l. Omów zasady prawidłowo przeprowadzonej obserwacji.
Obserwacja- (sł.PWN) - uważne przyglądanie się czemuś, skupianie na czymś uwagi i dokonywanie systematycznych spostrzeżeń.
Każdy funkcjonariusz i pracownik cywilny SW w swojej pracy zawodowej powinien realizować zadania wychowawcze w stosunku do osadzonych. W celu właściwej realizacji tych zadań winien posiadać pewien zasób wiedzy dotyczącej środowiska osadzonych. Jedną z technik rozpoznawania środowiska osadzonych jest obserwacja. Polega ona na planowym, zamierzonym postrzeganiu zjawisk, grup, przedmiotów, podjętym w określonym celu. Pamiętać jednak należy , iż nie każde spostrzeganie jest obserwacją, nie jest nią przykładowo spontaniczne spostrzeganie, nie spełnia ono bowiem kryterium prawidłowej obserwacji.
Obserwacja, aby być poprawną, winna spełniać określone niżej warunki:
l .Celowość- powinno zostać sprecyzowane to co zamierzamy osiągnąć lub kogo zbadać.
2.Planowość- obserwacja me może być dokonana adhoc. Winna przebiegać wg określonego scenariusza, planu. Plan powinien określać czas trwania obserwacji, sposób prowadzenia oraz sposób notowania spostrzeżeń.
3.Selektywność - czyli wybiórczość istotnych zjawisk, a tym samym pomijaniu rzeczy nie pozostających w związku z obserwacją.
4.Dokładność - w sensie precyzyjnego, wyczerpującego postrzegania celu obserwacji. Wychwycenie wszelkich ..subtelności". Przykładowo przy obserwacji zachowań skazanych w grupach nieformalnych. Tam wszelkie zdawałoby się niepozorne ruchy, gesty mogą mieć swoją wymowę, znaczenie. Ich pominięcie będzie rzutowało na wyniki obserwacji, może je zniekształcać, co powoduje, że w efekcie wnioski z obserwacji będą niewłaściwe lub błędne.
5. Obiektywność - polega na nie uwzględnianiu własnych przekonań, osobistych doświadczeń na wyniki obserwacji. Ma to zapobiec przedwczesnemu wyciąganiu wniosków, co jest niewskazane przy prowadzeniu prawidłowej obserwacji.
Techniki obserwacji:.
l.Obserwacja uczestnicząca (czynna) - ma miejsce wówczas, gdy obserwator włącza się do grupy. Pozwala to na zaobserwowanie nie tylko członków wspomnianej grupy, ale także nastroje, zwyczaje w niej panujące, postawy i cele członków obserwowanej grupy. Istotnym jest aby obserwator raczej unikał angażowania się w dyskusje (powinien być raczej wnikliwym obserwatorem) tak aby nie zwracać na siebie zbytniej uwagi. Uczestnicząc w dyskusjach winien mieć określony cel (celowość obserwacji) oraz prowadzić ją według określonego scenariusza (planowość).
2.Obserwacja nie uczestnicząca (bierna) - ma miejsce przy dokonywaniu rutynowych obowiązków służbowych (dozorowanie widzeń, spacerów, itp.)
3. Inny podział obserwacji:
Obserwacja jawna- wpływa na kontrolowanie zachowań ze strony obserwowanych, co zwykle zniekształca realia.
Obserwacja ukryta- powoduje naturalność zachowali obserwowanej populacji, są oni spontaniczni w swoich zachowaniach i postępowaniu.
2. Omów cel główny i cele pośrednie wykonywania kań pozbawienia wolności./art.67 kkw/.
Kara pozbawienia wolności stanowi środek wywierający na skazanego określony wph-w. Przez wieki celem kary pozbawienia wolności było działanie odstraszające i odwetowe. Z czasem celem naczelnym wykonania kary pozbawienia wolności stała się, poza odizolowaniem skazanego, także jego resocjalizacja. Według nowego prawa karnego resocjalizacja nie jest przymusem ( za wyj. skazanych młodocianych). Każdy skazany ma prawo przystąpić do procesu resocjalizacji. Gdy takiej zgody nie wyraża należy skazanemu umożliwić takie odbywanie kań , aby ułatwić mu powrót na wolność. Skazany zawsze ma prawo do zmiany swojego zdania i prosić o objęcie go systemem programowanego oddziaływania. Odejście od przymusu resocjalizacji jest wynikiem uwzględnienia przez nowe prawo karne praw człowieka, w tym skazanego.
