Władysław Stróżewski, Twórczość

Znaczenia słowa "twórczość":

1. zbiór wytworów - rezultatów działalności pisarskiej (np. twórczość Adama Mickiewicza),

2. trwająca przez życie autora działalność twórcza, przebiegająca przez określone fazy,

3. zamknięty proces tworzenia, przyporządkowany powstaniu konkretnego dzieła.

"tworzenie" - mnogość działań i czynności, wynikające z aktywności twórczej artysty

osobowość twórcza - dyspozycja człowieka, tkwiąca w nim możność twórczego działania

Sztuka a twórczość. Twórczość jest pojęciem szerszym, obejmującym nie tylko produkcję artystyczną, ale i działalność naukową czy techniczną.

Tworzenie jako proces twórczy:

• gdy chcemy podkreślać, że mamy do czynienia z działaniem prowadzącym do powstania czegoś nowego, czego wcześniej nie było

• przeciwstawienie nie było - jest

tworzenie - stwarzanie

Stwórczość, przypisywaną zasadniczo Bogu, odnieść można także do twórczości artystycznej, ale tylko wtedy, gdy prowadzi ona do powstania dzieł rangi najwyższej.

artysta - twórca (ale nie stwórca)

wytwarzanie - przetwarzanie

Odtwórczość:

• rekonstruowanie czegoś, co zostało zniszczone lub naśladowanie czegoś innego, moment nowości jest unikany

• wykonywanie, proces interpretacji (utwór muzyczny, gra aktorska) proces twórczy

Interpretacja jest szczególnym rodzajem twórczości.

Ciąg według malejącego stopnia nowości:

stwarzanie

tworzenie

wytwarzanie

przetwarzanie

odtwarzanie

Dwie cechy, które odróżniają twórczość od wszelkich ludzkich wytworów: nowość i energia umysłowa użyta do wytworzenia rzeczy nowej.

zasadnicze pytanie metafizyki: DLACZEGO ISTNIEJE RACZEJ COŚ NIŻ NIC?

zasadnicze pytanie dialektyki twórczości: DLACZEGO NIE ISTNIEJE COŚ, CO MOGŁOBY (POWINNO) BYĆ?

Twórczość możliwa jest tylko wtedy, gdy sama rzeczywistość pozwala na pojawienie się w niej czegoś nowego.

Założenia ontologiczne, które muszą być spełnione, by twórczość była możliwa:

1. Świat nie jest całością bezwzględnie dopełnioną, zamkniętą. Świat jest dookreślony, ale z drugiej strony, całość jaką stanowi, może być w każdym momencie uszczuplana bądź bogacona.

szczególny rodzaj dopełniania - przedmioty intencjonalne!

2. Świat w każdym momencie swojego istnienia dany jest jako zawsze ten sam, równocześnie jednak jako podlegający zmianie. Zmiany zachodzące w świecie nie niszczą jego tożsamości.

struktura świata jest strukturą czasową - nie tylko istnienie rzeczy, ale też zachodzenie zdarzeń

3. Zmienność świata wynika m. in. z zachodzących w nim procesów przyczynowych. Dzięki przyczynowości sprawczej jeden stan rzeczy może się przekształcać w inny.

4. Wśród zmian zachodzących w świecie istnieją te, na które człowiek może w pewien sposób wpływać.

5. Zmiany zachodzące w świecie nie niweczą względnie stałych stanów rzeczy (inaczej nie byłoby możliwości utrwalania).

6. Zachodzenie zmian ogranicza się do pewnego fragmentu świata bez naruszenia innych dziedzin czy porządków. Świat jest systemem układów względnie izolowanych.

7. Świat w każdym swym stanie jest nosicielem rozmaitych doborów różnorodnych wartości.

Abstrakt - musi gwarantować samo istnienie świata.

Doświadczanie niebytu jest ostateczną podstawą przeświadczenia, że może być inaczej stąd bierze się twórczość.

Pełnia nie wywołuje niepokoju.

Pytanie: dlaczego nie istnieje coś, co mogłoby (powinno) być?

1. może być:

• to, co się pojawi w wyniku zmiany, może być aksjologicznie obojętne

• zakłada się mimo wszystko pewną wartość

powinno być:

• stan wyjątkowy - obojętny lub negatywny, pragnienie, by było lepiej

• coś powinno być inne, gdyż owo inne będzie po prostu lepsze

• świat jako twór "niegotowy", jeszcze nie jest tym, czym powinien być

• nowy świat będzie rezultatem interwencji człowieka

• musi być:

• sama rzeczywistość napiętnowana jest brakiem czegoś, co z konieczności winno jej przysługiwać

• potrzeba człowieka, np. istnienie praw i ocen moralnych

metafizyczny optymizm - to, czego nie ma, okaże się wartościowsze niż to, co jest!

- posługiwanie się materiałem

- tworzyć z niczego

- absolutna nowość wytworu odnoszone jest tylko do Boga

- finalny produkt wydaje się bliższy materiałowi (np. można przetwarzać temat muzyczny

- wydobywanie czegoś nowego

- prowadzi do powstania czegoś nowego

---