Temat: Kara pozbawienia wolności: modele penitencjarne, resocjalizacja penitencjarna, więzienie, jako instytucja resocjalizacyjna.
1.Pedagogika penitencjarna: pojęcie, zadania i podmiot pedagogiki penitencjarnej.
Pedagogika penitencjarna - dyscyplina nauk o wychowaniu, subdyscyplina pedagogiki specjalnej. Zajmuje się badaniem, projektowaniem, realizacją i ewaluacją m.in. oddziaływań wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych, rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, rehabilitacyjnych, socjalnych oraz społecznych. Działania te są kierowane do osób niedobrowolnie przebywających w warunkach pozbawienia lub ograniczenia ich wolności.
Podmiotem pedagogiki penitencjarnej są osoby z mocy prawa poddani izolacji w instytucjach zamkniętych.
Zadaniem pedagogiki penitencjarnej jest racjonalne wykonywanie kary pozbawienia wolności, tymczasowego aresztowania, a wie takimi metodami postępowania z osobami pozbawianymi wolności w czasie pobytu w zakładzie karnym i po wyjściu z niego, aby osiągnąć pożądane skutki związane z resocjalizacją.
2. Kara kryminalna i kara pozbawienia wolności.
Kara kryminalna - kara wymierzona za popełnione przestępstwo, czyli czyny, które naruszają określone, istniejące i obowiązujące w danym miejscu i czasie normy prawne. Wymienia się następujące rodzaje dolegliwości kary kryminalnej: fizyczna, społeczna, psychiczna. Według artykułu 32 obowiązującego obecnie kodeksu karnego do kary zalicza się: grzywnę, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności.
Koncepcje kary kryminalnej:
I. Teorie pierwszej grupy zwane też bezwzględnymi lub absolutnymi - kara jest celem samym w sobie, a jej racje bytu należy szukać w samym fakcie pełnienia przestępstwa.
II.Teorie drugiej grupy zwane względnymi lub relatywnymi - przyjmują, że kara jest instrumentem, środkiem do realizacji celów użytecznych dla jednostek lub społeczeństwa, jako całości.
III. Teorie trzeciej grupy zwane koalicyjnymi lub mieszanymi. Dzielimy na:
Retrybutywne - kara kryminalna, jako akt odpłaty za zło, które akcentują zaszłość oraz potrzebę rozliczenia się z człowiekiem za popełniony czyn.
Prewencyjne - kara może przeciwdziałać popełnieniu nowych przestępstw przez osobę skazaną bądź przez innych ludzi.
Kara pozbawienia wolności – jedna z najpowszechniejszych rodzajów kar polegający na przymusowym umieszczeniu skazanej osoby na określony czas w zamkniętym i strzeżonym zakładzie karnym.
Kara pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
Funkcje kary pozbawienia wolności:
Eliminacyjna - uwięzienie uniemożliwia sprawcy popełnienie nowych przestępstw;
Odstraszająca - stanowi przestrogę przed ewentualnym popełnieniem przestępstwa;
Poprawcza - związana jest z przekonaniem, ze człowieka zawsze można zmienić na lepsze, jeśli tylko zajdzie taka potrzeba;
Odwetowa - związana z teorią odpłaty za przestępstwo.
Podstawowe zasady wykonywania kary pozbawienia wolności:
Zasada humanitaryzmu
Zasada tolerancji
Zasada praworządności
Zasada indywidualizacji
Zasada otwartości
Zasada wolnej progresji
3. Pojęcie systemu penitencjarnego i jego klasyfikacja.
System penitencjarny - całokształt przepisów i instytucji prawa penitencjarnego oraz urządzeń zakładów karnych, zmierzających według określonego sposobu i metody do osiągnięcia zasadniczego celu wykonania kary pozbawienia wolności.
Klasyfikacja systemów penitencjarnych:
System wspólnego odbywania kary - więźniowie zamknięci pospołu w lochach lub celach
System celkowy - oparty na osamotnieniu celkowym, higienie, milczeniu, pracy, naukach umoralniających;
System progresywny - ekonomia punktowa, etap kary, różne typy zakładów karnych i warunkowe zwolnienia;
Reformatoria amerykańskie - odmiana sytemu progresywnego dla młodocianych.
