OPIEKA NAD CIĘZARNĄ- ROLA POŁOZNEJ \ PIELĘGNIARKI W PORADNI : K :.
Opiekę medyczną nad kobietą ciężarną sprawuje lekarz ginekolog - położnik oraz położna.
Celem jej jest podejmowanie działań promocyjnych, profilaktycznych, i leczniczych zmierzających do ; ochrony zdrowia matki i dziecka, monitorowania prawidłowości przebiegu ciąży, wczesnego wykrycia powikłań i ich leczenia, rozwoju cech rodzicielskich.
W ciąży o przebiegu prawidłowym badania lekarskie powinny się odbywać ; raz w miesiącu - do 32 tygodnia ciąży, pomiędzy 32 -36 tyg. ciąży - co 2 tygodnie, powyżej 36 tygodnia ciąży - co tydzień.
Termin kolejnej wizyty wyznacza lekarz, wpisując do ; Karty przebiegu ciąży ; jej datę.
Pierwsza wizyta profilaktyczna powinna odbyć około 6 tygodnia ciąży. Obserwując swój organizm, zmiany zachodzące w cyklu miesiączkowym można dość szybko zorientować się , że zaistniała ciąża np. brak miesiączki, podwyższona ciepłota ciała utrzymująca się dłużej niż 16 dni. Rozpoznanie wczesnej ciąży jest także możliwe dzięki stosowanym testom biochemicznym. USG w tym celu nie jest wskazane.
Pierwsza wizyta - I TRYMESTR CIĄŻY
Rozpoczyna się od zebrania szczegółowego wywiadu ginekologiczno - położniczego, z uwzględnieniem tzw. Objawów domyślnych ciąży zauważonych przez kobietę tj. [ brak miesiączki, powiększenie gruczołów sutkowych, zawroty głowy, omdlenia, zmiany apetytu, poranne nudności i wymioty, częste oddawanie moczu], oraz przebytych ciąż , poronień samoistnych i sztucznych, ciąż ektopowych, grupy krwi i czynnika RH, potrafi ocenić stopień zagrożenia konfliktem serologicznym.
Następnie położna dokonuje pomiaru wagi ciała[ w pierwszym trymestrze nadmierny spadek masy ciała sugeruje zaburzenia łaknienia, poranne nudności i wymioty], ciśnienia tętniczego krwi, tętna i temperatury ciała.
Zakłada się dokumentację; kartę ciąży i kartę położniczą, w których odnotowuje się ; grupę krwi, datę ostatniej miesiączki, określa się przewidywany termin porodu, masę ciała, tydzień ciąży, zapisuje wyniki pomiarów parametrów stanu ogólnego.
Pielęgniarka/ położna motywuje ciężarną do pro-zdrowotnego stylu życia w okresie ciąży[jaki tryb życia powinna prowadzić, przedstawia ogólne zasady odżywiania się w tym okresie, przestrzega przed czynnikami mogącymi mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu- leki, nikotyna, alkohol, narkotyki].
Podczas przeprowadzania wywiadu należy zadbać o dobrą atmosferę spotkania ale przede wszystkim o warunki intymności podczas jego trwania.. Nie powinno to mieć charakteru przesłuchania, lecz miłej , poważnej i życzliwej rozmowy, w czasie której prowadząca ją osoba dokonuje pewnych niezbędnych notatek.
Dalszej oceny stanu zdrowia kobiety dokonuje się oglądając jej ciało, skórę, określając jej typ budowy i owłosienia oraz oceniając wydolność układu oddechowego, krążenia i pokarmowego. Kierujemy pacjentkę do badania położniczego zewnętrznego[ polega ono na oglądaniu i ocenie sromu, krocza, a po założeniu wzierników także pochwy i szyjki macicy, dokonuje się również oceny gruczołów sutkowych- ich wielkość, wygląd skóry, kształt, zabarwienie brodawek i otoczek].
Podczas badania położniczego wewnętrznego [ palpacyjne przez pochwę], kobieta potrzebuje wsparcia a przede wszystkim zapewnienia całkowitej dyskrecji podczas badania i ograniczenia do minimum liczby osób w nim uczestniczących. Badanie położnicze wewnętrzne pozwala określić położenie, kształt, wielkość i spoistość macicy oraz stan części pochwowej szyjki macicy i wykryć zmiany w przydatkach..
Po badaniu u lekarza , zgodnie z zaleceniami położna przygotowuje skierowania na badania laboratoryjne [ morfologia, badanie ogólne moczu ,oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh - jeśli ciężarna nie ma wiarygodnego wyniku- , oznaczenie stężenia cukru we krwi, badanie odczynu VDRL...
