Przygotowałam prezentację na temat: "Przemiana wewnętrzna jako motyw literacki i ważny element określający osobowość bohaterów literackich". W oparciu o utwory sformułowałam następującą tezę: Motyw przemiany wewnętrznej prowadzi do straty lub odzyskania człowieczeństwa. Przemiana wewnętrzna jest jednym z głównych motywów literackich. Bohaterowie wielokrotnie ulegają pozytywnym lub negatywnym przeobrażeniom. Najważniejszym punktem jest człowiek i jego przeżycia. Szukając wartości w życiu, błądzi co powoduje zmiany w zachowaniu, postępowaniu, sposobie myślenia. Postaram się udowodnić postawioną przeze mnie tezę.

Pierwszym bohaterem, którego pragnę przedstawić jest Makbet. Ulega negatywnej przemianie, która jest nieodwracalna. Początkowo osobowość Makbeta jest idealna. Przyjmując bohaterską postawę. przyczynia się do wygrania wojny, nie oszczędzając sił. Dzielny, waleczny, honorowy rycerz brzydzący się zdradą. ( zdolny) oddany żonie oraz królowi. Cieszy się szacunkiem króla Dunkana, który mianuje go tanem Kawdoru. Bohater zmienia się pod wpływem działania demonicznych mocy. Czarownice, spotkane na wrzosowisku wzbudzają w nim złe emocje, przepowiadając mu iż obejmie władzę. Rozbudza to w nim rządze władzy. Gdy zaczynają się spełniać pierwsze elementy wróżby, zaczyna myśleć o zbrodni. Toczy sie w nim walka wewnętrzna, którą przegrywa. Zaczyna kłamać co nie jest zgodne z etyką rycerską. Deklarując wierną służbę królowi wykazuje fałszywość, ponieważ planuje już morderstwo. Początkowo przepowiednie chciał aby sama się spełniła a nie on sie do tego przyczynił. Momentem przełomowym podjęcia decyzji o zabójstwie Dunkana, było mianowanie jego syna na władcę. Wtedy legalna droga do zdobycia władzy staje sie niemożliwa. W Makbecie następuje przeistoczenie w tyrana, zaślepionego rządzą władzy, przez to traci swoje człowieczeństwo, ginie w nim wszystko co dobre i moralne. Wzrasta w nim pragnienie mordu. Przekracza granicę zła, na razie bez dokładnego planu zamachu. Lady Makbet odczytując list od męża postanawia dopomóc losowi. Szantażem emocjonalnym chce przekonać go do zbrodni. Makbet waha się przed wprowadzeniem planu zabicia Dunkana w życie. Uznając szlachetność męża za słabość, odwraca jego system wartości. Makbet zabija króla pod wpływem trzech czynników: magii, ambicji i żony. Prawy odważny rycerz przeobraża się w krwawego mordercę i ginie w nim wszystko co dobre, morlane. Makbet zdaje sobie sprawę z ohydy zbrodni, dręczą go wyrzuty sumienia. Osiąga to co pragnął, ale kosztem zabójstwa. Popełniając kolejne zabójstwa, by ukryć wcześniejsze, ukazuje sie proces przemiany Makbeta , z sprawiedliwego , dobrego wodza staje sie bezwzględnym tyranem, który dla osiągnięcia władzy jest w stanie zrobić wszystko. Lęk przed sprawiedliwym osądzeniem popycha go do kolejnych mordów. Myśli ciągle o utrzymaniu władzy. Przyzwyczaja się do zbrodni. Duszę Makbeta opanowuje strach, podejrzliwość i fałsz. Popadł w paranoje przepowiedni Wiedźm. Z kochającego, troskliwego męża przeistacza się w nieczułego i zimnego drania, którego nie zainteresowała śmierć żony. Okrutny i bezlitosny ginie z rąk Makdufa. Makbet nie był zły z natury, przedstawione przeze mnie czynniki wpłynęły na doprowadzenie go do moralnego upadku. Zatracił cenne człowieczeństwo. Miał atrakcyjną osobowość, której nie umiał utrzymać. Nie był w stanie znów przywrócić wartościowych atutów.

