Sprawność językowa


Sprawność językowa - kompetencja komunikacyjna

sprawność - dobrze opanowana, wyćwiczona umiejętność

  1. Markowski:

sprawność językowa to cecha osoby mówiącej lub piszącej polegająca na umiejętności przekazywania w swoich tekstach tego, co się chce przekazać (informacji, przeżyć, emocji)
w sposób najodpowiedniejszy w danej sytuacji komunikacyjnej.

Umiejętność ta polega na doborze takich środków językowych, które pozwolą najlepiej dotrzeć do odbiorcy, spowodować jego właściwą reakcję i wywołać u niego pozytywną ocenę mówiącego/piszącego.

Sprawność językowa u dzieci odnosi się do umiejętności właściwego posługiwania się językiem na określonym etapie rozwoju mowy oraz do opanowania określonych operacji językowych i przyswajania określonych elementów systemu językowego i normy językowej przez dziecko w pewnym wieku.

Badając sprawność językową zwracamy uwagę na:

Anna Dyduchowi - METODY KSZTAŁCENIA SPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ DZIECI

I Metoda analizy i twórczego naśladowania wzorów

2 kierunki w pracy nad doskonaleniem mowy:

-naśladowanie

-twórczość

Język dziecka w wieku szkolnym ulega wpływom:

Są to swego rodzaju wzory mowy dla dziecka. Zadaniem nauczyciela jest kierowanie edukacją językową dziecka tak, by mimo różnych wzorów wypowiedzi dziecka poddawały się rygorom normy językowej, a także zachowały indywidualne cechy i odznaczały się inwencją twórczą. Brak sterowania, interwencji dydaktycznej prowadzi do biernego powielania, często złych wzorców (wypowiedzi zunifikowane, monotonne, szablonowe, pełne sloganów, niedostosowane do sytuacji komunikacyjnej).

Wzór - każdy tekst spełniający warunki wzorowej wypowiedzi, powinien być dobierany z uwagi na przewidywany cel kształcenia.

Dobór wzoru przez nauczyciela:

Warunki doboru wzoru:

- dbałość o funkcjonalność wzoru z punktu widzenia kształcenia spraw. językowej;

- dbałość o jego dostępność pod względem intelektualnym i emocjonalnym oraz o jego poziom estetyczny.

Ważna jest motywacja w procesie spostrzegania, nastawienia, rozbudzanie chęci wykonywania poleceń.

Ogniwa:

I Stwarzanie syt. motywacyjnej, formułowanie celów.

II Obserwacja i analiza wzoru wypowiedzi, przeprowadzona pod kątem wspólnie z uczniami sformułowanych celów szczegółowych.

Ćwiczenia analityczne - uczniowie samodzielnie powinni dochodzić do uogólnień teoretycznych na temat konstruowania wypowiedzi przez autora wzoru i snuć refleksję nad własnym sposobem wypowiadania się

III Ćwiczenia transformacyjne - doskonalą praktyczne operacje językowe pozwalające uczniowi „oderwać się” od wzoru i obserwowane w nim sposoby pisania lub mówienia zastosować we własnej wypowiedzi; kształcą umiejętność operowania tworzywem leksykalnym, frazeologicznym, składniowym, kompozycyjnym, ich celem jest pobudzanie swobodnej ekspresji werbalnej poprzez twórcze przekształcenia struktury języka i wzoru. Prowadzą do następnego ogniwa

IV Ćwiczenia całkowicie twórcze - umożliwiają konstruowanie przez uczniów wypowiedzi, która uzewnętrznia ich kreatywne możliwości.

Ważne, aby dziecko widziało przydatność swych wysiłków oraz celowość rozwiązywanych ćwiczeń.

W trakcie analizy dzieła literackiego należy:

- ukazywać jak w tekście realizuje się wrażliwość na rzeczy i przeżycia, jak twórca dostrzega to, co niezwykłe, jak odkrywa różne potrzeby, niedostatki ludzi i rzeczy;

- wskazywać jak kojarzy wielkość myśli z jednym zjawiskiem czy przedmiotem, jak dostrzega różnice w zjawiskach, przedmiotach, ludziach;

- wskazywać, jak funkcjonuje związek wielu elementów twórczych, nową całość.

II Metoda norm i instrukcji

Wiedza musi pozwalać na formułowanie norm, które mogą stać się wytyczną działania praktycznego. Podobnie jest z kształceniem językowym. Wiedza o systemie języka i sposobach jego użytkowania staje się podstawą do tworzenia odpowiednich reguł (stylistycznych, gramatycznych, ortograficznych itp.), które mogą kierować praktyczną działalnością językową ucznia. Powinna nią sterować jego wiedza na temat sposobów mówienia i pisania zanim podejmie próbę konstruowania wypowiedzi.

Struktura działań metody norm i instrukcji:

1. Normy (zasady konstruowania wypowiedzi)-składa się na nie:

-wiedza o elementach gatunkowych wypowiedzi

-o zasadach doboru charakterystycznych środków językowo-stylistycznych
i kompozycyjnych

(w zależności od formy wypowiedzi lub sytuacji komunikacyjnej).

Uczniowie mogą zapoznawać się z nimi w różny sposób: podanie przez n-la, w pracy z różnymi słownikami, a najlepiej poprzez korzystanie z podręczników szkolnych.

2. działalność ucznia dobrze wspomagać:

INSTRUKCJAMI - ich zadaniem jest nadanie działalności ucznia charakteru celowego i planowego, wytyczają kierunki samodzielnej pracy.