Ciężarna otrzymuje po pierwszej wizycie KARTĘ PRZEBIEGU CIĄŻY , dokument bardzo ważny, który zawsze powinna mieć przy sobie. Zdarzają się bowiem nieprzewidziane w życiu sytuacje w których, zawarte tam dane mogą okazać się niezmiernie przydatne.
KOLEJNE WIZYTY CIĘŻARNEJ-DRUGI TRYMESTR CIĄŻY
Wizyty w ciąży zaawansowanej ,podobnie jak pierwsza zaczynają się od wywiadu dotyczącego samopoczucia kobiety ciężarnej. Oraz zmian jakie u siebie zauważyła;
Np. odczuwanie ruchów płodu[ data ich pojawienia się,] wystąpienia krwawienia czy plamienia z dróg rodnych, upławy, bóle podbrzusza, napięcia macicy i inne dolegliwości zgłaszane przez ciężarną.
Położna dokonuje pomiarów masy ciała [ nagłe zwiększenie masy ciała może sugerować utajone obrzęki. 10 - 12 kg, to całkowity przyrost masy ciała w ciąży], obwodu brzucha, RR, tętna i temperatury ciała a także tętna płodu.
Analizuje i nanosi w dokumentacji wyniki badań laboratoryjnych, informuje ciężarną o konieczności zgłoszenia się do lekarza w razie wystąpienia ; plamienia lub krwawienia z dróg rodnych, pęknięcia błon płodowych, napięć i skurczów macicy, bólu podbrzusza, odczuwania zbyt słabych lub zbyt silnych ruchów płodu.
Częstość wykonywania badania wewnętrznego uzależniona jest od przebiegu ciąży i samopoczucia ciężarnej, zgłaszanych dolegliwości , a także przyjętego przez lekarza modelu opieki.
WIZYTY CIĘŻARNEJ W TRZECIM TRYMESTRZE CIĄŻT
W ciąży zaawansowanej położna/ pielęgniarka wykonuje wszystkie już wcześniej wspomniane czynności, oprócz których pojawiają się nowe tzn. zewnętrzne pomiary miednicy kostnej ii ocena ich prawidłowości, typ miednicy, Wykonuje badanie zewnętrzne za pomocą chwytów Leopolda [ na tej podstawie określa położenie, ułożenie i ustawienie płodu],
Przygotowuje ciężarną do rozpoznania objawów rozpoczynającego się porodu [ regularna czynność mięśnia macicy, odejście czopa śluzowego, pęknięcie błon płodowych].
Udziela informacji na temat przygotowania się do odbycia porodu w szpitalu, przedstawia możliwość skorzystania z zajęć w Szkole Rodzenia i wyjaśnia wszystkie wątpliwości dotyczące czekającego ciężarną porodu..
Niezależnie od ustalonego harmonogramu wizyt kontrolnych , należy poinformować każdą ciężarną , że powinna bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, w przypadku gdy pojawi się ;
Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych,
Stały ból w podbrzuszu lub bolesne odczuwanie skurczów,
Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy,
Stały ,silny ból głowy,
Zaburzenia widzenia, np., zła ostrość, mroczki,
Obrzęki, które nie znikają po wypoczynku nocnym,
Ból i zwiększona częstość oddawania moczu,
Wzrost temperatury ciała powyżej 375 *C,
Nie odczuwanie ruchów płodu przez ostatnie 6-8 godzin.
Badania dodatkowe w okresie ciąży
Ocena czystości pochwy,
Rozmaz cytohormonalny, cytoonkologiczny,
WR
Morfologia i hematokryt - co miesiąc,
Ogólne badanie moczu - co miesiąc,
Test obciążenia glukozą - między 24-28 tyg. Obecność antygenu HBs - w trzecim trymestrze ciąży,
Inne specjalistyczne badania , podyktowane są przebiegiem ciąży, a także możliwościami służby zdrowia na danym terenie.
LITERATURA:
Cendrowski Z., Trawińska M.: Popularny Słownik Wychowania Prorodzinnego
i Seksualnego. Agencja Promo-Lider, Warszawa 1996
Łepacka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Podręcznik dla studentów. Wyd. CZELEJ Sp. z o.o. Lublin 2003.
Pisarski t.: Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 2002
Troszyński M.: Ćwiczenia położnicze, Podręcznik dla studentów. PZWL, Warszawa 1996
5) Troszyński M.: Położnictwo. Ćwiczenia. Podręcznik dla studentów. PZWL,