Drugą osobą, która bezpowrotnie straciła osobowość jest Werter. Podobnie jak Makbet jedynym rozwiązaniem jego problemu jest śmierć. Nie zdołał znaleźć innego rozwiązania. Przedstawiając losy bohatera, zauważamy gruntowną zmianę. Werter ucieka przed kłopotliwym uczuciem do Leonory, która rozkochał w sobie. Młody, wrażliwy chłopak o duszy artysty uwielbia malować otaczającą go przyrodę, czuje się w niej jak w raju, odnajduje w niej spokój i samotność. Wierzy w Boga i uważa go za doskonałego Stworzyciela świata. Dobrze dogaduje się z ludźmi prostymi niż ze szlachtą o której nie boi się wyrażać negatywnego zdania. Intensywnie odczuwa emocje. Zastanawia się nad życiem ludzkim i jego przemijaniu. Zabawa z dziećmi, czytanie Homera, spacery na łonie natury to czynności, które sprawiają mu największą radość. Werter to Marzyciel, który pod wpływem książek wierzy w szczęśliwą miłość nadającą sens w jego życiu, która jest skutkiem negatywnej przemiany bohatera. Poznając Lote zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Od tej chwili miłość jest jego celem. Całym światem jest Lota i tylko ona się dla niego liczy. Od tej pory największym jego szczęściem jest spędzanie czasu z kobietą. W każdej chwili myśli tylko o niej. Nie potrafi już bez niej normalnie funkcjonować. Zaczyna wierzyć, że ona również go kocha. Żył w obłudzie, ponieważ podczas wspólnego tańca wyjawiła mi iż jest zaręczona. Nie próbuje o niej zapomnieć, nie liczy się z konsekwencjami, iż Lota może nie odwzajemnić jego uczuć. Jest szczęśliwym człowiekiem. Jego radość się kończy gdy przyjeżdża Albert narzeczony Loty. Zaczyna przyjmować to do swojej świadomości. Zmienia się jego charakter wyznawania uczuć, z wspaniałej miłości zmienia się na cierpienie i ból. Radość przebywania razem z Lotą przeminęła. Popada w coraz większe przygnębienie. Czytając swój pamiętnik zaczyna rozumieć, że sam wplątywał się w miłość bez przyszłości. Docelowa wartość w życiu Wertera, czyli miłość zgasła. Stwierdza, że: Czyż musiało tak być, że to, co tworzy szczęście człowieka, stało się znów źródłem jego cierpienia?”(18 sierpnia). Każda myśl o Locie sprawia mu ból. Piękna natura wydaje już się dla niego martwa. Zaczyna myśleć o samobójstwie, jako jedynym rozwiązaniu. Wyjeżdża jak najdalej od Loty, podejmuje prace w urzędzie. Na przyjęciu u Hrabii został poniżony. Wyproszono go z przyjęcia, ponieważ jest mieszczaninem. To jest kolejny zadany cios dl bohatera. Powraca do Loty, chce być blisko ukochanej. Zaczyna złorzeczyć Albertowi chociaż przed zmianą nie okazywał mu wrogości. Pragnie śmierci, wierzy, że to jest jedyna droga do związku z nią. Przeobraża się w bezwartościowego człowieka, smutki topi w alkoholu, odwraca się od Boga. Czuje, że przegrał życie nie potrafi myśleć o innej kobiecie. Słaba osobowość jest przyczyną samobójstwa. Nie udźwignął ciężaru utracenia głównej wartości w życiu. Powoli się zmienia na gorsze, a w ostateczności postanawia zakończyć cierpienie.

