Pedagogika Penitencjarna 07.03.2009

MAŁOLETNI- (prawo cywilne) niepełnoletni, wyjątek stanowi kobieta, która ukończyła 16r. życia i za zgodą sądu wstąpiła w związek małżeński

17lat- dolna granica odpowiedzialności karnej

NIELETNI- wszystkie osoby objęte postępowaniem uregulowanym w UPN (1982):

1) Osoba, która nie ukończyła 18r. życia i toczy się wobec niej postępowanie w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem demoralizacji (demoralizacja rozumiana jest jako łamanie zasad współżycia społecznego np. włóczęgostwo, nierząd, używanie alkoholu lub innych, uchylanie się od obowiązku szkolnego, udział w grupach przestępczych)

2) osoby, które ukończyły 13 r. życia, ale nie ukończyły 17 lat i toczy się wobec nich postępowanie o dokonanie czynu karalnego

3) osoby, wobec których wykonywane są orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 lat

ŚRODKI WYCHOWAWCZE STOSOWANE WOBEC NIELETNICH: upomnienie, nadzór instytucji, organizacji związanej z wychowaniem młodzieży, skierowanie do ośrodka kuratorskiego, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, przepadek rzeczy uzyskanych z przestępstwa, umieszczenie w placówce opiekuńczo- wychowawczej, nadzór odpowiedzialny rodziców, nadzór kuratora

ŚRODEK POPRAWCZY- umieszczenie w zakładzie poprawczym

MŁODOCIANI- 17-21 r. życia( do 1997 do 24 r. życia)

PEDAGOGIKA PENITENCJARNA- wynosi się od poaitenta( łac.- kara, pokuta). Nazywana jest pedagogiką więzienną lub kryminalną. Powstanie jej związane jest z ewolucją teorii i praktyki wykonywania kary pozbawienia wolności. Rozwój ten przyczynił się do odejścia od modelu odwetowego. Poprzez model ogólno- prewencyjny, aż do modelu resocjalizacyjnego. Narodziny ped. penitencjarnej to poszukiwanie optymalnych sposobów pracy z osobami umieszczonymi w warunkach izolacji. Karol Lukas za pomocą zabiegów wychowawczych.

Kara przestała być zagadnieniem prawnym, ale także pedagogicznym, psychologicznym, medycznym. Powinna odpowiadać na pytania:

Co robić i jak postępować z człowiekiem, który przebywa w zakładzie karnym, tak by zmienić jego osobowość i uchronić przed recydywą?

Wskazuje się na interdyscyplinarność ped. Penitencjarnej:

1. Kryminologia- nauka o przestępcy, objawach i przyczynach przestępczości

2. Psychologia- szczególnie ważne są ustalenia z psychologii społecznej, rozwojowej i klinicznej. Dostarcza informacji o stadiach rozwoju społecznego, mechanizmach zachowań i uspołecznienia, procesie kształtowania osobowości i określa reakcje ludzi na sytuacje izolacji. Psychologia penitencjarna- zajmuje się problematyka człowieka uwięzionego

3. Psychiatria i psychopatologia- psychiatria kliniczna- nerwica, psychozy

4. Socjologia

5. Patologia społeczna- zajmuje się dewiacjami, w tym przestępczością, ale w odróżnieniu od kryminologii zajmuje się też zjawiskami, które nie są przestępczością ( homoseksualizm, rozwody)

6. Prawo penitencjarne- całokształt norm regulujący proces kary pozbawienia wolności oraz ograniczenia wolności- granice oddziaływań resocjalizacyjnych

7. Więzienioznastwo- nauka o charakterze opisowym, układu stosunków więziennych, historycznego rozwoju systemu więziennictwa, typów i rodzajów zakładów karnych oraz metod wykonywania kar

Ped. penitencjarna próbuje wyjaśnić takie pojęcia jak: socjalizacja, wychowanie, resocjalizacja, resocjalizacja penitencjarna, demoralizacja, zachowania aspołeczne, wykolejenie społeczne, nieletni, młodociany