Cel. jest to przedmiot zamierzonych działań. Aby cel osiągnąć realizuje się szereg podrzędnych - w stosunku do celu zadań, zamierzeń. Celem nadrzędnym wykonania kary pozbawienia wolności jest przekonanie skazanego o konieczności powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Również celem wykonania kary pozbawienia wolności (jak motywuje to Rada Ministrów w rządowym uzasadnieniu kodeksów karnych) jest ochrona społeczeństwa przed skazanym stwarzającymi szczególne zagrożenie (art.73 i 82 kkw).
Nadrzędnym celem wykonania kary pozbawienia wolności jest według art. 67 § l kkw przede wszystkim potrzeba wzbudzania w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, a w szczególności :
-poczucia odpowiedzialności
-potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym,
-pow strzymania się od powrotu do przestępstwa.
Dla osiągnięcia powyższych prowadzi się zindywidualizowane oddziaływanie na skazanych w ramach systemów wykonania kary pozbawienia wolności, w odpowiednich zakładach karnych. Cel ten można osiągnąć poprzez odpowiednie oddziaływanie na skazanego, stworzenie odpowiednich możliwości działania. Realizując pośrednie zadania pracy wychowawczej, do której zaliczyć można:
-pracę i zdobywanie odpowiedniej kwalifikacji,
-naukę,
-zajęcia KO i sportowe,
-kontakty z rodziną i środowiskiem zewnętrznym,
Osiągnąć można cel główny, jakim jest chęć skazanego do współdziałania w kształtowaniu jego postawy (społecznie pożądanej), a w szczególności poczucia odpowiedzialności za własne poczynania i wreszcie powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
3. Omów status prawny osadzonych zakwalifikowania do kategorii stwarzających poważne zagrożenie społeczne lub zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki.
Art. 88§3 kkw
Osadzeni, którzy są podejrzani (TA) lub skazani za popełnienie przestępstwa o szczególnej szkodliwości społecznej, a
w szczególności:
- zamach na niepodległość lub integralność Rzeczypospolitej Polskiej, konstytucyjny ustrój państwa lub konstytucyjne organy Rzeczypospolitej Polskiej, życie prezydenta RP, jednostkę sił zbrojnych RP
-przestępstwo popełnione ze szczególnym okrucieństwem, wzięciem zakładnika,
-z użyciem broni parnej, materiałów wybuchowych,
art.88b. w ZK typu żarn. skazani odbywają karę w następujących warunkach:
- cele mieszkalne oraz miejsca do nauki, pracy, przeprowadzenia spacerów, nabożeństw,spotkań religijnych oraz zajęć KO i sportu wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia techniczno-ochronne
- cele mieszkalne zamknięte całą dobę i są częściej kontrolowane niż cele dla osadzonych nie zakwalifikowanych do "N"
- skazani mogą się uczyć, pracować, korzystać z nabożeństw itp. tylko w oddzielę, w którym są osadzenia
- poruszają się pod ścisłym dozorem i jest ten ruch ograniczony do niezbądnych potrzeba
- kontrola osobista przy każdorazowym wyjściu i wejściu do celi
- spacer również pod wzmocnionym dozorem
- skazani ci nie mogą korzystać z widzeń z osadzonymi nie zakwalifikowanymi do "N"
- widzenia odbywają się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt jeżeli zagraża to bezpieczeństwu osadzonych z wyjątkiem obrońców itp. którzy mogą korzystać z widzeń bez dozoru bezpośredniego, jednak na żądanie tych osób widzeń udziela się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakty
- nie mogą spożywać artykułów żywnościowych i napojów podczas widzeń
- nie mogą korzystać z własnej odzieży
4. Kształtowanie środowiska wychowawczego, jako metoda oddziaływania penitencjarnego.
Środowiskiem wychowawczym jest ta część środowiska ogólnego, która stanowi przestrzeń towarzyszącą procesowi oddziaływań wychowawczych. Jest środkiem przy pomocy którego w ZK zmierza się do wykonania celów kary pozbawienia wolności. Środowisko wychowawcze w ZK kształtuje się zwłaszcza poprzez:
- stosowanie różnorodnych bodźców mobilizujących osadzonych (wzmocnienia pozytywne i negatywne)
- wykorzystanie wpływu osób znaczących (powierzanie funkcji osadzonym np. starszy celi, starszy świetlicy, grupowy itp.),
- zachowanie i utrzymywanie komunikacji oraz możliwości poznawcze środowiska, głównie poprzez kontakty werbalne, czyli przeprowadzanie rozmów ze skazanymi,
- umieszczanie ich w celach mieszkalnych, grupach roboczych i klasach szkolnych w sposób sprzyjający wytwarzaniu
się pozytywnych więzi między nimi.
Aby środowisko wychowawcze dobrze funkcjonowało musi istnieć atmosfera wzajemnego zaufania wychowanka do
wychowawcy i odwrotnie. Środowisko to musi być przede wszystkim dobrze poznane, a zachodzące w nim zjawiska i
procesy muszą być gruntownie analizowane.
Środowisko wychowawcze kształtuje się także poprzez stwarzanie warunków i atmosfery sprzyjającej zwracaniu się
skazanych z osobistymi sprawami, prośbami i skargami, ich wnikliwe rozpatrywanie i załatwianie oraz udzielanie
skutecznej pomocy w sytuacjach konfliktowych. Częste wizytacje w miejscach pracy i zakwaterowania w celu wykrycia
zachowań charakterystycznych dla środowisk przestępczych oraz właściwa i szybka reakcja w sytuacjach stwierdzenia nieprawidłowych zachowań.
5. Ocena postępów skazanych w resocjalizacji jako kryterium efektywności oddziaływań wychowawczych.
Ocena postępów skazanego w resocjalizacji ma na celu wskazanie skuteczności oddziaływań wobec skazanego oraz ocenę jego indywidualnych postępów w procesie resocjalizacji. Każdy skazany podlega okresowej ocenie, która dokonuje komisja penitencjarna. Ocena taka spełnia szereg funkcji, między innymi diagnostyczną, informacyjną i inne. Ocena daje odpowiedź na pytanie, czy i na ile stosowane oddziaływania są skuteczne. Jednocześnie wskazuje inne metody działań, kierunki zmian oddziaływań już istniejących. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że jednym z głównych celów oddziaływań jest doprowadzenie wychowanka do samorealizacji, co nakazuje uwzględnić rolę samooceny.
Oceny postępów skazanych w resocjalizacji dokonuje wychowawca nie rzadziej niż co 6 miesięcy. Przy dokonywaniu ocen tych postępów uwzględnia się w szczególności:
a/ skuteczność stosowanych wobec skazanego środków oddziaływania resocjalizacyjnego :
-poddanie się dyscyplinie i porządkowi w ZK,
-wywiązywanie się z obowiązku pracy (ilość nagród regulaminowych za pracę, podwyższenie wynagrodzenia za pracę, spłacanie alimentów) oraz nauki (obecność na zajęciach, dobre wyniki w nauce, ukończenie klasy lub szkoły, podwyższenie kwalifikacji)
-aktywny udział w zajęciach KO (aktywność, udział w kołach zainteresowań, organizowanie niektórych zajęć) oraz sposób spędzania czasu wolnego.
b/ współżycie z innymi skazanymi i postawy wobec przełożonych (stwarzanie sytuacji konfliktowych, itp.).
c/ kontakty skazanych z rodziną i wywiązywanie się z obowiązku łożenia na jej utrzymanie.
d7 stosunek do popełnionego przestępstwa.
e/ poddawanie się ewentualnemu obowiązkowi leczenia odwykowego (uczestnictwo w klubach AA).
W zależności od oceny wyników w resocjalizacji - zmienia się w miarę potrzeby zamierzenia wychowawcze. W przypadku oceny pozytywnej - istniej możliwość awansowania do wyższej podgrupy
Sama ocena jest częścią następnego procesu, jakim jest prognozowani
6. Omów zadania działu penitencjarnego.
Struktura działu penitencjarnego i
a/ kierownik,
b/ wychowawcy (także ds. KO i postpenitencjarnych),
c/ psycholog penitencjarny (terapeuci).