Osobą podobną a zarazem wyróżniającą się od zaprezentowanych wcześniej bohaterów jest Orgon. Główny bohater lektury Świętoszek, ulega metamorfozie pod wpływem omotania przez drugiego człowieka. Przed przeistoczeniem wszyscy darzą go szacunkiem, traktują jak najcenniejszego członka rodziny. Kochający mąż i ojciec dwojga dorosłych dzieci zmienia się diametralnie gdy poznaje Taftuffa. Zamożny mieszczanin, mądrze i uczciwie rządzący swym majątkiem od razu uwierzył w pobożność i szlachetność Taftuffa modlącego się w kościele, przez co traci człowieczeństwo. Żyjący w ubóstwie Tartuff, urzekł naiwnego Orgona rozdając pieniądze żebrakom. Orgon postanawia przyjąć go pod swój dach. Od tej pory Orgon kieruje sie tylko zdaniem Świętoszka, traktuje go jako wyrocznię, jego słowo jest święte i nikt nie może go podważać. Jest jego autorytetem. Stał sie naiwny i łatwowierny. Nie potrafił myśleć racjonalnie, nawet argumenty rodziny nie przekonują go. Doryna, pokojówka jego córki Marianny mówi tak o swoim panu: "„Był to wprzód człowiek z duszą roztropną i godną,W służbach króla okazał tęgość niezawodną - Teraz, odkąd Tartuffe'em swym przejął się cały,Od tego czasu chodzi niby ogłupiały”. Był człowiekiem mądrym i uczciwym. Zmienił się wewnętrznie. Jest zaślepiony uwielbieniem dla Tartuffa. Nie słucha złośliwośći pokojówki i nie zmienia zdania na temat świętoszka. Kiedy wrócił podczas dwudniowej nieobecności wypytuje tylko o zdrowie Tartuffa. Nie obchodzi go zdrowie rodziny, którą zaniedbuje, przestaje być troskliwy. Także okazuje się pozbawionym miłości ojcem. Planuje włączyć Tartuffa do ich rodziny poprzez ślub z Marianną, która kocha się w innym. Skromna córka nie ma odwagi przeciwstawić się ojcu. Orgon okazuje się być egoistą, nie obchodzi go zdanie córki, nie bierze pod uwagę jej szczęścia tylko narzuca jej swoją wolę małżeństwa z oszustem. Pozbawiony uczuć ojcowskich, znajduje przyjemność w dręczeniu córki. Wpada w paranoje,Gdy mówi się źle na temat Tartuffa to wpada w złość, staje się wściekły i agresywny, jest zdolny do przemocy. Orgon pod wpływem świętoszka obojętnieje na innych ludzi. Uwidocznione jest to w scenie gdy jego syn, Damis próbuje zdemaskować prawdziwe oblicze Tartuffa. Ojciec nie potrafi zrozumieć dlaczego własny syn podstępem próbuje wyrzucić „życzliwego” przyjaciela z domu. Był tak zaślepiony, że zaufał obcej osobie zamiast własnej rodzinie. Pod wpływem złych emocji wypędził Damisa . Wydziedziczył go z majątku i bezmyślnie przepisuje spadek na Tartuffa, nie zważając na losy rodzinny. Orgon nie zauważa, że jest wykorzystywany i oszukiwany poprzez fałszywą pobożność Tartuffa .Bohater odzyskuje człowieczeństwo za pomocą prowokacji jego żony Elmiry, poznając prawdziwą naturę jego ulubieńca. Zaczyna rozumieć jakie popełnił błędy i zdaje sobie sprawę z tego jaki był naiwny i łatwowierny. Wszyscy dookoła chcieli mu przekazać prawdę o tym człowieku, lecz Orgon był uparty i zawzięty co do swojej wiedzy na jego temat. Uważał, że tylko on ma racje, nie liczył się ze zdaniem innych. Na szczęście wszystko kończy się dobrze, Orgon szybko zrozumiał swoje błędy. Traci człowieczeństwo, staje się podły dla członków rodziny, a dzięki prowokacji Elmiry pozytywne cechy zostają przywrócone. Właśnie tym wyróżnia się spośród Makbeta i Wertera. Pokonał swoją pewność siebie, zaczął żyć dalej, nie poddał się. To wyraz silnej osobowości, lecz nie kruchej, która posiadali poprzedni bohaterowie.

