Pierwsze wzmianki o Tatrach w literaturze - poezja renesansowa.
Seweryn Goszczyński - dzięki niemu Tatry weszły do literatury na stałe
opisy:
strojów
instrumentów muzycznych
wyższość kultury ludowej nad miejską
Wincenty Pol, Obrazy z życia i podróży
prace w kuźniach
górnictwo
strajk
Juliusz Słowacki
góry, skały, Podkarpacie Wschodnie - opis na podstawie znajomości Alp (nie widział Tatr) - Beniowski
Aleksander Fredro, Pan Jowialski
pierwotna natura
zamki na szczytach
czarne świerki
rwące potoki
L. Siemieński, Wieczornice
szkic Rysy górali tatrzańskich, m.in. o Janosiku
Ballada zbójnicka o Napierskim (1846)
Baśń tatrzańska o królu wężów - etymologia nazw miejscowych
Władysław Wolski - libretto do Halki Stanisława Moniuszki
F. Faleński, Odgłosy z gór (1871) - poezja
Adam Asnyk, Liryki tatrzańskie
podmiot liryczny - myśliciel-przyrodnik
Henryk Sienkiewicz
Potop
motyw uratowania króla w wąwozie przez górali
Krzyżacy
stylizacja językowa (dużo elementów gwary góralskiej)
Witkacy, Na przełęczy
Sabała - jak Homer
Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Na Skalnym Podhalu
gwara podhalańska
łańcuchy obrazów
Legenda Tatr
Jan Kasprowicz
Stefan Żeromski