Ped. penitencjarna ma ambicje wypracować skuteczne sposoby postępowania ze skazanymi. Zajmuje się więc resocjalizacją w warunkach więziennych, która polega na świadomym i celowym procesie oddziaływania na osoby wykolejone przestępczo w celu przysposobienia ich do pełnienia konstruktywnych ról społecznych w sposób zgodny ze społecznymi oczekiwaniami. Resocjalizacja ta ma być swoistą formą pomocy, dzięki której sprawca czynów zabronionych podejmie decyzję o zerwaniu z karierą przestępczą. Podstawowym jej celem nie jest eksponowanie i stosowanie kar, ale posługiwanie się środkami, które powinny być stosowane w zależności od potrzeby wychowawczej. Należy podkreślić, że istnieje rozbieżność pomiędzy formułowaniem celów pedagogicznych, a penitencjarnymi. O ile pierwsze są określone przez pedagogikę resocjalizacyjną, posiadają szeroki wachlarz celów adekwatnych do osobowości wychowanka, środków za pomocą których można oddziaływać, to drugie sa określone przez KKW i zastępują ubogi zakres oddziaływań na skazanych. Warto zobaczyć, że wychowanie resocjalizacyjne, a resocjalizacja karna zadowala się abstynencja przestępczą, chociaż podkreśla także kształtowanie postaw i postawę moralną.

Pedagogika Penitencjarna 21.03.2009

Pedagogika Penitencjarna 13.06.2009

TYPOLOGIA ZAKŁADÓW KARNYCH

Zasada wolnej progresji- każdy skazany jest opiniowany na podstawie swojego zachowania i może zostać przeniesiony do innego zakłady ( albo o mniejszym, albo o większym rygorze) tzn., że sami decydują w pewnym stopniu o swoim dalszym losie

I.NAUCZANIE

W zakładach karnych prowadzi się nauczanie obowiązkowe w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum, a także umożliwia się nauczanie w zakresie ponad podstawowym i ponad gimnazjalnym i na kursach zawodowych. Pierwszeństwo w uzyskaniu możliwości objęcia nauczania w szkole ponad gimnazjalnej i na kursach zawodowych mają więźniowie, którzy nie ukończyli 21 lat i nie mają wyuczonego zawodu, albo po odbyciu kary nie będą mogli go wykonywać(egz). Udostępnienie pomocy naukowych, praca w warsztatach, i praktyczna nauka zawodu jest obowiązkowa, jeśli wynika z programu nauczania. Jeśli dyrektor wyrazi zgodę, skazany może iść na studia wyższe.

SKAZANY--nieprzerwany rok nauki--URLOP( 14 dni, jeżeli nie ma on prawa do takiego z tytułu wykonywanej pracy)

II. ZATRUDNIENIE

Zatrudnia się skazanych, albo na podstawie skierowania do pracy, albo umowy( o pracę, zlecenie, o dzieło), albo na innej podstawie prawnej za zgodą dyrektora. Skazany musi wyrazić zgodę jeśli jest praca w warunkach szkodliwych lub nieodpłatnie. Jeżeli skierowanie do pracy to nie obowiązują przepisy prawa pracy, z wyjątkiem czasu, bezpieczeństwa i higieny.

Przy zatrudnieniu uwzględnia się: zawód, zainteresowania, wykształcenie, zdolności, rodzaj, warunki oraz czas, określa lekarz. Można zwolnić skazanego kształcącego się z obowiązku pracy. Skazany na dożywocie może pracować tylko na terenie zakładu karnego.

Jeżeli skazany zatrudniony jest w pełnym wymiarze godzin otrzymuje min.:

-½ wynagrodzenia minimum określonego na podstawie odrębnych przepisów

-po roku nieprzerwanej pracy zwolnienie od pracy na 14 dni roboczych z prawem do wynagrodzenia, skazany NIE MOŻE zrzec się prawa do zwolnienia od pracy

- urlop wypoczynkowy przysługuje na okres 18 dni roboczych

UPRAWNIENIA: dodatkowe lub dłuższe widzenie, dodatkowe zakupy, dodatkowo lub częściej udział w imprezach sportowych i kulturalnych, dłuższe spacery

Żelazna kasa-środki pieniężne przekazywane osadzonemu w dniu zwolnienia, przeznaczone na dojazd i utrzymanie. Wysokość jednego przeciętnego wynagrodzenia pracownika.

