Starożytny Izrael 2


Starożytny Izrael. podr., s. 48 - 50, 54 - 55 Oprac. RM

I. Religia żydowska - judaizm

Najbardziej charakterystyczne cechy religii starożytnego Izraela (judaizmu)

Pojęcia: Biblia, Tora - Prawo (Pięcioksiąg), Arka Przymierza, diaspora, Septuaginta, Talmud, Pascha, szabat, Jom Kippur, Ściana Płaczu, Wulgata

szabat - siódmy dzień tygodnia, dzień świąteczny

Pascha, Jom Kippur - najważniejsze święta żydowskie

Septuaginta - najstarsze tłumaczenie Starego Testamentu na język grecki, dokonane w gminie żydowskiej w egipskiej Aleksandrii w okresie hellenistycznym (od III w. pne), tradycja głosi ,że tłumaczenia dokonało 72 mędrców w ciągu 72 dni, na polecenie kapłana Eleazara

Talmud - zbiór przepisów i rytuałów regulujących różne sfery życia codziennego i społecznego Żydów (redagowany od III do VI w. n.e.); dwie wersje Talmudu: tzw. babiloński i palestyński

Ściana Płaczu w Jerozolimie - pozostałość po świątyni jerozolimskiej (zburzonej przez Rzymian w 70 r. ne), miejsce o szczególnym znaczeniu dla judaizmu

Diaspora - osiedlanie się Zydów poza Palestyną, przyczyny diaspory: „niewola babilońska Żydów”, przyrost naturalny w Palestynie w okresie hellenistycznym, prześladowania religijne w Palestynie pod rządami Seleukidów, wysiedlenia z Palestyny ludności żydowskiej dokonywane przez Rzymian po stłumieniu dwóch kolejnych powstań z lat 66 - 73, 131 - 134

II. Periodyzacja dziejów starożytnego Izraela (najważniejsze aspekty)

1.Epoka patriarchów i ich osadnictwo w ziemi Kanaan (Palestyna) w I poł. III tys. p.n.e.

(w tzw. średniej epoce brązu).

(o skomplikowanej kwestii datacji epoki patriarchów, J. Bright, Historia Izraela, W. 1994, s. 83 - 85)

2. Czasy Mojżesza (XIII w. p.n.e., czyli epoka Nowego Państwa w Egipcie) - wyjście Izraelitów z Egiptu

ok. 1280 r. p.n.e. (?), kwestia datacji - zob. Bright, s. 488.

3. Osiedlenie się Izraelitów w Palestynie (ok.1250-1200, zob. Bright, s. 488) i konfederacja

ich 12 plemion w Palestynie od pocz. XII w. pne (ok.1200 p.n.e. rozpoczyna się w Palestynie epoka

żelaza).

- epoka Sędziów (ok. 1200-1020 r. p.n.e. - np. Samson,), zob. mapa w podr. Operonu s.59.

4. Zjednoczona monarchia Izraela

5. Rozpad monarchii na dwa królestwa po śmierci Salomona (zob. mapa w podr. Operonu s.59)

6. „Niewola babilońska” Żydów (587 - 539): od zdobycia Jerozolimy przez władcę nowobabilońskiego

Nebokadnezara II (Nabuchodonozora) do zdobycia Babilonu przez króla perskiego Cyrusa Wielkiego

(wtedy zakończył się okres niewoli babilońskiej Żydów)

7. Autonomia Żydów w imperium perskim (538-332) oraz w imperium Aleksandra Mace-

dońskiego (332 - 323)

- odbudowa Świątyni Jerozolimskiej ( 520-515 r.).

8. Żydzi w okresie hellenistycznym: od śmierci Aleksandra Macedońskiego (323 pne) do

uzależnienia Palestyny przez Rzym (63 pne)

A. Dzieje polityczne

- Palestyna pod rządami egipskich Ptolemeuszy

- Palestyna pod rządami Seleukidów z Antiochii (od 200/198 - 164 pne): prześladowania religijne

Żydów przez Seleukidów (mapa w podr., s. 117)

- powstanie Machabeuszy (168-164 r.) i odzyskanie niepodległości,

przywódca powstania - Juda Machabeusz

- rządy w Palestynie dynastii Machabeuszy (164 - 63)

B. Zjawiska społeczne i kulturowe

- coraz większa diaspora Żydów

- Septuaginta

9. Palestyna pod panowaniem rzymskim (od 63 r. p.n.e.)

- zdobycie Jerozolimy przez Pompejusza (63 r. p.n.e.)

- panowanie w Palestynie rzymskiego wasala - Heroda I (u schyłku I w. p.n.e.)

- polityczny podział Palestyny po śmierci Heroda I:

▪ dzielnica Archelaosa (Judea, Samaria, Idumea, od 6 r. n.e. prowincją rzymską

▪ dzielnica Heroda II Antypasa (Galilea)

▪ dzielnica Filipa

- antyrzymskie powstania Żydów:

▪ tzw. „I wojna żydowska” w latach 66 - 73, zdobycie i zburzenie Jerozolimy przez Tytusa w 70 r.

(zob. łuk triumfalny Tytusa w Rzymie), zdobycie Masady przez Rzymian w 73 r.

▪ tzw. „ II wojna żydowska” latach 131 -134 (przywódca: Bar Kochba), skutki: eksterminacja

Żydów z Palestyny, nie wolno było im zamieszkać w Palestynie

- Józef Flawiusz jako historyk żydowski w II poł. I w. n.e. (dzieła: „Dawne dzieje Izraela”,

„Wojna Żydowska”)

Bibliografia:

A.Świderek, Rozmowy o Biblii, Rozmów o Biblii ciąg dalszy

Z. Ziółkowski, Najtrudniejsze stronice Biblii, W. 1989, ks. J. Kudasiewicz, Biblia - historia - nauka

R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu, Poznań 2005 /wydawnictwo Pallotinum/

J. Bright, Historia Izraela, W. 1994

Wielka historia świata, t. 2, Stary i Nowy Świat od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego, pod red.

J. Sliwy, Kraków 2005 /m.in. historia starożytnego Egiptu, Mezopotamii, Persji, Izraela, Indii, Chin/

Historia powszechna, t.2, s. 466 - 515 (Biblioteka Gazety Wyborczej)

Żródła: Józef Flawiusz „Dawne dzieje Izraela”, Józef Flawiusz „Wojna Żydowska”

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powstanie starożytnego Izraela w świetle współczesnych koncepcji historyczno archeologicznych
8 Starożytny Izrael, dyplomacja kulturalna - mix
Starożytny Izrael
Nie Biblia Historia Starozytnego Izraela Mario Liverani
Czy w starożytnym Izraelu istniała prostytucja sakralna”
IZRAEL, Notatki I rok, Starożytność
Starożytny Egipt a państwo Izrael
Bogowie i boginie starożytnej Grecji
Starożytni matematycy
WYCHOWANIE W STAROŻYTNEJ GRECJI PREZENTACJA
SIEDEM CUDÓW SWIATA STAROŻYTNEGO ppt
Jaroslav Cerny RELIGIA STAROŻYTNYCH EGIPCJAN
Cyliwizacje starożytne (1)
DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI DO KOŃCA STAROŻYTNOŚCI
scenariusz z historii IZRAEL, Testy, sprawdziany, konspekty z historii

więcej podobnych podstron