Szkoła Radiologii PLTR, Kielce 24-25.10.2008,
Badanie USG w ocenie patologii tkanek miękkich narządu ruchu,
Zbigniew Czyrny
Streszczenie
Badanie USG wysokiej rozdzielczości ma zastosowanie w diagnostyce tkanek miękkich takich jak: tkanka podskórna, kaletki maziowe, jamy stawów, nerwy obwodowe, okostna, powierzchnie kostne, entezy, chrząstka szklista, chrząstka włóknista, więzadła, torebki stawowe, mięśnie, ścięgna, troczki, pochewki ścięgien. Zaletami tej techniki obrazowania jest możliwość badania dynamicznego w czasie rzeczywistym, możliwość oceny unaczynienia tkanek bez użycia kontrastu przy użyciu czułych technik takich jak kolor, power i tissue Doppler, wysoka rozdzielczość przy zastosowaniu głowic o częstotliwości 12MHz i wyższych. Upowszechniające się w ostatnim okresie nawet w aparatach średniej klasy technologie z wykorzystaniem częstotliwości harmonicznych pozwalają na znacznie skuteczniejsze różnicowanie obszarów płynowych i innego typu stref amorficznych od elementów tkankowych co w przypadku zastosowań ortopedycznych jest szczególnie istotne. Technika ta, jak każda inna technika obrazowania, ma swoje wady. Najważniejsze z nich to brak możliwości oceny struktur położonych za kością lub innymi elementami odbijającymi ultradźwięki w całości, artefakty (cienie, rewerberacje, anizotropia) oraz ograniczone możliwości wykonania powtarzalnej, standardowej dokumentacji co pociąga za sobą brak możliwości konsultacji wykonanego badania przez innego eksperta i ostatecznie konieczność powtórzenia badania. Trudno jednak zgodzić się z zarzutem wobec tej techniki, że w sposób wyjątkowy zależna jest od badającego. Każda procedura medyczna jest zależna od osoby lub osób biorących w niej udział. Zalety badania USG nie zwalniają nikogo z obowiązku poważnego i rzetelnego, podpartego solidną wiedzą, wykonywania pracy. Pewnego rodzaju „wadą” badania USG jest fakt, że rozdzielczość metody i coraz doskonalsze obrazowanie drobnych struktur wymaga od lekarza niesłychanie precyzyjnej wiedzy anatomicznej, której na próżno szukać w podręcznikach. Wielokrotnie publikacje anatomiczne wprowadzają lekarzy w błąd co pociąga za sobą duże ryzyko popełnienia, często nie zawinionych, pomyłek diagnostycznych. Ostatecznie skutkuje to spłaszczeniem krzywej uczenia i niechęć lekarzy do opanowania tej części diagnostyki.
Wykład zawiera przykłady zastosowania w/w technik obrazowania na przykładzie:
kaletki przedrzepkowej, brzuchato-półbłoniastej (niesłusznie nazywanej torbielą Bakera),
nerwu pośrodkowego (wraz z najbardziej typową odmianą anatomiczną) oraz jego gałązek, nerwu łokciowego, gałązki głębokiej nerwu promieniowego,
złamania zmęczeniowego k. śródstopia, złamania kości strzałkowej i pow. stawowej głowy kości promieniowej,
jednego z typów choroby Osgood-Schlattera niesłusznie wciąż nazywanej martwicą jałową,
więzadła skokowo-strzałkowego przedniego, piszczelowo-strzałkowego przedniego,
ścięgna wspólnego prostowników, więzadła pobocznego promieniowego,
ścięgna m. nadgrzebieniowego, górnego kompleksu torebkowo-więzadłowego,
ścięgien mm. prostowników i zginaczy ręki, ich pochewek, oraz troczków