Za prace porządkowe oraz pomocnicze wykonywane na rzecz jednostek organizacji Służby Więziennej( S.W) oraz na rzecz samorządu terytorialnego w wymiarze nie większym niż 90 godz. miesięcznie wynagrodzenie nie przysługuje. W celu przyuczenia się do wykonywania zawodu za zgodą skazanego można zezwolić na okres nie dłuższy niż jeden miesiąc.

III. DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO- OŚWIATOWA

-Wypozyczalnia książek i prasy - urządzenia audiowizualne w świetlicach i celach

IV. NAGRODY ( za dobre zachowanie, albo w celu wywołania poprawy go)

Zezwolenie na:

-dodatkowe dłuższe widzenie

- widzenie bez nadzoru

- widzenie w osobnym pokoju( pomieszczeniu) bez osoby nadzorującej

- zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych

- nagroda rzeczowa lub pieniężna

- widzenie bez nadzoru poza zakładem karnym z osobą godną zaufania na okres nie przekraczający jedno razowo 30 h tzw. przepustki nagrodowe

- opuszczenie zakładu karnego bez dozoru na okres nie dłuższy jednorazowo 14 dni tzw. przepustki nagrodowe

-pochwała

- częstszy udział w zajęciach kulturalno- oświatowych

- przekazanie upominku osobie wskazanej przez skazanego

- widzenie we własnej odzieży

- otrzymanie dodatkowej paczki z jedzeniem

- dodatkowe zakupy

Telefoniczne porozumienie się z osobą godną zaufania

V.KARY DYSCYPLINARNE

Analogicznie do nagród ( przeważnie na 3 miesiące)

Dodatkowo umieszczenie w celi izolacyjnej na okres do 28 dni

VI. CHARAKTERYSTYKA INSTYTUCJI TOTALNYCH.

-Instytucje totalne to : zakład karny, zakony, szpitale psychiatryczne itp.

- fizyczne bariery uniemożliwiające kontakt ze światem zewnętrznym

- całe życie mieszkańców toczy się w jednym miejscu

- codziennie członkowie pozostają w bezpośredniej styczności z innymi osobami

- wszystkie czynności są wg ściśle określonego planu narzuconego odgórnie

- poszczególne czynności są przymusowe i stanowią część ogólnego planu

- wyraźny podział na podwładnych i nadzór

- budowanie wzajemnych stereotypów

- zaplanowane jest zaspakajanie potrzeb podwładnych( instytucja przejmuje odpowiedzialność za wszystko)

- nieprawidłowe zasady wiążące pracę z płacą

- wytwarzają napięcie miedzy środowiskiem macierzystym , a światem instytucji ( na samym początku przecięte wszystkie więzi następnie proces degradacji)

- zjawisko rozróbki ( angażowanie się w działalności zakazane i zmiana statusu podwładnego)

VII. TECHNIKI ADAPTACYJNE SKAZANYCH

Wycofanie- radykalne odcięcie się od otoczenia, koncentracja wyłacznie na sobie i na swoich sprawach. Następuje wtedy zobojętnienie na sprawy innych- strategia ta prowadzi do nadużycia mechanizmów obronnych np. ucieczka w marzenia i idealizacja, nadmierny egocentryzm, więzienny infantylizm, depersonalizacja i autyzm ( fantazjowanie to substytut realnego działania, najczęściej niedojrzali emocjonalnie).

Bunt- celowe prowokowanie sytuacji, odmowa jakiejkolwiek współpracy z personelem.