Kierownik działu penitencjarnegokieruje pracą działu i odpowiada za realizację zadań penitencjarnych:
A/ zadania administracyjne dotyczące działań:
- organizacja pracy
- pomoc i instruktaż
przeprowadzanie szkoleń, narad i odpraw B/ zadania merytoryczne dotyczące resocjalizacji skazanych:
- organizacja oddziaływań resocjalizacyjnych
-kontrola nad rozpoznawaniem skazanych i ich środowiska oraz dokumentacją osobopoznawczą i opiniowaniem
-czuwanie nad klasyfikacją i rozpoznawaniem
-analiza skuteczności stosowanych metod i środków. C/ zadania dotyczące współdziałania z innymi działami:
-współpraca z osobami zatrudniającymi skazanych,
-współpraca z kierownictwem szkól
-współpraca z innymi działami służb w zakresie resocjalizacji. Wychowawcaprowadzi pracę resocjalizacyjną w pewnej grupie skazanych:
A/ zadania merytoryczne:
-wdrażanie do dyscypliny i porządku
-oddziaływanie na osadzonych
-przeprowadzanie rozmów wychowawczych
-kształtowanie środowiska
-zapobieganie demoralizacji i samoagresji
-rozpoznawanie atmosfery i nastrojów
-poznawanie osobowości skazanych, wnioskowanie w sprawach karania i nagradzania, opiniowanie i prognozowanie w sprawach o warunkowe przedterminowe zwolnienie. B/ Zadania administracyjne:
-pozyskiwanie rodzin do współdziałania wychowawczego,
-zabezpieczenie pomocy postpenitencjarnej,
-prowadzenie dokumentacji osobopoznawczej,
-nadzór nad korespondencją skazanych,
-opiniowanie próśb i wniosków do Dyrektora,
-wizytacja miejsc zatrudnienia.
Psycholog penitencjarny spełnia zadania doradcze, diagnostyczne :
-pomoc wychowawcom,
-zapobieganie samoagresji i zachowaniom agresywnym,
-badania psychologiczno-penitencjame,
-wnioskuje o skierowanie do odbywania kary w systemie terapeutycznym.
7. Omów ogólne zasady wychowania stosowane w oddziaływaniach wychowawczych.
W procesie oddziaływań wychowawczych (resocjalizacyjnych) istnieje kilka zasad (sposobów postępowania) w stosunku do osadzonych, są to :
-wyboru
-indywidualizacji
-instancji obiektywnych
-tworzenia środowiska wychowawczego
-aktywności wychowanka
-postawy wychowawczej.
Każda z tych zasad ma wpływ na osadzonego w procesie resocjalizacji.
l/ Zasada wyboru -jej zadanie to umotywowanie do podjęcia decyzji w jakim systemie chce osadzony odbywać karę i jednocześnie ma za zadanie uświadomić mu, że będzie ponosił konsekwencje swojego postępowania. Powoduje ona, że osadzony powinien ponosić odpowiedzialność za swoje czyny.
11 Zasada indywidualizacji - pozwala na traktowanie skazanego w sposób indywidualny. Powoduje, że skazany czuje się w pewnym stopniu wyróżniony i może to wpływać na zmianę jego zachowania.
3/ Zasada instancji obiektywnych - w procesie wychowania dużą rolę odgrywa odwoływanie się do pewnych ogólnie przyjętych norm społecznych, jako do pewnych instancji obiektywnych.
4/ Zasada tworzenia środowiska wychowawczego - proces resocjalizacji powinien odbywać się w odpowiednich warunkach, zarówno w celi mieszkalnej, jak i w ZK. Skazany powinien widzieć pewne formy zachowań tak u wychowawcy jak i u innych funkcjonariuszy w celu ewentualnego wzorca do naśladowania. Ż tego powodu ważna jest również postawa i zachowanie innych osadzonych, w celu uniknięcia wzajemnej demoralizacji.
5/ Zasada aktywności wychowanka - cały proces wychowawczy nie miałby sensu bez aktywności samego osadzonego. Jeżeli będzie on miał poczucie swojej indywidualności i jego godność będzie szanowana i będzie odpowiednio motywowany do pewnych działań, wówczas powinien przyjąć aktywną postawę niezbędną w procesie resocjalizacji.