Przykładem wielokrotnych dobrych i złych przemian jest Cezary Baryka. Tan jak Orgon sam w sobie przyznaje się, że popełnił błąd, który musi naprawić. W tym przypadku jest już za późno. W okresie dojrzewania, z powodu braku autorytetu, poczucia wolności jego osobowość kształtuje się negatywnie lecz po śmierci matki wraca na dobre tory. Ukochany i jedyny syn Seweryna i Jadwigi, był ich oczkiem w głowie. Posłuszny, grzeczny, wyrachowany chłopiec uczył się bardzo dobrze. Motywatorem przemiany staje się nieoczekiwany wyjazd Seweryna na wojnę. Zostaje sam z matka i pozbawiony ojcowskiej kontroli staje się nieposłuszny. Robił to na co miał ochotę, nie słuchał się matki. Zaczął się awanturować, kłócić, często przebywał poza domem. Kłamał iż będzie posłuszny jak przed wyjazdem Seweryna. Z dobrego chłopca staje się urwisem. Czuje się wolny i niezależny. Stał się obojętny wobec matki. Pewnego dnia nadchodzi moment przywrócenia pozytywnych cech osobowości. Zrozumiał, że źle postępuje. „Smagający wstyd wziął go w obroty na wspomnienie usług tej steranej i bezsilnej kobiety, gdy go pielęgnowała” Przyglądając się zniszczonej kobiecinie dostrzega jej poświęcenie, ogarnia go ogromny żal i postanawia się zmienić. Ostatkiem sił dawała dla chłopca co najlepsze, odbierając sobie przyjemności. Zaczął dbać o matkę kiedy było już za późno. Obudziło się w nim uczucie do rodzicielki. Stał się wrażliwy, płakał doceniając jej starania. Czarek zbliżył się do matki tak jak w młodości lecz ona umiera. Był to przełomowy moment w okresie dojrzewania Cezarego, który został teraz całkiem sam, nie miał już nikogo bliskiego. Zdał sobie sprawę, że wysługiwał się nią. Wcześniej był zafascynowany ideami rewolucyjnymi, które ukształtowały go negatywnie, pozbawiły uczuć. Zmusił matkę do oddania ich ukrytego majątku. Wciągnęły go spotkania polityczne. Wybuch rewolucji przyjął z entuzjazmem. Obojętniał na panujące zło. Zabrakło mu wzorca-ojca. Wyrzekając się zabaw, jedzenia, pieniędzy dało mu do zrozumienia, że rewolucja nie jest tak wspaniała jak sobie wyobrażał. Pozbawiono go dachu nad głową, zajmując mieszkanie, a także skonfiskowano rodzinny majątek. Dostrzegł niesprawiedliwość komunistów. Kolejnym czynnikiem buntu przeciw rewolucji niszczącej wartości jest monolog Cezarego gdy więzień prowadzi wóz ze zwłokami zmarłej Ormianki Ostatecznie zniechęcił się rewolucji, gdy po śmierci matki zdarto jej obrączkę z palca. Rewolucja była także jednym z etapów życia Czarka. Sprawiła, że stracił on szacunek do innych, także starszych od siebie osób. Odnajdując ojca pragnie pojechać do Polski gdzie są Szklane domy, lecz znajduje nędzne miasteczko. Rozpoczyna studia medyczne. Gdy wybucha wojna, budzą się w nim uczucia patriotyczne i postanawia walczyć o ojczyznę. Następnie znów zmienia się w egoistę, zapatrzonym w siebie kiedy w Nawłoci romansuje z kobietami. Zmienia się podczas mieszkania w Chłodku. Tam obserwuje życie biednych chłopów. Znów zaczyna zauważać drugiego człowieka i jego cierpienie. Jego życie to huśtawka nastrojów. Na szczęście potrafi odnaleźć się w tym trudnym świecie, co za soba wiąże częstą zmianę osobowości.