Zadomowienie- typowa taktyka recydywistów, stwarzanie w zakładzie karnym możliwości swobody działania i znośnych warunków egzystencji (taktykę tę realizują osoby, które nie przeżywają szoku uwięzienia i są odporni na sytuacje trudne i o przewadze orientacji poznawczej nad orientalną)

Konwersja- zdaje się przejmować wszelkie poglądy personelu i grać doskonałego więźnia. W przeciwieństwie do zadomowionych skazańców, konwertyta jest bardziej zdyscyplinowany

Fiksacja na pewnych rzeczach i czynnościach powtarzających się jakby kompulsywnie

Mechanizm hamowania przeżywania sytuacji bolesnej- więzień stara się nie Myślec o domu, o wolności, unika rozmów na ten temat, przyjmuje postawę obojętności wobec życia poza murami, a w zakładzie karnym wypełnia sobie czas rozmaitymi zajęciami

Taktyka zimnej kalkulacji- wybiera stosownie . o wyborze techniki adaptacji decyduje tzw. Proces prizonizacji . Twórcą koncepcji prizonizacji jest Clemmer

Prizonizacja- asymilacja kultury więziennej, głównie norm niepisanego kodeksu postępowania więźnia, łagodzenie dolegliwości choć też integracja z grupami nieformalnymi i bezkrytyczna akceptacja przestępczości. Rozpoczyna się po kilku tygodniach osadzenia, zmienia osobowość, a przebieg jej zalezy od:

- ilości skazań - ubiegłych doświadczeń

- charakteru związku więźnia ze światem zewnętrznym - stopnia akceptacji i identyfikacji podkultury więziennej

VIII. MIĘDZYNARODOWE STANDARTY POSTĘPOWANIA Z OSOBAMI POZBAWIONYMI WOLNOŚCI

1. Dorobek intelektualny Johna Howarda w książce „O stanie więzień”1777

2. Dorobek intelektualny Jeremiego Bethoma „Teoria kar i nagród”1802

3. Lata 70te XIX wieku- kongresy międzynarodowe 1950 ostatni Kongres w Hadze

4. 1951- działalność ONZ kontynuuje działalność kongresu europejska konwencja

5. Rozwój międzynarodowego prawa humanitarnego oraz praw człowieka, gdzie silnie podkreślano sytuacje osoby pozbawionej wolości

6. 1955- Genewa- powstały wzorcowe reguły minimum postępowania z więźniami

7. Reguły te stały się inspiracją dla twórców ich europejskiego odpowiednika, czyli Europejskich Reguł Więziennych (ERW) 1987- przyjęte przez Radę Europy

IX. FILOZOFIA ERW (100 reguł)

1. Kara jest ostateczną koniecznością, a pierwszeństwo mają środki o charakterze probacyjnym

2. Potrzeba popularyzacji ERW

3. Zasadą przeprowadzanie regularnych inspekcji zakładów penitencjarnych przez wykwalifikowanych inspektorów określających poziom ERW

4. Zasada ochrony praw osobistych więźniów

5. Zasada łatwej dostępności ERW w języku ojczystym

6. Zasada humanitarnego traktowania więźniów, zasady muszą być stosowane bezstronnie, bez dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, wiek, wyznanie, pochodzenie, religie, politykę

7. Zasada celowego postępowania z więźniami w sensie podtrzymywania stanu zdrowia, ich szacunku dla samych siebie oraz rozwijanie samo odpowiedzialności i wspieranie takich postaw i umiejętności, które ułatwiają skuteczny powrót więźniowi do społeczeństwa

X, PAKTY I KONWENCJE

1. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych przy ONZ 1966 na mocy tego paktu powstał Komitet Praw Człowieka

2. Europejska Konwencja Praw Człowieka- Rzym 1950- rozpatrywanie wniosków i spraw należy do Europejskiego Trybunału z siedzibą w Strasburgu

3. Konwencja Przeciwko Torturom oraz Innemu Okrutnemu, Nieludzkiemu lub poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu przyjęta przez ONZ 1984 powstaje Komitet Przeciwko Torturom

4. Europejska Konwencja Przeciwko Torturom oraz Innemu Okrutnemu, Nieludzkiemu lub poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu- Strasburg 1987- kontrole prowadzone przez Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom

XI. PODKULTURA WIĘZIENNA

---