Max Weber (ur. 21 kwietnia 1864 w Erfurcie - zm. 14 czerwca 1920 r. w Monachium) był niemieckim socjologiem, historykiem, ekonomistą, prawnikiem, religioznawcą i teoretykiem polityki.
Wykładał prawo na uniwersytecie w Berlinie (od 1892 r.), ekonomię polityczną na uniwersytecie we Fryburgu (od 1894) i ekonomię na uniwersytecie w Heidelbergu (od 1897 r.), gdzie był związany z neokantowską szkołą badeńską. W 1893 r. Weber ożenił się z Marianne Schnitger, późniejszą feministką (napisała też jego biografię). Po śmierci ojca przeżył ciężkie załamanie nerwowe. Na uniwersytet powrócił w 1918 r. obejmując katedrę w Wiedniu, a następnego roku pierwszą w Niemczech katedrę socjologii w Monachium. W tym mieście spędził resztę życia.
Najważniejsze dzieła Webera to Etyka protestancka i duch kapitalizmu (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, (1905, wyd. pol. 1994 r.) oraz Gospodarka i społeczeństwo (Wirtschaft und Gesellschaft, 1922, wyd. pol. 2002 r.).
Jedną z podstawowych zasług Webera jest umocowanie metodologii nauk społecznych. Weber odrzucał pozytywistyczną koncepcję nauk społecznych jako nauk przyrodniczych (której przedstawicielem był np. Auguste Comte). Weber postulował aby nadać naukom społecznym ścisły i obiektywny charakter, poprzez opracowywanie specyficznej dlań metodologii i filozofii nauki (np. koncepcja typów idealnych), opisywanie ich jak najbardziej precyzyjnym językiem (wprowadził wiele do dziś użytecznych pojęć) oraz prowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań historyczno-porównawczych.
Swoją teorię socjologiczną Weber buduje na pojęciu działania społecznego. Od innych zachowań ludzkich odróżnia je to, że działający podmiot wiąże z nim subiektywny sens. Operacja rozumienia (Verstehen) jest możliwa tylko w odniesieniu do działań racjonalnych. Weber wierzył jednak, że człowiek w większości przypadków nie zachowuje się racjonalnie. Dlatego też postulował badanie ludzkich zachowań poprzez zestawianie ich z w pełni racjonalnymi i logicznie spójnymi typami idealnymi. Badacz miał wyciągać wnioski na podstawie różnic między typem idealnym, a faktycznym działaniem. W odniesieniu do działań afektywnych, opierających się na stanach uczuciowych, pomocna jest też empatia, do tradycjonalnych zaś - pamięć historyczna.
Pojęcie działania racjonalnego jest kluczem do zrozumienia procesu racjonalizacji, charakterystycznego dla kultury zachodniej. Nastawienie na racjonalność jest tym, co wyróżnia etykę protestacką rozwijaną przez wywodzący się z kalwinizmu purytanizm. Weber stawia tezę, że kierunkiem rozwoju społeczeństwa zachodniego jest odchodzenie od tradycji i rozszerzenie obszarów, w których dominuje myślenie i działanie o charakterze racjonalnym. Proces ten Weber określał jako odczarowywanie świata - niszczenie świata opartego na magii. Wyrazem tych przekonań są zwłaszcza analizy Webera dotyczące biurokracji.
Max Weber był bratem Alfreda Webera.
Empatia - w psychologii termin oznaczający umięjętność wczuwania się w czyjeś emocje.
Osoba nie posiadająca tej umiejętności jest "ślepa" emocjonalnie i nie potrafi ocenić ani dostrzec stanów emocjonalnych innych osób.
Osoba posiadająca tę umiejętność potrafi na podstawie obserwacji zachowania, mimiki twarzy, ruchów ciała i sposobu mówienia odgadnąć stan emocjonalny obserwowanej osoby.
Empatia, obok asertywności jest jedną z dwóch podstawowych umiejętności wchodzących w skład tzw. inteligencji emocjonalnej.