Ostatnim bohaterem ulegający natomiast pozytywnej przemianie jest Gustaw z III części Dziadów. Podobnie jak Werter kieruje się w życiu uczuciami. Stanowią dla niego najważniejszą część życia. Dają mu siłę by się odrodzić, stać się kimś innym. Emocje pozwoliły mu odzyskać człowieczeństwo. Gustaw był marzycielem o bogatym wnętrzu. Z wcześniejszych części dowiadujemy się, że jest namiętnym, romantycznym kochankiem, który nie potrafił żyć bez wybranki swego serca. Jego miłość do dziewczyny jest tak wielka, że kiedy ta poślubia innego, Gustaw całkowicie odsuwa się od ludzi, staje się samotnikiem. Pogrąża się w swym nieszczęściu i cierpieniu. Obserwując wesele ukochanej postanawia popełnić samobójstwo. Gruntowa przemiana zachodzi w nim gdy wraca do świata żywych. Przebywając w klasztorze bazylianów pisze na ścianie „Gustaw zmarł 1823 1 listopada. Tu urodził się Konrad 1823 1 listopada.” Ta data to zerwanie z przeszłością, wyjście z kręgu cierpienia i wstąpienie na nową drogę. Gustaw przeobraził się w Konrada i stał się zupełnie innym człowiekiem. Odnajduje sens życia i nowe idee. Teraz kocha już całkiem inną miłością- miłością patriotyczną. Najważniejsza dla niego jest teraz ojczyzna, która zastępuje mu rodzinę. Powoli zaczyna się w nim rodzić pewność siebie, siła i pycha. Tworzy poezję i określa ją jako wielka, jest dumny z tego co stworzył. Twierdzi, że ma wielka moc i mógłby poruszać gwiazdami. Przepełniony emocjami Konrad wyraża krytyczny stosunek do Boga. Bluźni i buntuje się przeciw niemu. Uważa, że stworzyłby lepszy świat, bo w tym obecnym jest za dużo krzywd, cierpienia. Pragnie uszczęśliwić świat. Chce udoskonalić świat, teraz to jest jego głównym zadaniem. Już nie liczy się miłość do ukochanej tylko bezgraniczna pomoc ojczyźnie. Oddaje swoje życie, aby troszczyć się o innych. Z buntowniczego poety staje się pokornym człowiekiem. Ta przemiana jest pozytywna. Miło zatracenia najcenniejszej wartości życia-miłości, odnajduje się w roli patrioty. Traci człowieczeństwo, podejmując wyboru samobójstwa, lecz przywraca je gdy znajduje ukojenie w pomocy, którą chce nieść ludziom.

ZAKOŃCZENIE?????????

Przemiany wynikają ze słabości charakterów. Człowiek twardy i nieugięty, na pewno z łatwością nie straci człowieczeństwa. Tylko będzie dążył do jego umacniania. Nadmierna doskonałość, motywacja by być lepszym prowadzi do zguby. Magia, wpływ drugiego człowieka może być przyczyną zmian zachodzących we wnętrzu bohatera, ale człowiek sam kieruje swoim losem. Skutkiem tego jest całkowita, czasem nieodwracalna zmiana osobowości. Bohaterowie ulegający negatywnej przemianie rzadko potrafią z tej sytuacji wybrnąć, i najlepszym rozwiązaniem dla nich jest śmierć. Ci, którzy potrafią się otrząsnąć z negatywnej przemiany, zamykają pewny etap w życiu i próbują żyć na nowo.

????????

???????

?????????

Mało wniosków, chaos, odniesienie do tezy, dziady, powiązanie argumentów, powtórzenia, dziwnie sformułowane zdania, potoczne wyrazy. Wstęp, zakończenie.

---