Klasyfikacja systemów poprawczych i wychowawczych:
System dyscyplinarno - izolacyjny - zwany autorytarnym, oparty na dyscyplinie, nakazach i zakazach;
System progresywny - oparty na ekonomii punktowej oraz zachęcie uzyskania przywilejów;
System socjopedagogiczny - zapoczątkowany w 1895 roku, oparty na idei społeczności;
System indywidualny - przeciwieństwo socjopedagogicznego, oparty na case work;
System homogeniczny - sprofilowanie oddziaływań dla wychowanków o podobnych cechach;
System heterogeniczny - postuluje wzory życia rodzinnego, w grupie są osoby o różnym wieku;
System komplementarny (eklektyczny) - kompilacja cech wymienionych systemów, opiera się na współpracy z grupami wsparcia wychowanka, zwłaszcza rodziną oraz środowiskiem otwartym.
Resocjalizacja penitencjarna - ogół oddziaływań zamierzonych i zaprogramowanych na sprawcę przestępstwa odbywającego karę pozbawienia wolności, której celem jest uzyskanie u niego, co najmniej poprawy jurydycznej, z zatem zabezpiecza przed powrotem do przestępstwa.
Zasady resocjalizacji penitencjarnej.
| Zasady resocjalizacji penitencjarnej o celu minimum: | Zasady resocjalizacji penitencjarnej o celu maksimum: |
|---|---|
|
|
Kara śmierci
Przykładowe argumenty ZA karą śmierci:
• Odstraszanie potencjalnych przestępców
• uniemożliwienie ucieczki, ewentualnie popełniania dalszych przestępstw w więzieniu
• państwo nie musi płacić za utrzymanie przestępcy skazanego na karę śmierci
• w odczuciu wielu ludzi jest to sprawiedliwa forma zemsty/odpłaty za pozbawienie życia
Przykładowe argumenty PRZECIW karze śmierci:
Sądy nie są nieomylne - w wypadku pomyłki nie można wypuścić człowieka z powrotem na wolność
Może się stać narzędziem popełniania morderstwa (poprzez wprowadzenie sądu w błąd, bądź poprzez celowe, niesprawiedliwe działanie sądu) - mord sądowy
Wiele religii zakazuje odbierania życia, podobnie część teorii filozoficznych, moralnych i etycznych
Kara śmierci jest uważana przez wielu za niehumanitarną
Kara śmierci przekreśla możliwość poprawienia się sprawcy w przyszłości
Zasady resocjalizacji w zakładach karnych wg H. Machela:
Normalności Upodobnienie życia więziennego do warunków życia w społeczeństwie. Osadzeni powinni mieć możliwość uczestnictwa w zajęciach oświatowo- kulturalnych organizowanych poza więzieniem (dokształcanie, praca). Osoby podlegające resocjalizacji powinno uczyć przede wszystkim życia w społeczeństwie. Jedynie prawo to powinno być ograniczane, w odpowiednim stopniu, wobec osób wysoce zdemoralizowanych, aby nie deprawowały pozostałych.
Otwartości Zasada ta wiąże się z ułatwianiem więźniom kontaktu ze światem zewnętrznym (pośredniego- budka telefoniczna lub bezpośredniego), odwiedzaniem bliskich, umożliwianie widzeń intymnych na terenie zakładu karnego.
Odpowiedzialności Ponoszenie przez więźniów konsekwencji swoich zachowań, tym samym uczy się ich odpowiedzialności za własne postępowanie i daje poczucie kierowania swoim losem.
Wyboru Ściśle powiązana z zasadą odpowiedzialności. Wiąże się z dokonywaniem wyborów rozmaitych zachowań, co niesie za sobą odpowiedzialność.
Indywidualizacji Indywidualne podejście do każdego więźnia, szanowanie jego praw, osobistych predyspozycji intelektualnych oraz fizycznych, wykształcenia, zainteresowań, umiejętności, a także stopnia demoralizacji.
Instancji obiektywnych Odwoływanie się w postępowaniu resocjalizacyjnym do norm i wartości o charakterze społecznym.
Tworzenia środowiska wychowawczego Zapobieganie wzajemnej demoralizacji i wyeliminowanie zagrożeń ze strony podkultury więziennej (prawidłowe rozmieszczenie skazanych w celach, oddziałach i grupach zajęciowych).
Właściwego stosunku do więzienia Nienaruszanie godności osobistej skazanego i respektowanie praw człowieka przysługujących każdej jednostce.