3. SAMODZIELNA PRACA REDAKCYJNA prowadząca do powstania wypowiedzi wg zasad i norm. Rozwija to umiejętność wypowiadania się. Instrukcje powodują skoncentrowanie się na cechach sytuacji istotnych i związanych z uczeniem się.

4. KONFRONTACJA GOTOWYCH TEKSTÓW Z NORMAMI dokonywana przez uczniów pod kierunkiem n-la. Informuje ucznia o efektach jego pracy, działa jako wzmocnienie.

5. PRZEPROWADZENIE RÓŻNORAKICH ĆWICZEŃ sprawnościowych przez n-la, uzależnionych od konkretnych potrzeb uczniów, zauważonych w trakcie korekty.

6. POWTÓRNA SAMODZIELNA REDAKCJA WYPOWIEDZI

CYKL: normy i instrukcje +samodzielna praca redakcyjna +korekta wypowiedzi +ćwiczenia +ponowna samodzielna praca redakcyjna

Metodą norm i inst.. można opracować: zaproszenie, sprawozdanie, opis rzeczowy, protokół, podanie; oraz użyć jej do wspomagania takich ogólnych sprawności jak: zwięzłość, jasność, umiejętność uwypuklenia elementów treści wypowiedzi.

III Metoda praktyki pisarskiej

Działania dydaktyczne, które sprzyjają adaptacji ucznia do środowiska społecznego.

Naturalny proces rozwoju stanowi wewnętrzna motywacja aktywności skierowana ku celowi zgodnemu z zaspokojeniem potrzeb i utwierdzonemu przez zainteresowanie, satysfakcję i przyjemność w chwili, gdy cel został osiągnięty, z czego płyną dalsze zainteresowania.

Metoda ta jest wielką zabawą uczniów w twórców publikujących swe prace na łamach pisma klasowego, w gazetce ściennej, albumie, czasopiśmie. Wykorzystuje się w tej metodzie naturalne predyspozycje dziecka do spontanicznej twórczości werbalnej. Sposób pracy nad kształceniem języka to działania zmierzające do rozwijania sprawności językowej pojmowanej jako naturalne, swobodne, niewymuszone posługiwanie się mową, opanowanie podstawowych funkcji języka. U wszystkich ludzi istnieje wrodzona, potencjalna potrzeba wyrażenia siebie, prowadząca do zdolności tworzenia. Mowa pisana rozwija się w szkole, staje się ważnym środkiem porozumiewania się. W wieku szkolnym może się kształtować rozwinięta postać mowy pisanej jako swoista dziedzina „sztuki dziecka”, która stwarza sposobność do wyrażania przez dziecko indywidualnych możliwości, zainteresowań, zdolności. Dlatego należy szukać możliwości kierowania rozwojem indywidualnych uzdolnień i talentów pisarskich, s dzięki tym możliwościom przyśpieszać rozwój języka. Rozwijanie ekspresji werbalnej za pomocą praktyki pisarskiej odbywa się w takiej atmosferze, która daje możliwości szczerego wypowiadania się, jest okazją do rozmowy o przeżyciach, wrażeniach, doznaniach.

Ogniwa:

Podstawą działań jest swobodny tekst. Może on mieć różną tematykę (baśń, opowiadanie science-fiction, oparte na percepcji zmysłowej, emocje, refleksje filozoficzne).

Etapy:

IV Metoda przykładu intersemiotycznego

Założenie: umiejętność przekładania jednych znaków na drugie (kształcenie sprawnośći językowej), przygotowanie uczniów do społecznego komunikowania się.

Elementy:

1. Obserwacja dzieła sztuki (analiza treści i formy)

2. ćwiczenia językowe w werbalizacji (doznań, emocji)

3. Redagowanie opisu dzieła sztuki.

Kształcenie wypowiedzi ucznia w związku z korzystaniem z radia, telewizji, filmu.

Struktura postępowania:

1.Działania pozawerbalne ucznia (gra mimiczna)

2.Włączenie w grę elementów werbalnych (przekład języka gestów na język słów)

3.Ćwiczenia doskonalące warstwę językową gry.

Ogniwa procesu:

1. Zapoznanie ucznia z tekstem

2. Działania uczniów związane z przekładem tekstu na inny system znaków (pozawerbalna analiza tekstu)

3. Wypowiedzi uczniów na temat przekładu.

V Metoda okazjonalnych ćwiczeń sprawnościowych



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sprawność językowa
Bildergeschichte Zadania na wszystkie sprawności językowe
A Dyduchowa Metody kształcenia sprawności językowej II
Sprawności językowe i komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym, Psychologia
Sprawność językowa, Polonistyka, Dydaktyka języka polskiego, zagadnienia
D8 Doskonalenie sprawności językowej, metodyka
Sprawność językowa, Filologia Polska, Językoznawstwo pragmatyczne
Sposoby kształcenia sprawności językowej
Metody ksztalcenia sprawnosci jezykowej, Prywatne
A Dyduchowa Metody kształcenia sprawności językowej I
ĆWICZENIA SPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ, cykl VII artererapia
RYSZARDO TOKARSKI SPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA
12. Kształcenie sprawności językowej i komunikacyjnej, Polonistyka
Metody kształcenia sprawności językowej uczniów
Bildergeschichte Zadania na wszystkie sprawności językowe 2
rozwijanie sprawnosci jezykowej
Kształcenie sprawności językowej a kształcenie literackie i kulturowe
A Dyduchowa Metody kształcenia sprawności językowej
Metody kształcenia sprawności językowych

więcej podobnych podstron