brak miejsc dla rencistów, emerytów, starców w domach opieki społecznej
brak opieki nad wychowankami domów dziecka po ukończeniu osiemnastego roku życia i niezapewnienie im mieszkania
brak środków dla osób zarażonych wirusem HIV
Do patologicznych przyczyn bezdomności występujących razem lub oddzielnie można zaliczyć:
alkoholizm
przestępczość
odrzucenie lub brak opieki ze strony najbliższych
rozwód lub trwały rozpad innych więzi formalnych lub nieformalnych
W przypadku kobiet z dziećmi o przyczynach bezdomności stanowią:
prostytucja
alkoholizm i psychopatia męża (znęcanie się nad rodziną)
Spośród psychologicznych przyczyn bezdomności wyróżnia się:
świadomy wybór innego sposobu życia
odmienny od powszechnie uznawanego system wartości
Bezdomność warunkują więc czynniki instytucjonalne, prawne, materialne, rodzinne, osobiste, zdrowotne, losowe, środowiskowe.
Bezdomnymi z wyboru są najczęściej mężczyzni samotni, rzadziej samotne kobiety.
Zdaniem Stankiewicza można wyróżnić 5 etapów przechodzenia w stan bezdomności:
Załamanie planu życiowego i rozpad rodziny
Ubóstwo
Różne wymiary stawania się bezdomnym (kulturowy, egzystencjalny, psychologiczny, etyczno-moralny)
Przystosowanie się do bezdomności (np. kontakty z innymi bezdomnymi)
Bezdomność właściwa (utrwalona)
Przyczyny bezdomności są związane ze zmianami demograficznymi i ruchliwością społeczną, ubóstwem społeczeństwa, kryzysem polityki mieszkaniowej, wzrostem cen mieszkań itp.
Mieszkania na wsi są wyposażone zdecydowanie gorzej niż mieszkania w miastach. Mieszkania w miastach jakkolwiek są mniejsze, są także mniej zaludnione niż na wsi.
Najlepsze warunki mieszkaniowe mają gospodarstwa domowe z osobami w średnim wieku (40-60 lat), zaś najgorsze osoby w starszym wieku. Lepsze warunki mieszkaniowe posiadają małżeństwa bezdzietne, a następnie z 1 do dwóch dzieci. Gorszy standard mają rodziny wielodzietne i rodziny niepełne.
Konsekwencje związane z trudnościami w uzyskaniu własnego mieszkania mają wyrazny wpływ na spadek liczby zawieranych małżeństw. Brak własnego mieszkania ogranicza bowiem decyzję o posiadaniu dzieci.
Jednym z problemów związanych ze złą polityką mieszkaniową i deficytem mieszkaniowym jest eksmisja, czyli nakaz opuszczenia zajmowanego mieszkania. Najczęściej prowadzi to do bezdomności. Jest to bezdomność z konieczności, która dotyka człowiek wbrew jego woli, czyli w wyniku eksmisji. Dokonuje się jej w przypadku nieopłacania czynszu, bezprawnego zajmowania lokalu, naruszania porządku budynku mieszkalnego, zakłócenia porządku życia zbiorowego.
Bezdomne kobiety są często osobami młodymi (do 25 roku życia) oraz niezamężne.50% bezdomnych kobiet wychowywała się w domach dziecka, pozostałe są odrzucone przez własne rodziny.
W męskiej populacji bezdomnych dominują ludzie starsi (44 lata i więcej). Wśród bezdomnych mężczyzn 73% to osoby wcześniej karane.
Większość ludzi bezdomnych w Polsce żyje w ubóstwie. Liczni zaś bezdomni pozostają na całkowitym lub częściowym utrzymaniu schronisk.
Znaczna część bezdomnych utrzymuje się całkowicie lub częściowo z pracy zarobkowej. Przeważnie jest to praca dorywcza niekwalifikowana i nisko płatna, tylko w nielicznych przypadkach jest ona stała.
Bezdomni wywodzą się z rodzin patologicznych, z marginesu społecznego,z rodzin dotkniętych alkoholizmem oraz karanych sądownie.
Ludzie bezdomni postrzegani są przez społeczeństwo jako grupa na najniższym szczeblu hierarchii społecznej. Dla społeczności lokalnej bezdomni stanowią zagrożenie bezpieczeństwa i spokoju.