61 Zasada postawy wychowawczej - aby osiągnąć oczekiwany efekt wychowawczy niezbędna jest też odpowiednia postawa wychowawcy. Konsekwencja w działaniu, systematyczność, proponowanie pomocy i udzielanie jej, dawanie dobrego przykładu, stosowanie różnorodnych bodźców zachęcających do dobrego zachowania. Wszystko to ma \vplywać na aktywność osadzonego, na to, aby sam czul potrzebę pomagania sobie i wierzył, że jego poprawa jest możliwa i potrzebna.
8. Rozmowa jako jedna z metod rozpoznawania środowiska osadzonych.
Rozmowa jako metoda kształtowania środowiska wychowawczego, zapobiegania wzajemnej demoralizacji, naruszania zasad współżycia, aktom samoagresji.
Rozmowa w praktyce penitencjarnej
Rozmowa jest podstawowym narzędziem stosowanym przez wychowawców, psychologów oraz innych osób mających bezpośredni kontakt ze skazanymi.
Istotną rolę w działalności penitencjarnej pełnią rozmowy formalne:
Rozmowa wstępna - przeprowadzana jest najpóźniej drugiego dnia po przyjęciu skazanego do jednostki. Generalne zadania : wstępna orientacja w sytuacji prawnej, rodzinnej, społecznej skazanego. Częściowo skategoryzowana (zaplanowane pytania). Rozmowa ta ma duże znaczenie, jest to w zasadzie pierwszy kontakt ze skazanym.
Rozmowa po wyroku - ocena poziomu akceptacji decyzji sądu, wstępne przedstawienie zamierzeń wobec osadzonego oraz sugestii klasyfikacyjnych. Orientacja w stanie psychicznym osoby „po wyroku".
Rozmowa przed oceną okresową - zapoznanie z projektem oceny postępów w resocjalizacji, argumentacją uzasadniającą ewentualne zmiany w klasyfikacji.
Rozmowa w związku ze zbliżającym się terminem wpz lub rozmowa przed oceną okresową w zw. ze zbliżającym się terminem wpz. Wychowawca uzasadnia wystąpienie bądź nie o wpz. Należy dokładnie ustalić i zweryfikować potrzeby postpenitencjarne.
Rozmowa w zw. ze złożeniem wniosku o przerwę w odbywaniu kary. Najw. Zadania wychowawcy to ustalenie i weryfikacja potrzeb postpenitencjarnych oraz zorientowanie się w planach wykorzystania przerwy.
Rozmowa w przypadku naruszenia przez skazanego zasad poprawnego współżycia.
Rozmowa w związku ze zmianą rygoru.
Rozmowa w związku z wymierzeniem kary dyscyplinarnej.
Rozmowa w związku ze zmianą sytuacji rodzinnej skazanego.
Rozmowa w związku ze zmianą statusu prawnego osadzonego (np. ta.)
Rozmowa weryfikująca potrzeby postpenitencjarne.
Rozmowa z inicjatywy skazanego.
Rozmowa wychowawcza.
Rozmowa po przetransportowaniu.
Rozmowa końcowa.
Rozmowa z udziałem dyrektora.
9. Wywiad jako możliwość uzyskania informacji o osadzonych
Wywiad - technika badawcza, która polega na uzyskaniu odpowiedzi na uprzednio przygotowane pytania. W trakcie wywiadu należy przestrzegać następujących zasad :
l/ Przygotowanie do rozmowy - wiedza o osobie, z którą rozmawiamy - lista problemów, które mają być przedmiotem rozmowy.
11 Opanowanie „sztuki otwarcia" - nawiązanie dialogu - stworzenie odpowiedniej atmosfery , czyli stosować zasadę „rozmowa to nie przesłuchanie" - nie wykonywać w trakcie rozmowy innych czynności (zegarek, telefon) należy umieć cierpliwie słuchać.
3/ „Sztuka przejścia" - dobry klimat rozmowy pozwala przejść do pytań szczegółowych, osobistych, intymnych.
4/ „Sztuka zamknięcia" - koniec rozmowy nie może oznaczać końca kontaktów ogóle, dlatego nie wolno okazywać znużenia, zniecierpliwienia czy podenerwowania.