ANARCHIZM- powstał jako doktryna negująca państwo. Założenie tej doktryny sprowadzało się do przekonania, że państwo i władza niszczą jednostkę przez co człowiek traci całkowicie wolność, nie decyduje o sobie i nie jest sobą. Głównym wrogiem anarchizmu stały się więc państwo i jego struktury. Celem anarchizmu jest doprowadzenie do upadku państwa, w zamian proponuje samoistne ułożenie się społeczeństwa we wspólnoty pozbawione wojska, policji, biurokracji. Anarchizm jest twórcą strajków jako metody walki, już w latach 60. posługiwał się metodami terrorystycznymi. Jest to doktryna antydemokratyczna, funkcjonująca w ruchach i partiach lewackich
ANARCHIZM
źródłem wyzysku społ. jest istnienie p.; najlepszy jest ustrój bezpaństwowy, bez przymusu, oparty na związkach producentów i konsumentów; P.J. Proudhon (anarchizm indywidualistyczny) - istniejące współcześnie stosunki własności nie dają się pogodzić z zasadami sprawiedliwości i wolności; własność - jako funkcja pracy; system przewidujący wzajemne świadczenia usług na zasadzie wolnej umowy; Bank wymiany - towar zastąpi pieniądz; przymus p. zastąpią stosunki umowne równych obywateli; Michaił Bakunin - (anarchizm kolektywistyczny) - odrzucenie własności pr.; uspołecznienie środków produkcji; zniesienie praw dziedziczenia; zniesienie p. i aparatu przemocy; Rewolucja i terror; Piotr Kropotkin - (anarchokomunizm) - wspólna własność środków produkcji i dóbr konsumpcyjnych; społeczeństwo - związek wolnych stowarzyszeń produkcyjnych; rewolucja przygotowana agitacjom wśród mas, bez terroru;
Max Webber - 3 typy legitymacji wł. politycznej: tradycyjny (historyczny); charyzmatyczny; na mocy legalności; Leonard Hobhouse - (lib. socjalny) - wolność ma wymiar społ.; oznacza pr. do wolności takiej jaką mają inni ludzie; nie ma wolności, bez ograniczenia jej przez pr.; warunkiem wolności w pr. jest równość wobec pr.; Własność - nadawana przez naturę, nikt nie mógłby zostać właścicielem, gdyby nie instytucje społ.; społ. utrzymuje i gwarantuje majątki; to tłumaczy aktywną politykę p. (podatki); Wilson - należy likwidować monopole; Keynes - bezrobocie nie jest związane z istnieniem pryw. własn. środków produkcji; p. przez inwestycje pobudza wzrost gospodarczy - 1)roboty publ; lub 2) pobudzanie inwestycji prywatn.;
. MARKSIZM
Marks & Engels - idea jest przeniesiona do głowy człow.; świat stanowi jedną całość; Materializm - metoda badania dialektyczna (czyli antymetafizyczna); filozofia poza objaśnianiem świata powinna go zmieniać; wszechzwiązek zjawisk i zdarzeń - zjawiska i zdarzenia zyją tylko w związku z innymi zj. i zd.; jednak świat jest w ciągłym ruchu; Pr. mówiące o rozwoju - przechodzenie zmian ilościowych w jakościowe, z jakościowych w b.rozwinięte jakościowe; pierwotność materii, wtórność świadomości; pr. świata w całości poznawalne; nie potrzeba żadnego ducha świata do rozwoju świata, wystarczy rozwój wg praw materii; Materializm Historyczny - społ. jest takie jaki sposób produkcji; zmiana produkcji w zmianie w siłach wytwórczych, co powoduje zmianę narzędzi pracy, rozwój sił wytwórczych powoduje zmianę w stosunkach produkcji; Ekonomiczne podłoże rewolucji społ. - konflikt między starymi stosunkami produkcji i nowymi siłami wytwórczymi; świadomość ludzi zmienia się wraz z ze zmianą ustroju ekonom. i formami produkcji; 3 sfery życia społ.: baza, nadbudowa, świadomość społ.; walka klas prowadzi do dyktatury proletariatu, jako przejście do zniesienia klas; walka klas - siła napędowa społ.; Państwo i Prawo - instrument panowania jednych klas nad innymi; cechą p. opartego na wyzysku jest istnienie wł. pub. Pr. bez aparatu przymusu jest niczym; odzwierciedla wolę rządzącej klasy; Rewolucja - walki klasowe -> o władzę, bo nikt nie ustąpi dobrowolnie; każda walka klas prowadzi do rewolucji; rola jednostki - prowadzenie mas, ale bez kultu jednostki;