Rodzaje wywiadów :
l.Podział ze względu na jawność celu wywiadu A/jawny B/ukryty C/ukryto-formalny
2-Stopień standaryzacji: A/ swobodny B/ kwestionariuszowy C/ pogłębiony
3-Powtarzalność: A/jednorazowy B/ panelowy Zadania stojące przed wywiadem :
1. Odpowiedź na pytanie : jaki jest rodzaj i zakres kłopotów życiowych osoby badanej, jej sytuacja rodzinna. społeczna.
2. Jakie potrzeby są dominujące i czy są zaspokajane,
3. Rodzaj i charakter wartości,
4. Poglądy, jak ocenia przyczyny swoich niepowodzeń życiowych, jak ocenia kontekst społeczny, w którym żyje, jak racjonalizuje swoje zachowania?
5. Plany na przyszłość.
6. Ustalenie stopnia akceptacji swojej obecnej sytuacji, ocena środowiska, w którym przebywa, nastawienia do osób, które występują w jego otoczeniu.
Podstawowe błędy popełniane podczas wywiadu:
1. Sytuacyjne - zły dobór miejsca, czasu, obecność osób trzecich, negatywne nastroje.
2. Socjologiczne - obawa przed społecznymi konsekwencjami, zemstą, a także wygląd, czy zachowanie prowadzącego, które denerwuje, bądź peszy.
3. Psychologiczne - sytuacja nieakceptacji (jednostronnej bądź wzajemnej), pojawianie się reakcji psychicznych takich jak strach, obawa itp.
10. Przedstaw problem samoagresii w warunkach izolacji więziennej.
Samoagresja - są to akty agresji w stosunku do własnej osoby. Najbardziej ekstremalnym przykładem jest samobójstwo, które wynika najczęściej ze złego rozeznania.
Metody samouszkodzeń: sytuacje załamania czyli wynikające z tego, że osadzony nie dostał tego czego oczekiwał, np. nie otrzymał zwolnienia warunkowego, nie otrzymał listu od rodziny, itp.
Po akcie samoagresji sporządza się wniosek o ukaranie podpisany przez psychologa -jeżeli było to na skutek załamania, wówczas nie wymierza się kary i nie obciąża się skazanego kosztami leczenia.
Zachowania instrumentalno-wymuszające - skazany poprzez akty samoagresji próbuje wymusić na administracji ZK jakieś korzyści dla siebie, np. wypuszczenie na wolność, zgodę na wykonanie telefonu itp. - w tych przypadkach skazany pokrywa koszty leczenia oraz wymierza się mu karę dyscyplinarna. Często są to uszkodzenia powierzchowne, wyspecjalizowane. Są osoby specjalizujące się w tego typu samouszkodzeniach, robią to najczęściej w ten sposób, aby wyrządzić sobie jak najmniejszą krzywdę. Zdarzają się jednak często pomyłki, które grożą poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, np. utrata wzroku lub zdolności chodzenia. W tych przypadkach samouszkodzeń również psycholog sporządza opinię, w której stwierdza czy było to zachowanie wymuszające.
Typy samouszkodzeń,
l. Wbitki - (w oko wykonywane najczęściej w sytuacjach, gdy przy zakładzie karnym nie ma oddziału okulistycznego)
-w płuca, np. igły lekarskiej
-w serce - bardzo trudne do usunięcia
-w glowę - w członka
2. Zasypki - w oczy lub rany (solą, popiołem, proszkiem do szorowania)
3. Połyki ciał obcych
4. Wstrzyki ( ślina, mocz, ocet z wodą utlenioną)
5. Pocięcia - żył, ścięgien, dała
6. Zatrucia - np. salmonellą
7. Głodówki
8. Powieszenie
9. Samopodpalenie
10.Zbiorcze pocięcia, głodówki, bunty
11. Scharakteryzuj metody wpływu osobistego.
Skuteczność metod wpływu osobistegozależnajest od współzależności między wychowawcą a wychowankiem, mogą one występować pod postacią:
l.Współzależność autoteliczna: oznacza uznanie przez wychowanka reakcji wychowawcy ze względu na jego osobę. a nie funkcję,
Z.Współzależność heteroteliczna: polega na częściowym uznaniu przez wychowanka wartości tkwiących w osobowości wychowawcy - wychowanek podziwia pewne cechy wychowawcy, np. sprawność fizyczną,...
3.Współzależność funkcjonalna: polega na uznaniu prze wychowanka wychowawcy ze względu na wykonywaną funkcję.
Najskuteczniejsze w wypadku stosowania metod wpływu osobistego są stosunki wynikające z zależności autotelicznej, tzn. stosunki wewnętrzne.
Metody wpływu osobistego:
l.Oddziaływanie przykładem własnym: polega na odwzorowaniu postępowania osoby znaczącej. Imitacja ta z czasem przechodzi w stadium identyfikacji i uwewnętrznienia. Ważne jest, by wychowawca miał świadomość, że wychowanek będzie naśladował zachowania, które są aprobowane przez grupę odniesienia wychowanka.
Z.Przekonywaniei jest jedną z najczęściej wymienianych metod wpływu osobistego. Polega na oddziaływaniu na świadomość i uczucia za ich pośrednictwem na wolę wychowanka w celu ukształtowania odpowiednich przekonań. W procesie przekonywania ważny jest sposób odbioru przekazu, może on być aktywny lub pasywny, większą skuteczność w przyswajaniu przekazywanej treści posiada aktywny sposób odbioru. W przypadku oponentów należy uwzględnić następujące przesłanki:
-przekonywanie zacząć od głównego oponenta i go obalić,
-poznać dokładnie argumenty i nie atakować ich pochopnie,
-najpierw rozprawić się z argumentami oponenta a dopiero potem zaprezentować swoje,
-zbijać przekonywania oponenta od jego argumentów ogólnych i przechodzić do konkretnych - natomiast przechodząc do własnych zacząć od prostszych i znanych, a przechodzić do złożonych i nieznanych,
-zmieniając wiele przekonań zacząć od tych, które są najmniej sprzeczne z proponowanymi, nie poruszać kilku spraw jednocześnie,
-sposób przedstawiania argumentów powinien być przekazem informacji a nie negowaniem cech oponenta,
-w przekonywaniu grupy bardziej skuteczne jest obalanie twierdzeń oponentów, natomiast w przekonaniu indywidualnym lepsza jest metoda zadawania pytań. Podczas przekonywania należy pamiętać:
-nie powinna przekonywać osoba aktualnie w konflikcie z oponentem lub nie akceptowana przez niego,
-zawsze należy poznać motywy oponenta (potrzeby, emocje itp.),
-pozwolić mu na obronę poglądów.
Według Sokratesa istnieją dwie metody przekonywania :
pierwsza z nich polega na zbijaniu twierdzeń oponenta przez wskazanie ich niesłuszności, natomiast druga polega na zadawaniu pytań. Oponent sam dochodzi do twierdzeń, które są dla przekonującego słuszne.
3. Doradztwo wychowawczo - opiekuńcze: Rada jako zalecenie odwołujące się do wewnętrznej zależności heterotelicznej polega na ukazywaniu niedostrzegalnych przez wychowanka aspektów sytuacji. Wychowawca wskazuje na następstwa jakie mogą zaistnieć, wyjaśnia na czym one polegają i informuje w jaki sposób wychowanek sam zgłasza się po radę - występuje to najczęściej, gdy zachodzi między nimi stosunek autoteliczny czyli wewnętrzny.
4. Rozkazywanie, polecenie, zalecenie : wszystkie te przykłady różnią się od siebie stopniem zewnętrznego nacisku. Zalecenie - niesie ze sobą przekaz nieobwarowany sankcjami zewnętrznymi, polecenie - przekaz obwarowany sankcjami np. nieotrzymanie nagrody w przypadku niespełnienia, rozkaz - występuje wraz z nim znaczny stopień zewnętrznego nacisku w postaci możliwości prawnego wyegzekwowania. Sankcja kary lub nagrody służy temu najczęściej.
5. Przedstawianie wzorów:.mogą to być fikcyjne lub rzeczywiste prezentowane z zamiarem ukazania wzoru osobowego, który jest ze względu na atrakcyjność cech obiektem godnym naśladowania. Ważna jest identyfikacja wychowanka z wzorem.
6. Przewidywanie, sugestia, ocena:
-przewidywanie : przedstawiamy logiczne konsekwencje alternatywnych założeń, w których jedno prowadzi do